ผลของการพัฒนาความรอบรู้ด้านพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ ในโรงเรียนผู้สูงอายุ: เขตสุขภาพที่ 7
Result of Developing Desired Health Literacy of the Elderly in Elderly Clubs: Health Area Region 7
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ,ผู้สูงอายุบทคัดย่อ
การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบปฏิบัติการร่วมกัน วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาความรอบรู้ ด้านพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของโรงเรียนผู้สูงอายุ เปรียบเทียบความรู้และการปฏิบัติตนด้านพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุของจังหวัดขอนแก่น กาฬสินธุ์ มหาสารคามและ ร้อยเอ็ด การเก็บรวบรวมข้อมูล ใช้การประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และแบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหา ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด paired t-test
ผลการวิจัย พบว่า ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิง อายุระหว่าง 60-69 ปี สถานภาพสมรส คู่ การศึกษาระดับประถมศึกษา อาชีพเกษตรกรรม ดัชนีมวลกายระดับอ้วน (25.0-29.9 กก./ม2) รอบเอวเกิน โรคประจำตัว พบเป็นโรคเบาหวานมากที่สุด ร้อยละ 37.1 รองลงมา โรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 30 การพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ พบว่า ผู้สูงอายุสามารถวิเคราะห์ปัญหาสุขภาพ วางแผนการดูแลส่งเสริมสุขภาพตนเอง ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามเป้าหมาย ที่ตั้งไว้ และมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างสมาชิก และแกนนำผู้สูงอายุ โดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเป็นพี่เลี้ยง ทำให้ผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติตามแผนการดูแลส่งเสริมสุขภาพรายบุคคลได้ เมื่อประเมินผล พบว่า หลังการใช้แผนการดูแลส่งเสริมสุขภาพรายบุคคล ผู้สูงอายุมีความรู้ พฤติกรรม และความรอบรู้ด้านสุขภาพเพิ่มมากขึ้น และความรอบรู้ด้านสุขภาพ ก่อนและหลังแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 จากการศึกษาครั้งนี้ ทำให้ผู้สูงอายุมีความรู้ พฤติกรรม และความรอบรู้ด้านสุขภาพที่ดีมากขึ้น สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ และนำไปใช้เพื่อให้ผู้สูงอายุปรับเปลี่ยนพฤติกรรมมีคุณภาพชีวิตที่ดี
เอกสารอ้างอิง
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณผู้สูงอายุไทย. พ.ศ.2559.นครปฐม: บริษัท พริ้นทอรี่ จำกัด; 2560.
สถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย. นครปฐม: บริษัท พริ้นทอรี่ จำกัด; 2561.
สํานักงานสถิติแห่งชาติ. รายงานการสํารวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2560 .2561 [เข้าถึงเมื่อ 17 พ.ย.2563].เข้าถึงได้จาก https://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/125
กระทรวงสาธารณสุข, กรมอนามัย. รายงานการสำรวจสุขภาวะผู้สูงอายุไทย ปี 2556.นนทบุรี.: โรงพิมพ์วัชรินทร์ พี.พี;ม.ป.ป.
กระทรวงสาธารณสุข, คณะกรรมการอำนวยการจัดทำแผนพัฒนาสุขภาพ ฉบับที่ 12. แผนพัฒนาสุขภาพ ฉบับที่ 12. (พ.ศ.2560-2564).,ม.ป.ท.,ม.ป.ป.
กิจปพน ศรีธานี. ความสัมพันธ์ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพกับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข 2560; 11(1): 26-36.
อุทุมพร ศรีเขื่อนแก้ว, อธิวัฒน์ เจียวิวรรธน์กุล, สาวิตรี ทยานศิลป์. ความสัมพันธ์ระหว่างความสุข ความรอบรู้ด้านสุขภาพและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ: กรณีศึกษาผู้สูงอายุใน โรงเรียนผู้สูงอายุ ตำบลเวียง อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่. MFU Connexion 2561; [เข้าถึงเมื่อ 18 พ.ย.2563] 7(2): 76-95 เข้าถึงได้จาก https://www.shorturl.asia/KzpZi
รุจิรางค์ วรรณ์ธนาทัศน์. ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของการมีเครือข่ายในการดุแลสุขภาพของผู้สุงอายุและการรับรู้ความสามารถในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม อ. 2ส.ของผู้สูงอายุ จังหวัดนครปฐม. วารสารสุขภาพภาคประชาชน.2560;[เข้าถึงเมื่อ 8 พ.ย.2563.;12(1):17-29. เข้าถึงได้จาก https://he02.tcithaijo.org/index.php/reg45/article/view/123153
กระทรวงสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กองสุขศึกษา. แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ.2ส. ของกลุ่มวัยทำงานอายุ 15-19 ปี สำหรับหมู่บ้านจัดการสุขภาพ.2558 [เข้าถึงเมื่อ17 พ.ย.2563] เข้าถึงได้จาก https://www.shorturl.asia/buD1Z
วิมลรัตน์ บุญเสถียร, อรทัย เหรียญทิพยสกุล. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ : สถานการณ์และผลกระทบต่อสภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุ.Journal of Nursing and Health 2020; 2(1): 1-19.
นิธิรัตน์ บุญตานนท์, ศินาท แขนอก, นารีรัตน์ สุรพัฒนชาติ. ประสิทธิผลของการส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการในผู้สูงอายุที่เข้ารับบริการในแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9: วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม2562[เข้าถึงเมื่อ17 พ.ย.2563];13(30); เข้าถึงได้จาก https://he02.tci-thaijo.org /index.php /RHPC9Journal /article /view/242600/164918
เอื้อจิต สุขพูล, ชลดา กิ่งมาลา, ภาวิณี แพงสุข, ธวัชชัย ยืนยาว, วัชรีวงค์ หวังมั่น. ผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพสำหรับประชาชนกลุ่มวัยทำงาน. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2563;29(3): 419-429.
นิชดา สารถวัลย์แพศย์, สมยศ ศรีจารนัย, เมทณี ระดาบุตร,ปัฐยาวัชร ปรากฏผล,วนิดา ชวเจริญพันธ์ และลัดดาวัลย์ ไวยสุระสิงห์.การพัฒนาความแตกฉานด้านสุขภาพเกี่ยวกับการพลัดตกหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชน เขตสุขภาพที่ 4.วารสารพยาบาลตำรวจ 2562;11(1): 95-105.
