การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชน อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การดูแลสุขภาพจิตในชุมชนของประเทศไทยยังไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบท ผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังประสบปัญหาการไม่ปฏิบัติตามการรักษา การขาดการสนับสนุนจากครอบครัว และการตีตราจากชุมชน เพื่อพัฒนาและประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังในชุมชน อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย
การวิจัยและพัฒนานี้ใช้แนวทาง 4 ระยะ ดำเนินการระหว่างเดือนพฤษภาคม 2567 ถึงเดือนพฤษภาคม 2568 ระยะที่ 1 ศึกษาข้อมูลปัญหาโดยการเยี่ยมบ้านและสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ป่วยจิตเวช 194 คนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 30 คน ระยะที่ 2 สร้างรูปแบบการดูแลโดยการสนทนากลุ่มร่วมกับทีมสหวิชาชีพ 37 คน ระยะที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบเบื้องต้นกับผู้ป่วย 30 คน ตามด้วยการประยุกต์ใช้เต็มรูปแบบกับผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรัง 58 คนและผู้ดูแลเป็นเวลา 3 เดือน ระยะที่ 4 ประเมินผลลัพธ์โดยใช้เครื่องมือมาตรฐาน ได้แก่ แบบประเมินอาการทางจิต (BPRS) แบบประเมินความสามารถโดยรวม (GAF) และแบบประเมินคุณภาพชีวิต (WHOQOL-BREF-THAI) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและ paired t-test
รูปแบบที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ คือ (1) กำหนดการดูแลจิตเวชเป็นประเด็นสำคัญระดับอำเภอผ่านคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิต (2) ใช้ระบบการจำแนกสีผู้ป่วยเพื่อการติดตามในชุมชน (3) รณรงค์สร้างความรู้ผ่านสื่อออนไลน์และหอกระจายข่าวเรื่อง 5 สัญญาณเตือน (4) ฝึกอบรมผู้ดูแลและคนในชุมชน การประเมินผลหลังการใช้รูปแบบพบการปรับปรุงอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.001) อาการทางจิตลดลง (ผลต่างเฉลี่ย = 14.24 คะแนน, t = 14.24) ความสามารถโดยรวมเพิ่มขึ้น (ผลต่างเฉลี่ย = 8.05 คะแนน, t = 7.83) คุณภาพชีวิตดีขึ้น (ผลต่างเฉลี่ย = 6.98 คะแนน, t = 7.26) และความรู้ของผู้ดูแลเพิ่มขึ้น (ผลต่างเฉลี่ย = 13.99 คะแนน, t = 11.93)
รูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนสามารถปรับปรุงอาการทางจิต ความสามารถโดยรวมและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรัง พร้อมทั้งเสริมสร้างความรู้ และทักษะของผู้ดูแลได้อย่างมีนัยสำคัญ แนวทางการร่วมมือหลายภาคส่วนนี้แสดงศักยภาพในการพัฒนาการดูแลสุขภาพจิตชุมชนที่ยั่งยืนในพื้นที่ชนบท
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสารเอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2023). คู่มือระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงสำหรับสถาบัน/โรงพยาบาล สังกัดกรมสุขภาพจิต (พิมพ์ครั้งที่ 2). บริษัทพรอสเพอรัสพลัส จำกัด.
ชลินดา จันทร์งาม, เทพอุทิศ กั้วสิทธิ์, และกฤษณ์ ขุนลึก. (2017). การพัฒนาการดูแลผู้ป่วยจิตเวชของเครือข่ายสุขภาพจิตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคำนาดี อำเภอเมืองบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ. วารสารการพยาบาลและการวิจัยด้านสุขภาพ, 18(2), 55-68.
ภัครินทร์ ชิดดี, สุจริต ทุมจันทร์, เพชรศรี สารรัตน์, อัชรา พิลาทอง, พิสมัย ทิพย์วารี, และดาราพร สิงห์ทอง. (2020). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวช โรงพยาบาลอำนาจเจริญ จังหวัดอำนาจเจริญ. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 29(3), 412-425.
แววดาว กินนะลีโดน. (2017). การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้ป่วยจิตเวชโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลศรีวิไล อำเภอศรีวิไล จังหวัดบึงกาฬ [รายงานการวิจัย]. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบึงกาฬ.
สุนันทา อินต๊ะจอมวงศ์, จิตตินันท์ ใจมูลวงศ์, และวีรพงษ์ ภูมิประพัทธ์. (2023). ผลการใช้รูปแบบการดูแลเพื่อป้องกันการเกิดพฤติกรรมรุนแรงต่อความสามารถโดยรวมและอาการทางจิตของผู้ป่วยโรคจิตเภท. วารสารวิชาการสาธารณสุขจังหวัดตาก, 3(3), 45-58.
หทัยกาญจน์ เสียงเพราะ. (2021). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่กลับมารักษาซ้ำโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์, 36(2), 413-426. https://doi.org/10.14456/mjssbh.2021.25
Saxena, S., Funk, M., & Chisholm, D. (2019). World Health Assembly adopts Comprehensive Mental Health Action Plan 2013–2020. The Lancet, 381(9876), 1970-1971. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(13)61139-3
Thornicroft, G., & Tansella, M. (2013). The balanced care model for global mental health. Psychological Medicine, 43(4), 849-863. https://doi.org/10.1017/S0033291712001420
Thornicroft, G., Chatterji, S., Evans-Lacko, S., Gruber, M., Sampson, N., Aguilar-Gaxiola, S., Al-Hamzawi, A., Alonso, J., Andrade, L., Borges, G., Bromet, E., Bunting, B., de Girolamo, G., Degenhardt, L., Florescu, S., Gureje, O., Haro, J. M., He, Y., Hinkov, H., ... Kessler, R.
C. (2017). Undertreatment of people with major depressive disorder in 21 countries. The British Journal of Psychiatry, 210(2), 119-124. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.116.188078
Vos, T., Lim, S. S., Abbafati, C., Abbas, K. M., Abbasi, M., Abbasifard, M., Abbasi-Kangevari, M., Abbastabar, H., Abd-Allah, F., Abdelalim, A., Abdollahi, M., Abdollahpour, I., Abolhassani, H., Aboyans, V., Abrams, E. M., Abreu, L. G., Abrigo, M. R. M., Abu-Raddad, L. J., Abushouk, A. I., ... Murray, C. J. L. (2020). Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990–2019: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. The Lancet, 396(10258), 1204-1222. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30925-9
World Health Organization. (2021). Comprehensive mental health action plan 2013–2030. https://www.who.int/publications/i/item/9789240031029
World Health Organization. (2022, June 8). Mental disorders. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders
