การพัฒนารูปแบบบริการช่องทางด่วนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลดอนตาลและเครือข่ายบริการ
Development of Stroke Fast Track Model for Dontan Hospital and Service Network
คำสำคัญ:
รูปแบบบริการช่องทางด่วน, โรคหลอดเลือดสมองบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบบริการช่องทางด่วนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลดอนตาลและเครือข่ายบริการ
กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย บุคลากรผู้ให้บริการในแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน จำนวน 10 คน อาสาสมัครกู้ชีพจำนวน 50 คน ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองจำนวน 57 คน เวชระเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองจำนวน 70 ฉบับ ดำเนินการวิจัย 3 ระยะ ได้แก่ ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ ระยะพัฒนารูปแบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง และระยะประเมินผลรูปแบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูลผู้ป่วย แบบประเมินการปฏิบัติตามแนวทางการดูแลและการส่งต่อผู้ป่วยของพยาบาลและหน่วยกู้ชีพ ทดสอบความเที่ยงของเครื่องมือโดยการหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค มีค่าเท่ากับ 0.75 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า
- ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ พบปัญหาการบริการทั้งด้านกระบวนการและผลลัพธ์
- ระยะพัฒนารูปแบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง ได้มีการพัฒนารูปแบบครอบคลุม วงจรคุณภาพ ที่เกี่ยวข้องกับ 2.1) การเข้าถึงบริการช่องทางด่วนที่รวดเร็ว 2.2) การคัดกรองผู้ป่วย 2.3) กระบวนการดูแลผู้ป่วย 2.4) การพัฒนาแนวทางการดูแลและส่งต่อผู้ป่วย และ 2.5) การติดตามผู้ป่วย
- ระยะประเมินผล พบว่า บุคลากรผู้ให้บริการมีการปฏิบัติตามรูปแบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง ร้อยละ 100 ผลลัพธ์ด้านผู้ป่วย พบว่า ผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลภายใน 120 นาที ระยะเวลาตั้งแต่มีอาการจนมาถึงโรงพยาบาลเฉลี่ย 75 นาที การประเมินแรกรับเฉลี่ย 4.39 นาที การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจเฉลี่ย 3.67 นาที การเตรียมเพื่อส่งไปรักษาต่อที่โรงพยาบาลแม่ข่ายหลังได้รับการรักษาพยาบาลเบื้องต้นเฉลี่ย ภายใน 45 นาที ร้อยละ 100 และจากการติดตามผลหลังส่งต่อไม่พบผู้ป่วยเสียชีวิต
ข้อเสนอแนะ ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า รูปแบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมองที่พัฒนาขึ้นช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลรักษาอย่างรวดเร็วและได้มาตรฐานจึงควรนำไปใช้เป็นแนวทางการให้บริการต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Lindsay MP, Norrving B, Sacco RL, Brainin M, Hacke W, Martins S, et al. World Stroke Organization (WSO): Global stroke fact sheet 2019. Int J Stroke 2019;14(8): 806-17.
กองยุทธ์ศาสตร์และแผนงานกระทรวงสาธารณสุข. สถิติสาธารณสุข.นนทบุรี : กระทรวงสาธารณสุข; 2563.
Albers GW, Amarenco P, Easton JD, et al. Antithrombotic and thrombolytic therapy for ischemic stroke: American College of Chest Physicians evidence-based clinical practice guidelines (8th edition). Chest. 2008 Jun;133(Suppl 6):630S-669S. doi: 10.1378/chest.08-0720. PMID: 18574275
The American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2013; 44:870–947.
สมศักดิ์ เทียมเก่า.การพัฒนาเครือข่าย Stroke Fast Tract.ศรีนครินทร์เวชสาร.2556:28 (suppl):315-319
Lees KR, Bluhmki E, von Kummer R, et al. Time to treatment with intravenous alteplase and outcome in stroke: an updated pooled analysis of ECASS, ATLANTIS, NINDS, and EPITHET trials. Lancet 2010; 375: 1695-703
Kemmis, S. (2009). Action research as a practice-based practice. Educational Action Research, 17(3), 463-474.
Arbour, R. Common neurosurgical and neurological disorders. In Morton, P.G., & Fontaine, D.K. Critical Care Nursing: A Holistic Approach. (10thed). 2017: New York;Wolters Kluwer.
American Heart Association [AHA], & American Stroke Association [ASA]. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke. American Heart Association Journal. 2013; 44: 870-947.
Health Administration Division. Guideline for intermediate care (service plan). 2020: Samutsakhon; Born to be Publishing.
นิตยา บัวสาย.การพัฒนารูปแบบบริการช่องทางด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในบริการระดับปฐมภูมิ กรณีศึกษา : ศูนย์แพทย์โนนหนามแท่ง อำเภอเมือง อำนาจเจริญ จังหวัดอำนาจเจริญ.วารสารการสาธารณสุข 2564 ; (30) 6: 1078-1089
สงบ บุญทองโท, นิสากร วิบูลชัย, องุ่น บุตรบ้านเขวา. การพัฒนาระบบบริการช่องทางด่วนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลวาปีปทุมและเครือข่ายบริการ. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2560; 14 (3): 100-113.
นิอร สิริมงคลเลิศกุล, ฐานุตร์ ถมังรักษ์สัตว์, พบสุข ตัณสุหัช, วิทยศักดิ์ รุจิวรกุล, ชมพูนุท สิงห์มณี, สายพิน กัญชาญพิเศษ, และคณะ. การพัฒนาระบบส่งต่อผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองผ่านระบบมือถืออัจฉริยะ. เวชสารแพทย์ทหารบก 2565; 75(1): 39-49.
บดีภัทร วรฐิติอนันต์, ชัชฎาพร โอศิริ. การพัฒนาการจัดการ. โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันผ่านช่องทางด่วน ณ. ห้องฉุกเฉิน รพ.นครปฐม. วารสารแพทย์เขต 4-5 2560; ฉบับ. ที่36: 251-63
กรรณิการ์ คงบุญเกียรติ.การจัดการระบบบริการผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลันและทางด่วนโรคหลอดเลือดสมองในช่วงการระบาดของโควิด-19
