วารสารศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี

ความรู้ บริบทและความต้องการของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตพื้นที่อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี

ณัฐพล ปัญญา, มณฑิชา รักศิลป์, วิลาวัณย์ ชาดา — Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การศึกษาเชิงพรรณนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ความรู้ บริบท และความต้องการของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อสม. ในการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในอำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี กลุ่มตัวอย่างคือ อสม. จำนวน 327 คน ซึ่งได้จากการคำนวณตามตาราง Krejcie & Morgan โดยการสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ (Stratified sampling) ชนิดสัดส่วน โดยแบ่งจำนวนตัวอย่างแต่ละพื้นที่ด้วยการสุ่มจับฉลาก เก็บข้อมูลดำเนินการระหว่างเดือนธันวาคม 2567 ถึงพฤษภาคม 2568 ด้วยแบบสอบถามและซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน (ค่า KR-20=0.72 ) ทุกข้อ และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ 0.92 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการศึกษาพบว่า อสม. ส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในระดับปานกลาง ร้อยละ 54.4 โดยมีถึงร้อยละ 15.9 ที่มีความรู้ระดับต่ำ แม้ว่าอสม.จะมีประสบการณ์ดูแลผู้ป่วยก็ตาม และร้อยละ 46.2 ยังคงขาดความรู้และทักษะที่จำเป็นในการให้คำแนะนำผู้ป่วยอย่างเหมาะสม รวมไปถึง อสม. มีความต้องการเร่งด่วนในการอบรมพัฒนาศักยภาพเกี่ยวกับการเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน ร้อยละ 65.1 หลักโภชนาการ ร้อยละ 56.9 การออกกำลังกาย ร้อยละ 45.0 รวมถึงทักษะการแก้ปัญหาสำหรับผู้ป่วยที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ร้อยละ 83.2 นอกจากนี้ ยังต้องการทรัพยากรสนับสนุน เช่น เครื่องวัดน้ำตาลในเลือด ร้อยละ 80.7 และคู่มือสำหรับผู้ป่วย ร้อยละ 52.6

ความรอบรู้ด้านเพศวิถีศึกษา ทักษะชีวิต และพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศที่มีความสัมพันธ์ กับการมีเพศสัมพันธ์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในเขตเมืองและเขตชนบท จังหวัดอำนาจเจริญ

Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวางในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบความรอบรู้ด้านเพศวิถีศึกษา ทักษะชีวิต และพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศที่มีความสัมพันธ์กับการมีเพศสัมพันธ์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในเขตเมืองและเขตชนบท จังหวัดอำนาจเจริญ คำนวณขนาดตัวอย่างด้วยสูตรประมาณค่าเฉลี่ยประชากร 2 กลุ่ม ที่อิสระต่อกัน ได้จำนวนกลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 240 คน (120 คนต่อกลุ่ม) ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.79 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมานด้วย Independent-samples t-test และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติทดสอบพหุถดถอย (Multiple logistic regression)

ผลการศึกษาพบว่า นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในเขตเมืองมีความรอบรู้ด้านเพศวิถีศึกษาและทักษะชีวิตสูงกว่านักเรียนในเขตชนบทอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) ในขณะที่นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในเขตชนบท มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศสูงกว่านักเรียนในเขตเมือง (p-value=0.003) เมื่อควบคุมผลกระทบของปัจจัยทั้งหมด พบว่า การดื่มแอลกอฮอล์มีความสัมพันธ์กับการมีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศเพิ่มขึ้นถึง 3 เท่า (95%CI=1.375 to 6.543, p-value=0.006) อีกทั้งผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศสูงมีโอกาสเสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์ สูงกว่าผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศต่ำเป็น 7.26 เท่า (95%CI=2.26 to 23.33, p-value<0.001) ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาความรอบรู้ด้านเพศวิถีศึกษาและทักษะชีวิตเพื่อเสริมสร้างการตระหนักรู้และลดพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในจังหวัดอำนาจเจริญต่อไป

ลักษณะทางประชากรศาสตร์และความรอบรู้ด้านดิจิทัลที่มีผลต่อประสิทธิภาพ ในการปฏิบัติงานของบุคลากรด้านสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดกาฬสินธุ์

อารียา ภูขันสูง, นพรัตน์ เสนาฮาด — Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวางครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางประชากรศาสตร์และความรอบรู้ด้านดิจิทัลที่มีผลต่อประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของบุคลากรด้านสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดกาฬสินธุ์ กลุ่มตัวอย่างคือบุคลากรด้านสาธารณสุขจำนวน 137 คน จากประชากรทั้งหมด 1,606 คน มาจากการคำนวณตามสูตรของ Cohen (1988) โดยสุ่มแบบแบ่งชั้น เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถามซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน (IOC>0.50) ทุกข้อ และมีค่าความเชื่อมั่นด้านความรอบรู้ด้านดิจิทัลเท่ากับ 0.98 ด้านประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานเท่ากับ 0.91 และมีค่าความเชื่อมั่นแบบสอบถามทั้งชุดเท่ากับ 0.98 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05

