ประสิทธิผลของการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน ตามหลัก 5Rs ในประชาชนตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความรู้และพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนของประชาชนตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรม
การจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนตามหลักการ 5Rs ซึ่งประกอบด้วย Reduce (ลดการใช้), Reuse (ใช้ซ้ำ), Recycle (นำกลับมาใช้ใหม่), Repair (ซ่อมแซม), และ Reject (หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งที่ก่อให้เกิดมลพิษ)
กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนในตำบลกุดป่อง จำนวน 50 คน ดำเนินการเก็บข้อมูลแบบกลุ่มเดียว ก่อนและหลังการให้โปรแกรม โดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบทดสอบความรู้ และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอย เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2567 ถึง 31 มกราคม พ.ศ. 2568
ผลการวิจัยพบว่า ค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ก่อนการทดลองอยู่ในระดับต่ำ ( = 9.16, S.D. = 2.60)
และหลังการทดลองอยู่ในระดับสูง ( = 16.90, S.D. = 1.74) ซึ่งเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (t = -26.85, p-value < 0.001) สำหรับพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอย ค่าเฉลี่ยคะแนนก่อนการทดลองอยู่ในระดับดี (
= 70.28, S.D. = 5.12) และหลังการทดลองอยู่ในระดับดี (
= 81.20, S.D. = 6.92) โดยมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (t = -11.50, p-value < 0.001) อย่างไรก็ตาม ด้านความรู้เกี่ยวกับประเภทของขยะและพฤติกรรมการหลีกเลี่ยงการใช้สิ่งที่ก่อให้เกิดมลพิษ (Reject) เป็นส่วนที่กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนต่ำที่สุด
ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถนำโปรแกรมการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือนตามหลักการ 5Rs ไปปรับใช้ในพื้นที่ที่มีบริบทใกล้เคียง เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ และพฤติกรรมที่เหมาะสมในการจัดการขยะมูลฝอยอย่างยั่งยืนต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสารเอกสารอ้างอิง
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2566). สถิติด้านการท่องเที่ยวปี 2566. http://www.mots.go.th/news/category/704
กรมควบคุมมลพิษ. (2566). ข้อมูลสถานการณ์ขยะมูลฝอยของประเทศ 2566. https://thaimsw.pcd.go.th/report_country.php.
กรมควบคุมมลพิษ. (2566). แผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะของประเทศ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2565–2570). https://www.pcd.go.th/publication/28745/.
ฉัตรนภา สนองบุญ. (2564). ผลของโปรแกรมสร้างแรงจูงใจต่อความรู้เรื่อง 5R และพฤติกรรมในการลดขยะมูลฝอย ครัวเรือนของประชาชนตำบลเมืองบางขลัง อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย. วารสารความ ปลอดภัยและสุขภาพ, 14(2), 61-73
ณัฐวุฒิ กกกระโทก, ณฤดี พูลเกษม และวาสนา วิไลนุวัฒน์. (2565). ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรู้และพฤติกรรมสุขภาพในการจัดการขยะ กรณีศึกษาตำบลหนองหอย อำเภอพระทองคำ จังหวัดนครราชสีมา. Pathumthani University Academic Journal, 14(1), 322-336.
ณิชรัตน์ ป้องแก้ว, สามารถ ใจเตี้ย และสิวลี รัตนปัญญา. (2565). ผลของกิจกรรมการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน โดยใช้หลัก 5R ของประชาชน ตำบลกลางเวียง อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.
ปริมนภา จงจิตรกลาง และคณะ. (2566). สาเหตุและผลกระทบของมลพิษทางขยะ.https://www.rmuti.ac.th/user/thanyaphak/Web%20EMR/Web%20IS%20Environmen%20gr.4/Mola4.html
ภิญโญ หงส์ทอง. (2560). ผลของโปรแกรมทางพฤติกรรมศาสตร์ต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอยในครัวเรือน ตำบลพงศ์ประศาสน์ อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. In Proceeding National & International Conference (Vol. 8, No. 1, pp. 1864-1874).
สุทธิ์ บุญโท (2559). ประสิทธิผลการจัดการปริมาณขยะชุมชนจากการใช้หลัก 5Rs กรณีศึกษาตำบลทุ่งทรายจังหวัดกำแพงเพชร. วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตร มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร.
สุรพงษ์ คงสัตย์ และธีรชาติ ธรรมวงค์. (2551). การหาค่าความเที่ยงตรงของแบบสอบถาม (IOC). https://www.mcu.ac.th/article/detail/14329
สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) (ฉบับประกาศราชกิจจานุเบกษา). .
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเลย. (2566). จำนวนประชากรและชนิดการอยู่อาศัยปีงบประมาณ 2566. https://lei.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=ac4eed1bddb23d6130746d62d2538fd0&id=f83d0cd8b830706dab4cd3cb09afa584
Becker, M. H. (1974). The Health Belief Model and Sick Role Behavior. Health EducationMonographs, 2(4), 409-419. https://doi.org/10.1177/109019817400200407
Bloom, B. S., Hastings, J. T., & Madaus, G. F. (1971). Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. McGraw-Hill. https://books.google.co.th/books?id=yZwL0Qh392IC
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of Psychological Testing. Harper & Row. ://books.google.co.th/books?id=AwQlAQAAIAAJ
Mehrens, W. A., & Lehmann, I. J. (1984). Measurement and Evaluation in Education and Psychology. Holt, Rinehart, and Winston. https://books.google.co.th/books?id=PJydAAAAMAAJ
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies in the 21st century. Health Promotion International, 15. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
