ผลของการพัฒนาเมนูอาหารกลางวันตามโปรแกรม Thai School Lunch ต่อภาวะโภชนาการของเด็กวัยเรียน: กรณีศึกษาโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
เด็กวัยเรียน , ภาวะโภชนาการ , Thai School Lunchบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) แบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลังการทดลอง (One group pre-posttest design) วัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบภาวะโภชนาการของเด็กวัยเรียนจากการพัฒนาเมนูอาหารกลางวันตามโปรแกรม Thai School Lunch โดยกลุ่มตัวอย่างจะได้รับเมนูอาหารกลางวันจากโปรแกรม Thai School Lunch ระยะเวลา 6 เดือน (เดือนพฤษภาคม - ตุลาคม 2566) กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนในโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 1,404 คน ใช้แบบสอบถามและแบบบันทึกน้ำหนักของเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษา ป.4-ป.6 ด้วยโปรแกรมคำนวณภาวะโภชนาการ 0-19 ปี Growth Nutri Program-HPC1 การวิเคราะห์ข้อมูล ด้วยสถิติเชิงพรรณนา (Descriptive statistics) และสถิติ Paired Sample t-test ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05
ผลการศึกษา พบว่า การประเมินด้วยกราฟการเจริญเติบโตส่วนสูงเทียบกับอายุ หลังการทดลองนักเรียนทั้ง 3 ชั้นการศึกษามีส่วนสูงตามเกณฑ์อายุเพิ่มขึ้น มีส่วนสูงค่อนข้างสูงเพิ่มขึ้น จากร้อยละ 9.4 เป็นร้อยละ 11.2 และเมื่อใช้กราฟน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูง หลังการทดลอง นักเรียนมีภาวะโภชนาการในเกณฑ์สมส่วนมากที่สุด ร้อยละ 64.0 และเริ่มมีภาวะอ้วน ร้อยละ 9.5 เมื่อเปรียบเทียบคะแนนรวมของคุณภาพอาหารที่ปรับตามโปรแกรม Thai School Lunch หลังการทดลองมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 3.80 (SD=0.77) เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนคุณภาพอาหารก่อนและหลังการทดลองใช้โปรแกรม Thai School Lunch พบว่า แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value=0.001 โดยหลังการทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนคุณภาพอาหารเพิ่มขึ้น 1.09 คะแนน (Mean diff.=1.09, 95%CI=1.12 - 2.34) ส่วนความพึงพอใจของนักเรียนต่อเมนูอาหารกลางวันที่ปรับตามโปรแกรม หลังการทดลองมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.14 (SD=0.80) เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยความพึงพอใจต่อเมนูอาหารกลางวันของนักเรียนก่อนและหลังการทดลองใช้โปรแกรม Thai School Lunch พบว่า แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value<0.05 โดยหลังการทดลองมีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจเพิ่มขึ้น 1.73 คะแนน (Mean diff.=1.73, 95%CI=1.03 - 1.16)
เอกสารอ้างอิง
วิชัย เอกพลากร. การสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ.2562- 2563. คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อักษรกราฟพิศแอนดีไซน์; 2564.
นัชชา ทัตตานนท์, ชวนนท์ อิ่มอาบ, พัชรินทร์ สมบูรณ์ และขวัญธิรา หวังจิตต์. รูปแบบการแก้ไขปัญหาโรคอ้วนในเด็กวัยเรียน 6-15 ปี โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย [บทความวิจัย]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 มกรคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://hpc.go.th/km/training/selfstudy/child.pdf
วิมล โรมา. รายงานการสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป พ.ศ.2562. สำนักงานโครงการขับเคลื่อนกรมอนามัย 4.0 เพื่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชน. กรุงเทพฯ: ฟันนี่ พับบลิชชิ่ง; 2563.
ดวงพร สุธาสิโนบล. การศึกษาประสิทธิผลของโครงการอาหารกลางวันโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒองครักษ์. วารสารวิจัยเพื่อการปฏิรูปการเรียนรู้ 2561;1(2):45-59.
วิภารัตน์ สุวรรณไวพัฒนะ. รับมืออย่างไรกับภาวะโภชนาการเกินในเด็กวัยเรียน: เจเนอเรชั่นใหม่ในยุคดิจิทัล. วารสารสุขภาพและการศึกษาพยาบาล 2567;29(1):1-14.
ภควดี น่วมพิทักษ์. การพัฒนาการจัดการอาหารกลางวันของโรงเรียนให้เกิดประสิทธิภาพ กรณีศึกษาโรงเรียนอนุบาลลาดสวาย จังหวัดปทุมธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์วไลยอลงกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์ 2565;17(1).
สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย พ.ศ. 2563 DIETARY REFERENCE INTAKE FOR THAIS 2020. กรุงเทพมหานคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัด เอ.วี.โปรเกรสซีฟ398; 2563.
สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล. ระบบแนะนำสำรับอาหารกลางวันสำหรับโรงเรียนแบบอัตโนมัติ Thai School Lunch. ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ(เนคเทค) จังหวัดปทุมธานี; 2563.
ชนิดาภา วงศ์รักษา, รัตติกานต์ รักษาภักดี, บังอร กล่ำสุวรรณ์ และสุวิชชา สังข์ทอง. พฤติกรรมสุขภาพและภาวะโภชนาการของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลายในโรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพ พื้นที่รับผิดชอบศูนย์อนามัยที่ 7. วารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น 2566;15(3):77-93.
ศุภลักษณ์ ศรีธัญญา. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามแผนต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการทำกิจกรรมทางกายของเด็กวัยเรียนตอนปลายที่มีภาวะน้ำหนักเกิน [ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต]. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. 2561.
อารยา ตั้งวิฑูรย์. พฤติกรรมการบริโภคอาหารว่างและขนมของเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ในอำเภอหาดใหญ่: ความสัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ [วุฒิบัตร]. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. 2550.
นริสรา พึ่งโพธิ์สภ. การอบรมเลี้ยงดูของบิดามารดากับการเกิดภาวะอ้วนในเด็ก. วารสารพฤติกรรมศาสตร์. 2554;17(2):1-18.