ผลของรูปแบบการส่งเสริมทักษะในการป้องกันตนเองในกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง พื้นที่ตำบลไม้กลอน อำเภอพนา จังหวัดอำนาจเจริญ

ผู้แต่ง

  • จันทิมา ทองอ่อน
  • ชนาพร ฉิมมะลี -
  • เมชาวี ทรัพย์สมบัติ
  • ระพีพันธ์ วงศ์สิทธิ์
  • อรรถพงษ์ ฤทธิทิศ
  • กรกวรรษ ดารุนิกร

คำสำคัญ:

การส่งเสริมทักษะในการป้องกันตนเอง , การรับรู้สัญญาณเตือน , กลุ่มเสี่ยง, โรคหลอดเลือดสมอง

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของรูปแบบการส่งเสริมทักษะในการป้องกันตนเองในกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง โดยใช้แนวคิดของเคมมิสและแมคแท็กการ์ท เป็นกรอบในการดำเนินการวิจัย ใช้ระยะเวลาดำเนินการ 3 เดือน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ถึง เมษายน พ.ศ. 2568 กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูงหรือโรคเบาหวาน และมารับบริการตรวจรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโพนเมือง จำนวน 27 คน
ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบวัดความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้สัญญาณเตือน  และแบบสอบถามทักษะในการป้องกันตนเอง แบบสอบถามได้รับการตรวจสอบค่าความเที่ยงโดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha; ) ได้ค่าความเที่ยงเท่ากับ 1) แบบสอบถามความรู้เรื่องโรคหลอดเลือดสมอง (=0.969) 2) แบบสอบถามการรับรู้สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง (=0.819) 3) แบบสอบถามทักษะในการป้องกันตนเองจากโรคหลอดเลือดสมอง (=0.856) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ Paired sample t-test

          ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001) ได้แก่ ความรู้ทั่วไปและปัจจัยเสี่ยง (MD=3.63; 95%CI=2.87 to 4.38) ความรู้เกี่ยวกับอาการสัญญาณเตือน (MD=2.22; 95%CI=1.71 to 2.72) ความรู้โรคหลอดเลือดสมอง (MD=5.85; 95%CI=4.94 to 6.76) การรับรู้สัญญาณเตือน (MD=3.96; 95%CI= 3.16 to 4.76) และทักษะในการป้องกันตนเอง (MD=3.00; 95%CI=1.85 to 4.52) ดังนั้นควรพิจารณาการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เช่น แอปพลิเคชันบนสมาร์ทโฟน หรือสื่อสังคมออนไลน์ เพื่อเป็นเครื่องมือในการส่งเสริมทักษะการป้องกันตนเอง ช่วยเพิ่มการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพ และสนับสนุนการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับบริบทของกลุ่มเสี่ยงในยุคปัจจุบัน

เอกสารอ้างอิง

American Heart Association. Heart Attack and Stroke. Dallas: American Heart; 2022.

American Heart Association. Stroke. Dallas: American Heart Association; 2025.

Israel BA and McLeroy KR. Introduction. Health Education Quarterly. 1985;12(1):1-4.

doi:10.1177/109019818501200101

โรงพยาบาลขอนแก่น ราม. ภัยเงียบจาก NCDs โรคจากพฤติกรรม [อินเทอร์เน็ต]. ขอนแก่น: โรงพยาบาลขอนแก่น ราม. 2568. [เข้าถึง

เมื่อ 16 พ.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก https://www.khonkaenram.com/th/services/health-information/health-

articles/med/ncds

คณิตภรณ์ อุทุมพร, ประเสริฐ ประสมรักษ์, ญาณวรรณ ชมนา, ยลฤดี ด้วงแป้น และ สายไหม อรอินทร์. การพัฒนารูปแบบการสื่อสาร

ความเสี่ยงด้วยภาษาท้องถิ่นต่อการรับรู้และการจดจำอาการเตือนโรคหลอดเลือดสมองของกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง ในพื้นที่

อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ. RDHSJ 2567;17(2):82-95.

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Risk Factors for Stroke. CDC; 2024 [cited 2025 May 16].

Available from: https://www.cdc.gov/stroke/risk-factors/index.html

Bandura A. Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change [Internet]. Stanford: Stanford University;

[cited 2025 May 16]. Available from: https://educational-

innovation.sydney.edu.au/news/pdfs/Bandura%201977.pdf

Becker MH and Maiman LA. Health Belief Model: HBM [Internet]. 1975 [cited 2025 May 16]. Available from:

https://www.gotoknow.org/posts/611058

Kemmis S, McTaggart R. The action research planner. 3rd ed. Victoria: Deakin University Press; 1988.

กัญญาวีญ์ ต้นสวรรค์ และ อุษนีย์ รามฤทธิ์. การส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง ในผู้ป่วย

ความดันโลหิตสูงที่มีภาวะเสี่ยงสูง. ech 2566;8(1):143-52.

พรธิรา บุญฉวี. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคในผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองระยะ

ฟื้นฟูสภาพ [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2566.

ประไพ กิตติบุญถวัลย์, ศิริธร ยิ่งเรงเริง และ ศุภลักษณ์ ศรีธัญญา. การรับรู้สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง. NJPH

;23(3):132-41.

อาณัติ วรรณะ. การรับรู้และการจัดการเมื่อมีสัญญาณเตือนในผู้ที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาล

ศาสตรมหาบัณฑิต]. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยรังสิต; 2562.

วิราวรรณ จันทมูล และ ดวงฤทัย สุขวงค์. ผลการพัฒนาการรับรู้และการจัดการอาการเตือนของผู้ป่วยภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราวและผู้

ดูแล ต่อพฤติกรรมการควบคุมโรคและการจัดการอาการเตือน. J Thai Stroke Soc 2557;13(3):53.

ศิริรัตน์ ผ่านภพ, นภาเพ็ญ จันทขัมมา และ มุกดา หนุ่ยศรี. ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง

อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง. RDHSJ 2563;13(2):528-38.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

22-12-2025

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ทองอ่อน จ, ฉิมมะลี ช, ทรัพย์สมบัติ เ, วงศ์สิทธิ์ ร, ฤทธิทิศ อ, ดารุนิกร ก. ผลของรูปแบบการส่งเสริมทักษะในการป้องกันตนเองในกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง พื้นที่ตำบลไม้กลอน อำเภอพนา จังหวัดอำนาจเจริญ. Health. R10. J. [อินเทอร์เน็ต]. 22 ธันวาคม 2025 [อ้างถึง 29 ธันวาคม 2025];13(2):153-68. available at: https://he03.tci-thaijo.org/index.php/HPC10Journal/article/view/4345