การพัฒนารูปแบบการจัดการรายกรณีในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม โรงพยาบาลสกลนคร
Development of a case management model for breast cancer patients undergoing MRM surgery, Sakon Nakhon Hospital
คำสำคัญ:
มะเร็งเต้านม, การผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม, การจัดการรายกรณีบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนาเพื่อวิเคราะห์สถานการณ์การจัดการ การพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการจัดการรายกรณีในผู้ป่วยหลังผ่าตัดมะเร็งเต้านมแบบเอ็มอาร์เอ็ม โรงพยาบาลสกลนคร กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย 1) ผู้ให้ข้อมูลหลัก แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ซึ่งผู้วิจัยได้คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง จากผู้ให้บริการที่เป็นทีมสหวิชาชีพ ดังนี้ ผู้บริหาร ผู้ปฏิบัติที่มีประสบการณ์อย่างน้อย 5 ปีและ ผู้รับบริการ 2) ผู้ประเมินความเหมาะสมของรูปแบบที่สร้างขึ้น แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม จำนวน 15 คน ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิ 1 คน ผู้บริหาร 4 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติ 5 คน กลุ่มผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม 5 คน ดำเนินการระหว่างเดือน ตุลาคม 2563 – มีนาคม 2564 3 ระยะ ได้แก่ ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ ระยะพัฒนารูปแบบการจัดการรายกรณี และระยะทดลองใช้และประเมินผลรูปแบบการจัดการรายกรณีในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้สนทนาตามประเด็นด้วยกระบวนการสุนทรียสนทนากับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา นำเสนอข้อมูลเป็น ร้อยละ ค่าเฉลี่ยของคะแนนประเมินความเหมาะสมรายข้อในแต่ละมิติ ผลการวิจัยพบว่า
- รูปแบบการจัดการรายกรณีผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม (MRM) รพ.สกลนคร องค์ประกอบของรูปแบบประกอบด้วย 1) ด้านโครงสร้าง มีการกำหนดนโยบาย เป้าหมายและการมอบหมายงานที่ชัดเจน มีมาตรฐานการปฏิบัติงาน 2) ด้านกระบวนการ มีการการนำรูปแบบการจัดการรายกรณีไปสู่การปฏิบัติและการติดตามผลอย่างต่อเนื่อง 3) ด้านผลลัพธ์ของผู้รับบริการ ได้รับบริการที่มีคุณภาพตอบสนองความต้องการและผู้รับบริการพึงพอใจ
- ประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการรายกรณีผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบเอ็มอาร์เอ็ม (MRM) รพ.สกลนคร พบว่า 2.1) มีความเหมาะสมในการนำไปใช้โดยมีค่าเฉลี่ย ร้อยละ 92 และ ความเหมาะสมจำแนกรายด้านพบว่า มิติด้านความเป็นอิสระของการพัฒนารูปแบบ มีคะแนนความเหมาะสมมากที่สุดที่ ร้อยละ 95.2 มิติด้านความชัดเจนและการนำเสนอ มีคะแนนความเหมาะสมน้อยที่สุดคือ ร้อยละ 88.8 2.2) ผลการปฏิบัติตามรูปแบบที่พัฒนาขึ้นพบว่า ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมมีคะแนนความรู้เพิ่มขึ้น ร้อยละ 83.33 ไม่พบอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด ความพึงพอใจของผู้ป่วยโดยรวมอยู่ในระดับมาก ร้อยละ 84.32 และด้านวันนอนเฉลี่ย ก่อนการพัฒนาวันนอนเฉลี่ย 11 วัน/ราย และ หลังการพัฒนาวันนอนเฉลี่ย 10 วัน/ราย วันนอนลดลง 1 วัน ด้านค่าใช้จ่ายในการรักษา ก่อนการพัฒนาค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 36,000 บาท/ราย และหลังการพัฒนา ค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 35,000 บาท/ราย ค่าใช้จ่ายลดลง 1,000 บาท/ราย
ข้อเสนอแนะสำหรับการนำรูปแบบนี้ไปใช้จำเป็นต้องพิจารณาความต้องการและความเหมาะสมกับบริบทหน่วยงานและโรงพยาบาล
เอกสารอ้างอิง
Khunhaprema T., Attasara P., Sriplung H., Wiangnon S., & Sangrajrang S. Cancer in Thailand Vol. VII 2007-2009. 2013. Bangkok: Bangkok Medical Publisher.
