การพัฒนาโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้มารับบริการตรวจคัดกรอง HPV DNA Test ในรายที่ผลตรวจผิดปกติ ศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี โดยใช้ LINE official
คำสำคัญ:
โปรแกรมสร้างเสริมความรอบด้านสุขภาพ, การตรวจคัดกรอง HPV DNA Test, มะเร็งปากมดลูกบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้มารับบริการตรวจคัดกรอง HPV DNA Test ในรายที่ผลตรวจผิดปกติ ศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี โดยใช้ LINE official ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัญหาเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 12 คน ระยะที่ 2 การพัฒนาและทดสอบโปรแกรมใช้กลุ่มตัวอย่าง ช่วงที่ 1 จำนวน 17 คน และ ช่วงที่ 2 จำนวน 40 คน รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่พัฒนาขึ้น 2 ฉบับ ประเมินความตรงของเนื้อหา โดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 คน และตรวจสอบความเที่ยงด้วยค่า Cronbach’s alpha ได้เท่ากับ .981 และ .955 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้กระบวนการวิเคราะห์แก่นสาระ และทดสอบสมมติฐานโดยใช้สถิติ Paired sample t-test และ Wilcoxon signed ranks test โดยกำหนดระดับนัยสำคัญที่ .05
ผลการวิจัย 1) ผลการวิเคราะห์สภาพปัญหาพบว่า ผู้รับบริการ มีความรู้สึกกลัว วิตกกังวลสูง ข้อมูลที่ได้รับยังไม่เพียงพอในการตัดสินใจ ส่วนผู้ให้บริการพบภาระงานมากจากการให้ข้อมูลซ้ำ ๆ ทางโทรศัพท์และไลน์ 2) ผลการพัฒนาต้นแบบโปรแกรม ฯ ฉบับร่างที่ 1 โดยใช้ชื่อโปรแกรมว่า “ความรอบรู้เรื่อง HPV” ประกอบด้วยกิจกรรมสร้างเสริมความรอบรู้ 6 ด้าน นำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างขนาดเล็กจากนั้นทำการปรับปรุงเป็นฉบับร่างที่ 2 และนำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่มีขนาดใหญ่ขึ้น 3) ผลการทดลองใช้โปรแกรมฯ ทั้งในกลุ่มเล็กและกลุ่มใหญ่ พบว่า คะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมของกลุ่มตัวอย่างหลังการทดลองดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<.05) สรุปได้ว่าโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ที่พัฒนาขึ้นนี้สามารถนำไปใช้ในการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้แก่ผู้ที่มีผลตรวจ HPV DNA Test ผิดปกติได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยลดภาระงานของผู้ให้บริการได้
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. WHO Health Innovation Group [Internet]. 2020 [cited 2023 Oct 27]. Available from:
https://www.who.int/life-course/about/who-health-innovation-group/en/
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. มะเร็งปากมดลูก [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 9 ต.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก
กระทรวงสาธารณสุข (HDC). อัตราป่วยโรคมะเร็งปากมดลูกต่อประชากร [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ
. เข้าถึงได้จาก https://shorturl.asia/TjyYM
พรทิพย์ ชีวะพัฒน์, กฤษณา พูลเพิ่ม. วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก: สถานการณ์ปัจจุบันและบทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาล
สภากาชาดไทย. 2563;13(1):39-49.
Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Soc Sci Med. 2008;67(12):2072-8.
Kemp S. Digital 2020: Thailand Data Reportal–Global Digital Insights [Internet]. 2022 [cited 2023 Oct 5]. Available
from: https://datareportal.com/reports/digital-2022-thailand
LINE for business. บทบาทของ LINE OA ในบริการสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2022 [เข้าถึงเมื่อ 9 ต.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก
https://lineforbusiness.com/th/news/20211029_2
Rogers EM. Diffusion of Innovations. 5th ed. New York: Free Press; 2003.
Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed. Hillsdale (NJ): Erlbaum; 1977.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. เครื่องมือประเมินความรอบรู้และพฤติกรรมของประชาชนในหมู่บ้าน
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ (รอบที่ 1) [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 7 ก.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก
https://hed.hss.moph.go.th/tool-hlhb/
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการดำเนินงานสุขศึกษาหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ.
นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข; 2565.
Creswell, J.W. (2018). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Thousand
Oaks: Sage
จันทร์ทิมา สุดสมบูรณ์, สุมลรัตน์ ขนอม, ฉัตรสุดา กานกายันต์. การพัฒนารูปแบบการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยตนเอง (HPV
Self-sampling) ของอำเภอพรหมคีรี จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิ
ประสงค์. 2567;8(3): e268313.
ณฐกร นิลเนตร, เพ็ญวิภา นิลเนตร. การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. ของ
ประชาชนวัยทำงานในพื้นที่หมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ เขตสุขภาพที่ 6. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน. 2566;5(1)
:27-38.
พลอยฌญารินทร์ ราวินิจ, พรสุข หุ่นนิรันดร. การพัฒนารูปแบบการจัดการตนเองเกี่ยวกับการป้องกันมะเร็งปากมดลูกด้วยนวัตกรรม
สุขภาพ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลในจังหวัดปทุมธานี. วารสารวิจัยและพัฒนาวไลยอลงกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์.
;18(1):13-27.
กิติยาพร สังฆศรีสมบัติ, ชรินทร์พร มะชะรา, มนัสนันท์ พรมศรี, นิรันดร ผานิจ. การพัฒนารูปแบบการให้ความรู้และให้คำปรึกษาผ่าน
แอปพลิเคชันไลน์ออฟฟิเชียลแอคเคานท์สำหรับมารดาในการดูแลทารกเกิดก่อนกำหนด. วารสารศูนย์อนามัย. 2565;16(2):623-41.
Razzak MA, Islam MN, Aadeeb MS, Tasnim T. Digital health interventions for cervical cancer care: A systematic
review and future research opportunities. PLoS One [Internet]. 2023 Dec 15;18(12):e0296015. doi:
1371/journal.pone.0296015. PMID: 38100494; PMCID:PMC10723694.
