รูปแบบการพัฒนาร้านยาแผนปัจจุบันเฉพาะยาบรรจุเสร็จที่ไม่ใช่ยาอันตรายหรือควบคุมพิเศษ (ข.ย.2)สู่มาตรฐานวิธีปฏิบัติเภสัชกรรมชุมชน (GPP) จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบและประเมินผลการยกระดับร้านยาแผนปัจจุบันเฉพาะยาบรรจุเสร็จที่ไม่ใช่ยาอันตรายหรือควบคุมพิเศษ (ข.ย.2) สู่มาตรฐานวิธีปฏิบัติเภสัชกรรมชุมชน (GPP) เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research- PAR) กลุ่มตัวอย่างคือ 1) ร้านยา ข.ย.2 จำนวน 19 ร้าน 2) ผู้รับอนุญาตและผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการ ข.ย.2 และพนักงานเจ้าหน้าที่ พ.ร.บ.ยา จำนวน 40 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และ Percentage Difference  และการวิเคราะห์เนื้อหา  (Content Analysis)

     ผลการศึกษาพบว่า 1) รูปแบบการพัฒนาร้านยา ข.ย.2 สู่มาตรฐาน GPP มี 6 ขั้นตอน คือ 1.1) ศึกษาบริบทร้านยา สภาพปัญหา 1.2) คืนข้อมูล 1.3) จัดทำ Action plan 1.4) ปฏิบัติตาม Action plan 1.5) ประเมินผล  1.6) แลกเปลี่ยนเรียนรู้ หลังจากนำรูปแบบไปพัฒนาแล้วพบว่าหลังการพัฒนามีร้านยา ข.ย.2 คงอยู่ 13 ร้าน 2) หลังการพัฒนาร้านยามีระดับคะแนน Percentage Difference เพิ่มขึ้นทุกหมวด ดังนี้หมวด 1 เพิ่มขึ้นร้อยละ 34.07 หมวด 2 เพิ่มขึ้นร้อยละ 78.46 หมวด 3 เพิ่มขึ้นร้อยละ 36.01 หมวด 4 เพิ่มขึ้นร้อยละ 57.33 หมวด 5 เพิ่มขึ้น 47.77 และจากการวิเคราะห์เชิงคุณภาพแบบสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม  ผู้ประกอบการ เห็นว่าการปฏิบัติตามเกณฑ์ GPP ที่ปฏิบัติจากง่ายไปยากดังนี้ หมวด 2 อุปกรณ์> หมวด 3บุคลากร>หมวด 5บริการทางเภสัชกรรม>หมวด 1 สถานที่>หมวด4การควบคุมคุณภาพยา พนักงานเจ้าหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ยา เห็นว่าการปฏิบัติตามเกณฑ์ GPP ที่ปฏิบัติจากง่ายไปยากดังนี้ หมวด 2 >หมวด 1 >หมวด 5>หมวด4 > หมวด3  การพัฒนารูปแบบร้านยาข.ย.2 สู่มาตรฐาน GPP. ช่วยให้เกิดการวางแผน พัฒนาอย่างเป็นระบบ และเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงพัฒนาเป็นร้านยามาตรฐานGPPเห็นควรมีการพัฒนาศักยภาพความรู้วิชาการและความรู้กฎหมายแก่ผู้มีหน้าที่ปฏิบัติการร้านยา ข.ย.2 เพิ่มเติม เพื่อพัฒนาสู่มาตรฐานร้านยาที่ได้คุณภาพและมีสามารถบริการด้านยาที่ปลอดภัยแก่ประชาชน