พฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในกระแสเลือด ของกลุ่มเกษตรปลูกยาสูบใน ตำบลทับผึ้ง อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย

บทคัดย่อ

          ในจังหวัดสุโขทัย การเพาะปลูกยาสูบถือได้ว่าเป็นรายได้หลักสำคัญในหลาย ๆ ครัวเรือนซึ่งในเกษตรกรบางรายมีการใช้สารเคมีในการกำจัดศัตรูพืชค่อนข้างมาก โดยการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพฤติกรรมที่มีความสัมพันธ์กับระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเกษตรกรปลูกยาสูบตำบลทับผึ้ง อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย
          วิธีการดำเนินการวิจัย : กลุ่มตัวอย่างเกษตรกรจำนวน 118 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วยการเจาะเลือดเกษตรกร เพื่อตรวจหาเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสชุดตรวจหาปริมาณระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเซรั่มขององค์การเภสัชกรรม และแบบสัมภาษณ์์ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้นประกอบด้วย ปัจจัยส่วนบุคคล และพฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช วิเคราะห์หาความสัมพันธ์ของปัจจัยส่วนบุคคลและพฤติกรรม การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชกับระดับเอนไซม์์โคลีนเอสเตอเรสโดยสถิติ Chi-square และ Pearson Correlation
          การอภิปรายผล : เกษตรกรที่มีประวัติการฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืช 14 วันขึ้นไป คิดเป็นร้อยละ 56.0 ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชเฉลี่ยน้อยกว่า 7 วันต่อเดือน คิดเป็นร้อยละ 78.8 ซึ่งสารเคมีที่ใช้กำจัดวัชพืชส่วนใหญ่เพื่อกำจัดวัชพืช คิดเป็นร้อยละ 55.9 และเพื่อกำจัดแมลงคิดเป็นร้อยละ 44.1 เกษตรกรมีระดับพฤติกรรมความเสี่ยงต่อสุขภาพในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชค่อนข้างสูง คิดเป็นร้อยละ 63.5 รองลงมาคือ สูง และปานกลางคิดเป็นร้อยละ 19.5 และร้อยละ 16.2 ตามลำดับ สำหรับกลุ่มตัวอย่างที่มีพฤติกรรมความเสี่ยงต่ำ มีจำนวนน้อยที่สุด คิดเป็นร้อยละ 0.8 เกษตรกรส่วนใหญ่มีระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือดอยู่ในระดับไม่ปลอดภัย คิดเป็นร้อยละ 44 นอกจากนี้ บทบาทการใช้สารเคมี และประวัติการฉีดพ่นสารเคมี ไม่มีความสัมพันธ์ทางสถิติ ส่วนพฤติกรรมความเสี่ยงในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช กับระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือด มีความสัมพันธ์ทางสถิติเชิงบวกในระดับต่ำ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 (r=0.25, p-value = .005) และความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนวันเฉลี่ยของการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช มีความสัมพันธ์ทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 (p-value = 0.03)
          ข้อเสนอแนะ : จากการศึกษาพบว่า เกษตรกรผู้ปลูกยาสูบมีความเสี่ยงด้านพฤติกรรมความเสี่ยงในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ดังนั้นควรมีการเสริมสร้างความรู้โดยเฉพาะในเรื่องการลดจำนวนวันการใช้สารเคมีอย่างต่อเนื่องลง สุขลักษณะที่เหมาะสมในระกว่างการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และการใช้อุปกรณ์ป้องกันสารเคมีให้ถูกต้อง