ผลของแอปพลิเคชันในสมาร์ตโฟนต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตและพฤติกรรม การดูแลสุขภาพจิตของผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ในพื้นที่อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ
The Effect of Smartphone Applications on Mental Health Literacy and Mental Health Care Behaviors of Caregivers for Dependent Elderly in Chanuman District Amnat Charoen Province
คำสำคัญ:
แอปพลิเคชันในสมาร์ตโฟน, ความรอบรู้ด้านสุขภาพจิต, ผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi Experimental Research) แบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลัง (One Group Pretest-Posttest Design) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของแอปพลิเคชันในสมาร์ตโฟนต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพจิตตนเองของผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ในพื้นที่อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ โดยกลุ่มตัวอย่างได้รับสื่อความรู้ การดูแลสุขภาพจิต การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง และการคัดกรองสุขภาพจิต ผ่านทางแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟน คำนวณขนาดตัวอย่างด้วยสูตรการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยประชากรสองกลุ่มไม่อิสระต่อกัน ได้เท่ากับ 25 คน สุ่มตัวอย่างด้วยการสุ่มอย่างง่าย รวบรวมข้อมูลด้วยแบบประเมินความรอบรู้สุขภาพจิตและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพจิตในผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพึงมีค่าความเชื่อมั่น เท่ากับ 0.98 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมานด้วย Paired-Sample T Test
ผลการวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุระหว่าง 40–59 ปี มีระยะเวลารวมในการดูแลผู้สูงอายุทั้งหมดเฉลี่ย 1 - 9 ปี ผู้ดูแลส่วนใหญ่รู้สึกมีความสุขที่ได้ดูแลผู้สูงอายุ ภายหลังการทดลอง พบว่า ผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงมีค่าเฉลี่ยความรอบรู้เพิ่มเป็น 69.32 (S.D.=6.84) ซึ่งเพิ่มขึ้นจากก่อนทดลองที่มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 53.44 (S.D.=6.17) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<.001) และมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมการดูแลสุขภาพจิตหลังการทดลอง เท่ากับ 3.88 (S.D.=0.22) เพิ่มขึ้นจากก่อนการทดลอง ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.97 (S.D.=0.42) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<.001)
ดังนั้น จึงควรนำรูปแบบการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพจิตผ่านแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟน ไปประยุกต์ใช้กับพฤติกรรมและปัญหาด้านสุขภาพด้านอื่นๆ
References
ศุทธิดา ชวนวัน, กาญจนา เทียนลาย, วิชาญ ชูรัตน์ และคณะ. Research Brief การเข้าถึงระบบบริการทางสังคมของประชากรในครัวเรือนก่อนวัยสูงอายุและผู้สูงอายุ ที่มีรูปแบบการอยู่อาศัยต่างกันเพื่อนำไปสู่แนวทางการสนับสนุนการบริการที่เหมาะสม. หนังสือและรายงานวิจัย. 2565[27 ตุลาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://ipsr.mahidol.ac.th/post_research.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583. หนังสือและรายงานวิจัย. 2556[13 มีนาคม 2557]. เข้าถึงได้จาก: https://ipsr.mahidol.ac.th/wp-content/uploads/2022/03/Report-File-408.pdf.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพ แห่งชาติ. สถิติผู้ป่วยติดบ้าน และผู้ป่วยติดเตียง.2562[15 ตุลาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nationalhealth.or.th.
โรงพยาบาลชานุมาน. (2566). ฝ่ายงานการพยาบาลผู้ป่วยนอก.
สายพิณ เกษมกิจวัฒนา, ปิยะภรณ์ ไพรสนธิ์. ญาติผู้ดูแลผู้ป่วยเรื้อรัง: กลุ่มเสี่ยงที่ไม่ควรมองข้าม. วารสาร สภาการพยาบาล. 2557; 29: 22-31.
อัตราส่วนเกื้อหนุนสำนักงานสถิติแห่งชาติ. รายงานสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย. 2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ
Jung-Won L, Zebrack B. Caring for family members with chronic physical illness: A critical review of caregiver literature. Health Qual life Outcome. 2004; 2: 1-9.
Schure LM, Heuvel ETP, Stewart RE, et al. Beyond stroke: Description and evaluation of an effective intervention to support family caregivers of stroke patients. Patient Education and Counseling. 2006; 62: 46-55.
พัชรา เสถียรพักตร์, โสภาพันธ์ สอาด, รุจิตรา วันวิชา และคณะ. ประสิทธิผลของการอบรมการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยใช้สื่อแอปพลิเคชันบนมือถือต่อระดับความรู้ความเข้าใจของผู้ดูแล. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 2563; 30: 47-56.
ณัฐปัณฑ์ แก้วเงิน, พูลสุข เจนพานิชย์วิสุทธิพันธ์ และอนันต์นิตย์ วิสุทธิพันธ์. ผลของโปรแกรมควบคุมการชักผ่านแอปพลิเคชันไลน์ต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยโรคลมชัก. วารสารรามาธิบดีพยาบาลสาร. 2565; 28: 109-126.
จินตนา ยูนิพันธ์. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองด้านสุขภาพจิตของประชาชนไทยภาคกลาง. รายงานการวิจัย. กรุงเทพมหานคร: คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2534.
สุธิดา นครเรียบ, ดวงรัตน์ วัฒนกิจไกรเลิศ, พย.ด. วิชชุดา เจริญกิจการ และคณะ. ประสิทธิผลของโมบายแอพพลิเคชั่นต่อความร่วมมือ ในการรับประทานยาในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง. วารสารพยาบาลศาสตร์. 2560; 35: 58-69.
เพ็ญศิริ มรกต, กิตติกร นิลมานัต และยาวรัตน์ มัชฌิม. (2558). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการปรับตัวของญาติผู้ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่เจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง. วารสารสภาการพยาบาล. 2558; 30: 33-45.