ผลการศึกษา พบว่า ความรอบรู้ด้านดิจิทัลและประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของบุคลากร โดยรวมอยู่ในระดับมาก และความรอบรู้ด้านดิจิทัลมีความสัมพันธ์ในระดับปานกลางกับประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=0.698, p-value<0.001) โดยเฉพาะความรอบรู้ด้านดิจิทัล ด้านการใช้โปรแกรมดิจิทัลเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลงานประจำ และด้านการเข้าถึงและตระหนักรู้ในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ซึ่งสามารถร่วมกันพยากรณ์ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของบุคลากรด้านสาธารณสุข ได้ร้อยละ 50.70 (R²=0.507, p-value<0.001) ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า การพัฒนาทักษะด้านดิจิทัลมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการส่งเสริมสมรรถนะของบุคลากรเพื่อยกระดับประสิทธิภาพการให้บริการสุขภาพในระดับชุมชนอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน

ความรอบรู้และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ของนักศึกษาพยาบาลวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสรรพสิทธิประสงค์

Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การวิจัยเชิงความสัมพันธ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผล และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของนักศึกษาพยาบาลวิทยาพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ กลุ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 1- ชั้นปีที่ 4 ปีการศึกษา 2567 จำนวนทั้งสิ้น 124 คน รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่มีความเที่ยง (Cronbach’s alpha=0.78-0.95) วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้วยสถิติ ค่าเฉลี่ยและร้อยละ ทดสอบสมมติฐานโดยใช้สถิติ Chi-Square Test โดยวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยกำหนดระดับนัยสำคัญที่ .05

ผลการวิจัย พบว่านักศึกษาพยาบาลมีความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในภาพรวมอยู่ในระดับเพียงพอ (𝑥̅=45.25, S.D.=8.241) โดยพบว่านักศึกษาชั้นปีที่ 3 มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด และนักศึกษาชั้นปีที่ 1 มีคะแนนเฉลี่ยต่ำสุด และ ปัจจัยที่มีผลต่อความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ได้แก่ ระดับชั้นปี การเรียนวิชาเภสัชวิทยา การเรียนภาคปฏิบัติวิชาการพยาบาล และ ประสบการณ์การเรียนหัวข้อการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ผลการวิจัยสามารถนำไปใช้ในการปรับปรุงหลักสูตรและรูปแบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อให้นักศึกษาพยาบาลมีความรอบรู้ด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลอยู่ในระดับเพียงพอมากยิ่งขึ้น

การพัฒนารูปแบบการออมสุขภาพด้วยพหุโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพวัยทำงาน ของบุคลากรในเทศบาลเมืองวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี

Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการออมสุขภาพด้วยพหุโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพวัยทำงาน และประเมินพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. 1ฟ. 2น. พัฒนารูปแบบด้วยแนวคิด“การออมสุขภาพ” ประกอบด้วย 4 ขั้นตอนของเคิร์ท เลวิน ได้แก่ 1) การวางแผน (Planning) 2) การปฏิบัติ (Acting) 3) การสังเกต (Observing) และ 4) การสะท้อนผล (Reflecting) กลุ่มตัวอย่างเป็นบุคลากรในเทศบาลเมืองวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 50 คน เข้าร่วมโปรแกรมฯ เป็นระยะเวลา 24 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณเพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์คะแนนพฤติกรรม ดัชนีมวลกาย และเส้นรอบเอว ด้วยสถิติ Paired samples t-test และข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content analysis)

ผลการวิจัย ได้ผลการพัฒนารูปแบบแบบมีส่วนร่วม โดยจัดรูปแบบทั้ง 6 กิจกรรม ดังนี้ การจัดฐานปรับความคิดและเสริมสร้างความตระหนัก กลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน กลุ่มทำกิจกรรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และการบันทึกออมสุขภาพ 8 พฤติกรรม ตามหลัก 3อ. 2ส. 2น. 1ฟ. ซึ่งผลลัพธ์ด้านการรับรู้ความสามารถตนเองและพฤติกรรมสุขภาพก่อนและหลังเข้าร่วมการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยการรับรู้ความสามารถตนเองและพฤติกรรมสุขภาพมากกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean diff=5.03, 95%CI=1.56 to 8.46, p-value=0.005; Mean diff=3.25, 95%CI =0.78 to 3.38, p-value =0.003) และค่าเฉลี่ยเส้นรอบเอวและดัชนีมวลกายก่อนและหลังเข้าร่วมการวิจัย พบว่า หลังการทดลองกลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยรอบเอวและดัชนีมวลกายลดลงอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean diff=-1.254, 95%CI=-3.08 to 0.57, p-value =0.172; Mean diff=-0.18, 95%CI=-0.55 to 0.20, p-value=0.351) ตามลำดับ

