ผลการพัฒนาทักษะผู้ดูแลในการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในเขตพื้นที่ ความรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเชียงกลม อำเภอปากชม จังหวัดเลย
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ แบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลัง (One group pretest-posttest design) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาทักษะผู้ดูแลในการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงใน เขตพื้นที่ความรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเชียงกลม อำเภอปากชม จังหวัดเลย กลุ่มตัวอย่างคือญาติและผู้ที่ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ความรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพบ้านเชียงกลม จำนวน 34 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยแบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ โปรแกรมพัฒนาทักษะในการดูแลช่วยเหลือผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง แบบประเมินทักษะในการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง และแบบประเมินความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน (ADL) เก็บข้อมูลก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรมเป็นระยะเวลา 5 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติการหาจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Paired t-test
ผลการวิจัย พบว่า ทักษะในการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงของกลุ่มตัวอย่างก่อนใช้โปรแกรมอยู่ในระดับปานกลาง และหลังการใช้โปรแกรมอยู่ในระดับสูง โดยการประเมินแยกเป็นรายด้านพบว่า คะแนนทักษะของกลุ่มตัวอย่างเพิ่มขึ้นทั้ง 5 ด้าน นอกจากนี้ หลังการทดลองผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงซึ่งได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพจากกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน (ADL) เพิ่มขึ้นร้อยละ 50 และมีคะแนนเท่าเดิมร้อยละ 50 จึงสรุปได้ว่าโปรแกรมพัฒนาทักษะการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงสำหรับผู้ดูแล สามารถพัฒนาทักษะของผู้ดูแลให้เพิ่มขึ้น และส่งผลให้ผู้ดูแลสามารถฟื้นฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสารเอกสารอ้างอิง
กรมการปกครอง. (2565). จำนวนและร้อยละของประชากรสูงอายุ ปี 2563-2565.
กระทรวงสาธารณสุข. (2565). ข้อมูลสถิติผู้สูงอายุประเทศไทย ปี 2565.
กิตติพร เนาว์สุวรรณ, & มาริสา สุวรรณราช. (2562). การเปลี่ยนแปลงและปัญหาของผู้สูงอายุในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัย.
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง กำหนดลักษณะของสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยสำหรับผู้สูงอายุตามกฎกระทรวง การจัดสวัสดิการสังคมสำหรับผู้สูงอายุ พ.ศ. 2561. (2561, 8 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา, 135(ตอนพิเศษ 57 ง), 21.
ประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่อง กำหนดหน่วยบริการและเขตบริการสาธารณสุข พ.ศ. 2561. (2561, 8 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา, 135(ตอนพิเศษ 57 ง).
ไพบูลย์ เทวรักษ์. (2537). จิตวิทยา: ศึกษาพฤติกรรมภายนอกและภายใน. เอส. ดี. เพรส.
ภัสราภรณ์ ศรีอาจนันทโชติ, & อาชัญญา รัตนอุบล. (2561). สภาพ ปัญหาและความต้องการการพัฒนาตนเองเพื่อการปฏิบัติงานของอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 11(3), 2365-2383.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2561). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2561. บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเชียงกลม. (2564). รายงานประจำปี 2564. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเชียงกลม.
ลัดดา ดำริการเลิศ. (2555). การดูแลผู้สูงอายุแบบบูรณาการในชุมชน: ช่วงที่ 1 สถานการณ์และความต้องการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน. สำนักวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพชุมชนสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียนมหาวิทยาลัยมหิดล.
ลัดดา ดาริการเลิศ. (2555). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุไทย. วารสารพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 13(2), 1-10.
ศศินันท์ สายแวว. (2564). การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ตำบลนาเจริญ อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี [วิทยานิพนธ์ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม].
สกุณา บุญนรากร. (2552). การสร้างเสริมสุขภาพแบบองค์รวมทุกช่วงวัย (พิมพ์ครั้งที่ 2). เทมการพิมพ์.
อรวรรณ ศรีเกิน, มิ่งขวัญ ภูหงส์ทอง, & พรรณิภา ไชยรัตน์. (2562). การพัฒนาแนวทางอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ (Care giver) ในการดูแลระยะยาว สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น, 1(2), 39-54.
Abdollahpour, I., Nedjat, S., Noroozian, M., Salimi, Y., & Majdzadeh, R. (2015). Positive aspects of caregiving questionnaire. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 28(2), 77-83.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman.
Family Caregiver Alliance. (2016). Caregiver health. https://www.caregiver.org
Gibson, C. H. (1991). A concept analysis of empowerment. Journal of Advanced Nursing, 16(3), 354-361.
Gibson, C. H. (1993). A study of empowerment in mothers of chronically ill children [Doctoral dissertation, Boston College]. https://hdl.handle.net/2345/bc-ir:102130
Gibson, C. H. (1995). The process of empowerment in mothers of chronically ill children. Journal of Advanced Nursing, 21(6), 1201-1210.
Götze, H., Brähler, E., Gansera, L., Schnabel, A., & Köhler, N. (2020). Exhaustion and overload of family caregivers of palliative cancer patients. Psycho-Oncology, 29(10), 1541-1548.
Mactaggart, I., Kuper, H., Murthy, G. V. S., & Oye, J. (2021). Community-based rehabilitation: An opportunity for rehabilitation of older people with disabilities in low- and middle-income countries. Journal of Aging and Health, 33(10), 881-890.
Mitseva, A., Peterson, C. B., Karamberi, C., Oikonomou, L. C., Ballis, A. V., Giannakakos, C., & Dafoulas, G. E. (2012). Gerontechnology: Providing a helping hand when caring for cognitively impaired older adults—Intermediate results from a controlled study on the satisfaction and acceptance of informal caregivers. Current Gerontology and Geriatrics Research, 2012, Article 401705.
Ngamjarus, C., & Pattanittum, P. (2024). n4Studies: Application for sample size calculation in health science research (Version 2.3) [Mobile app]. App Store.
Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory (2nd ed.). McGraw-Hill.
Tetz, K. B., Archbold, P. G., Stewart, B. J., Messecar, D., Hornbrook, M. C., & Lucas, S. A. (2006). How frail elders evaluate their caregiver's role enactment: A scale to measure affection, skill, and attentiveness. Journal of Family Nursing, 12(3), 251-275.
Vaingankar, J. A., Chong, S. A., Abdin, E., Picco, L., Jeyagurunathan, A., Zhang, Y., Sambasivam, R., Chua, B. Y., Ng, L. L., Prince, M., & Subramaniam, M. (2020). Care participation and burden among informal caregivers of older adults with care needs and associations with dementia. International Psychogeriatrics, 32(2), 221-231.
World Health Organization. (2010). Community-based rehabilitation: CBR guidelines. https://www.who.int/publications/i/item/9789241547676
Yuda, N., Yoshioka, S. I., & Hayashi, M. (2021). Effects of a support program on burden and quality of life of family caregivers: A quasi-experimental study in Japan. Nursing & Health Sciences, 23(1), 144-153.
Zimmerman, M. A. (2000). Empowerment theory: Psychological, organizational, and community levels of analysis. In J. Rappaport & E. Seidman (Eds.), Handbook of community psychology (pp. 43-63). Plenum Press.