ความชุก ลักษณะโรคทางคลินิก และปัจจัยเสี่ยง ต่อการเกิดภาวะเลือดออกจากแผลใน กระเพาะอาหารและดูโอดีนัม ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออกซ้ำ ในโรงพยาบาลสมุทรปราการ
คำสำคัญ:
ภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม, ภาวะไตวายเฉียบพลัน, ภาวะอัลบูมินต่ำ, ภาวะช็อก, อาการหน้ามืดเป็นลมบทคัดย่อ
ภาวะเลือดออกทางเดินอาหารส่วนต้น เป็นภาวะฉุกเฉินของระบบทางเดินอาหารที่พบบ่อย มีอัตราการเสียชีวิตสูง โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออกซ้ำ ซึ่งปัจจุบันในประเทศไทยยังมีข้อมูลเรื่องปัจจัยเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออกซ้ำค่อนข้างน้อย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุก ลักษณะทางคลินิก และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดภาวะดังกล่าวในโรงพยาบาลสมุทรปราการ โดยเป็นการศึกษาแบบย้อนหลังในผู้ป่วย 328 ราย ที่เข้ารับการส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนต้นระหว่างปี พ.ศ. 2562 – 2565 พบว่าความชุกของภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออกซ้ำ คือ ร้อยละ 30.79 ของผู้ป่วยมีภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม
จากการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกส์แบบพหุปัจจัยพบว่า ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัมที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ได้แก่ ภาวะไตวายเฉียบพลัน (odds ratio [OR] 4.31) อัตราส่วน BUN/Cr > 30 (OR 2.28) ภาวะอัลบูมินต่ำ < 3 g/dL (OR 2.23) ภาวะช็อก (OR 2.05) และอาการหน้ามืดเป็นลม (OR 1.95) ซึ่งจากข้อมูลนี้สามารถนำไปใช้พัฒนาแนวทางการประเมินภาวะเลือดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเลือดออกซ้ำ ทำให้สามารถให้การรักษาผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง รวดเร็วและเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
สํานักนโยบายและยุทธศาสตร์ สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. สถิติโรค. กรุงเทพฯ: สํานักนโยบายและยุทธศาสตร์ สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2562.
Sostres C, Lanas A. Epidemiology and demographics of upper gastrointestinal bleeding: prevalence, incidence, and mortality. Gastrointest Endosc Clin N Am. 2011;21:567-81.
Lanas A, García-Rodríguez LA, Arroyo MT, Bujanda L, Gomollón F, Forné M, et al. Risk of upper gastrointestinal ulcer bleeding associated with selective COX-2 inhibitors, traditional NSAIDs, aspirin and combinations. Gut. 2006;55(12):1731–8.
Sriprayoon T, Prasitwattanaseree S, Wisespong S, et al. Clinical outcomes of acute upper gastrointestinal bleeding in Thailand: A nationwide study. J Med Assoc Thai. 2012;95(3):S67-75.
Laoveeravat P, Tangkijvanich P, Tanwandee T. Etiology and clinical outcomes of upper gastrointestinal bleeding in Thailand: 10-year experience from a single tertiary center. J Gastroenterol Hepatol. 2014;29(Suppl 3):167-72.
Barkun AN, Bardou M, Kuipers EJ, et al. International concensus recommendations of the management of patients with nonvariceal upper gastrointestinal bleeding. Ann Intern Med. 2010;152:101-13.
ชัชวาลย์ วงศ์จิตรัตน์, นัฏกานต์ วงศ์จิตรัตน์. สาเหตุของภาวะเลือดออกในระบบทางเดินอาหารส่วนต้นในโรงพยาบาลศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. นครนายก: ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. 2556; 20(1):46-52.
บุษยารัตน์ ลอยศักดิ์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนต้นซ้ำ. (วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตร์มหาบัณฑิต). คณะพยาบาลศาสตร์. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา; 2558.
ขนิษฐา รักษาเคน. ความสัมพันธ์ระหว่างความรุนแรงของโรค และพฤติกรรมการดูแลตนเอง ต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยที่มีเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนต้น. คณะพยาบาลศาสตร์. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 2560;36(4):417-425.
Wang J, Hu D, Tang W, Hu C, Lu Q, Li J, et al. Simple risk factors to predict urgent endoscopy in nonvariceal upper gastrointestinal bleeding pre-endoscopically. Medicine (Baltimore). 2016;95(26):e3603.
Cakmak U, Merhametsiz O, Gok Oguz E, Ercan Z, Haspulat A, Ozkan SK, Deniz Aylı M. Effects of acute kidney injury on clinical outcomes in patients with upper gastrointestinal bleeding. Ren Fail. 2016;38(2):176–84.
Wu KH, Shih HA, Hung MS, Hsiao CT, Chen YC. The association between blood urea nitrogen to creatinine ratio and mortality in patients with upper gastrointestinal bleeding. Arab J Gastroenterol. 2018;19(4):143–7.
Kim GH, Lee BE, Park DY, Kim DU, Baik SJ, Kim MJ, et al. Predictive factors for rebleeding in peptic ulcer bleeding: focus on serum albumin. J Clin Gastroenterol. 2016;50(3):e25–30.
ศิริสรรหิรัญ ภ. อุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะเลือดออกในระบบทางเดินอาหารส่วนต้นชนิดความเสี่ยงสูง โรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช. emh [อินเทอร์เน็ต]. 30 มีนาคม 2021;6(1):36-44.
Gralnek IM, Dumonceau JM, Kuipers EJ, et al. Diagnosis and management of nonvariceal upper gastrointestinal hemorrhage: ESGE Guideline. Endoscopy. 2015;47(10):a1-a46.
Blatchford O, Murray WR, Blatchford M. A risk score to predict need for treatment for upper-gastrointestinal haemorrhage. Lancet. 2000 Oct 14;356(9238):1318-21.
García-Tsao G, Sanyal AJ, Grace ND, Carey W. Management and prognosis of patients with acute variceal bleeding. N Engl J Med. 2007;356(20):2134–44.
Srygley FD, Gerardo CJ, Tran T, Fisher DA. Does this patient have a severe upper gastrointestinal bleed? JAMA. 2012;307(10):1072–9.
Laine L, Jensen DM. Management of patients with ulcer bleeding. Am J Gastroenterol. 2012;107(3):345–60.
Lin SC, Hsu PI, Chang CH, Tsai TJ, Lin HH, Tsai WL, et al. Hypoalbuminemia is associated with increased risk of mortality and rebleeding in non-variceal upper gastrointestinal hemorrhage. J Clin Gastroenterol. 2011;45(1):31–37.
Park CH, Kim EH, Jung DH, Chung H, Park JC, Shin SK, et al. Predictors of rebleeding after endoscopic hemostasis for peptic ulcer bleeding: focusing on albumin. PLoS One. 2014;9(10):e110682.
Sugawa C, Joseph AL, Zuckerman GR, Clain JE. Upper gastrointestinal bleeding: An update. Gastrointest Endosc. 2007;66(3):464–475.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิชาการโรงพยาบาลสมุทรปราการ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