สรุปผลการศึกษา ผลลัพธ์ของรูปแบบการออมสุขภาพด้วยพหุโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพวัยทำงาน มีประสิทธิภาพสามารถสร้างการรับรู้ความสามารถตนเองและพฤติกรรมสุขภาพได้ แต่ทั้งนี้การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ ได้แก่ ดัชนีมวลกายและเส้นรอบเอว จำเป็นต้องใช้ระยะเวลาในการติดตามผลและประเมินความยั่งยืนของโปรแกรม ฯ ต่อไป

สมรรถนะในศตวรรษที่ 21 และภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อ การพัฒนาคุณภาพมาตรฐานบริการสุขภาพปฐมภูมิ ของผู้อำนวยการ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลจังหวัดชัยภูมิ

เทพฤทธิ์ ฤทธิ์ไธสง, นพรัตน์ เสนาฮาด — Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional descriptive research) เพื่อศึกษาสมรรถนะในศตวรรษที่ 21 และภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานบริการสุขภาพปฐมภูมิ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดชัยภูมิ จำนวน 152 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม โดยได้ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ซึ่งทุกข้อคำถามมีค่าดัชนีความสอดคล้องมากกว่า 0.50 และค่าความเที่ยงของแบบสอบถาม ได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค 0.99 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิงพรรณนา ใช้สถิติการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติการถดถอยพหุเชิงเส้นแบบขั้นตอน (Stepwise multiple linear regression analysis) กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05

ผลการศึกษา พบว่า ภาพรวมระดับสมรรถนะในศตวรรษที่ 21 ระดับภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และระดับการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานบริการสุขภาพปฐมภูมิ ของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดชัยภูมิ อยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย 4.27 (S.D.=0.44), 4.40 (S.D.=0.48) และ 4.43 (S.D.=0.50) ตามลำดับ โดยพบว่าภาพรวมสมรรถนะในศตวรรษที่ 21 และภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงมีความสัมพันธ์ระดับสูงกับการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานบริการสุขภาพปฐมภูมิ ของผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดชัยภูมิ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=0.742, p-value<0.001) และ (r=0.792, p-value<0.001) ตามลำดับ

การพัฒนาโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้มารับบริการตรวจคัดกรอง HPV DNA Test ในรายที่ผลตรวจผิดปกติ ศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี โดยใช้ LINE official

พรรณปพร ภาละกาล, วิษณุ จันทร์สด — Tue, 09 Dec 2025 00:00:00 +0700

การวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้มารับบริการตรวจคัดกรอง HPV DNA Test ในรายที่ผลตรวจผิดปกติ ศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี โดยใช้ LINE official ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัญหาเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 12 คน ระยะที่ 2 การพัฒนาและทดสอบโปรแกรมใช้กลุ่มตัวอย่าง ช่วงที่ 1 จำนวน 17 คน และ ช่วงที่ 2 จำนวน 40 คน รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่พัฒนาขึ้น 2 ฉบับ ประเมินความตรงของเนื้อหา โดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 คน และตรวจสอบความเที่ยงด้วยค่า Cronbach’s alpha ได้เท่ากับ .981 และ .955 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้กระบวนการวิเคราะห์แก่นสาระ และทดสอบสมมติฐานโดยใช้สถิติ Paired sample t-test และ Wilcoxon signed ranks test โดยกำหนดระดับนัยสำคัญที่ .05

ผลการวิจัย 1) ผลการวิเคราะห์สภาพปัญหาพบว่า ผู้รับบริการ มีความรู้สึกกลัว วิตกกังวลสูง ข้อมูลที่ได้รับยังไม่เพียงพอในการตัดสินใจ ส่วนผู้ให้บริการพบภาระงานมากจากการให้ข้อมูลซ้ำ ๆ ทางโทรศัพท์และไลน์ 2) ผลการพัฒนาต้นแบบโปรแกรม ฯ ฉบับร่างที่ 1 โดยใช้ชื่อโปรแกรมว่า “ความรอบรู้เรื่อง HPV” ประกอบด้วยกิจกรรมสร้างเสริมความรอบรู้ 6 ด้าน นำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างขนาดเล็กจากนั้นทำการปรับปรุงเป็นฉบับร่างที่ 2 และนำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่มีขนาดใหญ่ขึ้น 3) ผลการทดลองใช้โปรแกรมฯ ทั้งในกลุ่มเล็กและกลุ่มใหญ่ พบว่า คะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมของกลุ่มตัวอย่างหลังการทดลองดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<.05) สรุปได้ว่าโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ที่พัฒนาขึ้นนี้สามารถนำไปใช้ในการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้แก่ผู้ที่มีผลตรวจ HPV DNA Test ผิดปกติได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยลดภาระงานของผู้ให้บริการได้