Bray F., et al. Global cancer statistics 2018; GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. Cancer Journal for Clinicians. 2018: 394-424.
กลุ่มงานเทคโนโลยีสารสนเทศสถาบันมะเร็งแห่งชาติ. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2561. 2561: กรุงเทพมหานคร.
FAN L., Gross P. E., Strasser- Weippl K. Current Status and Future Projects of Breast Cancer in Asia. Breast Care (Basel). 2015: 10(6): 372-8.
ขนิษฐา หารประสิทธิคำ และคณะ. ผลลัพธ์ของการปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูงในการดูแลสตรีที่เป็นมะเร็งเต้านม. วารสารสภาการพยาบาล. 2555: 27(3): 45-62.
ทะเบียนมะเร็งโรงพยาบาลศูนย์สกลนคร. 2562.
เพทาย สำรวยผล และสุชาดา รัชชุกูล. ผลของการใช้รูปแบบการจัดการรายกรณีในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งเต้านมต่อความพึงพอใจในบริการของผู้ป่วยและการรับรู้คุณค่าวิชาชีพของพยาบาลประจำการ. วารสารพยาบาลศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2553: 27(1): 95-109.
สุภารัตน์ หมื่นโฮ้ง. ผลการจัดการผู้ป่วยรายกรณีในผู้ป่วยผ่าตัดมะเร็งเต้านมต่อการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการดูแลตนเองของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมและจำนวนวันนอนโรงพยาบาล หอผู้ป่วยศัลยกรรมหญิง โรงพยาบาลแพร่. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2556: กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Waltz, C. F., Strickland, O. L., & Lenz , E. R. Measurement in nursing research (2nd Ed.) 1991: United State of America: F.A. Davis.
จิราพร ศรไชย. ผลของการจัดการผู้ป่วยรายกรณีต่อการทำงานเป็นทีมของทีมสุขภาพ ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลและจำนวนวันนอนโรงพยาบาล. วิทยานิพนธ์ปริญญา มหาบัณฑิต สาขาการบริหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. 2543: กรุงเทพมหานคร.
Powell, Suzanne K. Advanced case management outcomes and beyond. 2000: Philadephia: Lippincott-Raven.
จินตนา ยูนิพันธ์ และอัญชัน ไพบูลย์ (บรรณาธิการ). การจัดการผู้ป่วยรายกรณี: จากแนวคิด สู่การปฏิบัติ 2548: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย: กรุงเทพมหานคร.
อัคริยา สมรรคบุตร. การพัฒนารูปแบบการบริหารการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมี บำบัดโดยใช้รูปแบบการจัดการรายกรณี (บุคคล). วารสารกองการพยาบาล. 2551: 35(1): 26–35.
Goodwin, James S., et al. “NURSE CASE MANAGER” Effect of Nurse Case Management on the Treatment of Older Women with Breast Cancer. 2003: 51(9) (September): 1252-1259.
พัชรี คงปอด. ผลของโปรแกรมการจัดการผู้ป่วยรายกรณีสำหรับผู้ป่วยผ่าตัดเปลี่ยนลิ้น หัวใจต่อจำนวนวันนอน ความพึงพอใจของผู้ป่วยและความพึงพอใจของพยาบาล. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2549: กรุงเทพมหานคร.
ศุวัชรีย์ งูพิมาย. ผลของการจัดการผู้ป่วยรายกรณีในผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจต่อ ระยะเวลาที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ ค่าใช้จ่าย ภาวะแทรกซ้อนและความพึงพอใจของ บุคลากร. วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาล ศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการ พยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2543: กรุงเทพมหานคร.
พรทิพย์ ไตรภัทร์. การใช้รูปแบบการจัดการผู้ป่วยรายกรณีสำหรับผู้ป่วยผ่าตัดระบบทางเดินอาหาร:กรณีศึกษาโรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. 2544: กรุงเทพมหานคร.
วีระ นิยมวัน. การประชุมเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมและสร้างสรรค์ (AIC). พิมพ์ครั้งที่ 1. นนทบุรี: สำนักงานวิชาการ; 2542.
