ประสิทธิผลโปรแกรมบำบัดด้วยการเรียนรู้เพื่อปรับพฤติกรรมสุขภาพและเพิ่มแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการเปลี่ยนแปลงทัศนคติ การรับรู้บรรทัดฐานกลุ่ม การรับรู้การกำกับพฤติกรรมตนเอง พฤติกรรมและ ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในอำเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ
คำสำคัญ:
ผู้ป่วยเบาหวาน, ควบคุมน้ำตาลในเลือด, พฤติกรรมบำบัดบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงทดลองเชิงสุ่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลโปรแกรมบำบัดด้วยการเรียนรู้เพื่อปรับพฤติกรรมสุขภาพและเพิ่มแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการควบคุมน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในอำเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ดี สุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่มทดลองจำนวน 40 คนและกลุ่มควบคุมเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมน้ำตาลไม่ดีในอำเภอพยุห์ จำนวน 40 คน เครื่องมือวิจัยได้แก่ โปรแกรมบำบัดด้วยการเรียนรู้เพื่อปรับพฤติกรรมสุขภาพและเพิ่มแรงสนับสนุนทางสังคม เครื่องมือประเมินได้แก่แบบประเมินทางจิตวิทยาผ่านโปรแกรมพฤติกรรมบำบัดและเพิ่มแรงสนับสนุนทางสังคมจำนวน 5 ครั้ง ประเมินน้ำตาลสะสมในเลือดก่อนและหลังการทดลอง ทดสอบความแตกต่างค่าเฉลี่ยภายในกลุ่มด้วยสถิติ Paired t-test และทดสอบความแตกต่างค่าเฉลี่ยระหว่างกลุ่มด้วย Independent t-test ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 ผลวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีสัดส่วนเพศหญิงใกล้เคียงกันร้อยละ 60.2 และ 58.3 อายุเฉลี่ย 53.5 ปีและ 51.2 ปี ผลการทดลองไม่มีข้อมูลระบุความแตกต่างของตัวแปรต่างๆ พฤติกรรมสุขภาพและระดับน้ำตาลสะสมในเลือดระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมในระยะก่อนทดลอง แต่ในระยะหลังการทดลองพบว่ากลุ่มทดลองระดับปัจจัยทางจิตยา การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคม พฤติกรรมสุขภาพและการควบคุมน้ำตาลในเลือดสูงกว่าก่อนการทดลองและในแตกต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยระดับน้ำตาลในเลือดสะสมแตกต่างจากกลุ่มควบคุมเฉลี่ย -1.2 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์
References
WHO. Diabetes [Internet]. 2023 [cited 2023 Jan 22]. Available from: https://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1
Zhang, P., Zhang, X., Brown, J., Vistisen, D., Sicree, R., Shaw, J., Nichols, G. Global healthcare expenditure on diabetes for 2010 and 2030. Diabetes Res Clin Pr. 2010;(87):293–303.
Sarwar, N., Gao, P., Seshasai, SR., Gobin, R., Kaptoge, S., Di Angelantonio, et al. Diabetes mellitus, fasting blood glucose concentration, and risk of vascular disease: a collaborative meta-analysis of 102 prospective studies. Lancet. 2010;26(375):2215–22.
Vision Loss Expert Group of the Global Burden of Disease Study. Causes of blindness and vision impairment in 2020 and trends over 30 years, and prevalence of avoidable blindness in relation to VISION 2020: the Right to Sight: an analysis for the Global Burden of Disease Study GBD 2019 Blindness and Vision Impairment Collaborators. Lancet Glob Health. 2021;9:ำ141-160.
Saran, R. Li, L., Robinson, B., & et al. US Renal Data System 2014 Annual Data Report: Epidemiology of Kidney Disease in the United States. Am J Kidney Dis. 2015;66(1 (supp)):s1305-316.
Hu, G., Jousllahti, P. & Barengo, N.C. Physical activity, cardiovascular risk factors, and mortality among Finnish adults with diabetes. Diabetes Care. 2005;28(799–805).
Klein, S., Sheard, N., Pi-Sunyer, X., et al. Weight management through lifestyle modification for the prevention and management of type 2 diabetes: rationale and strategies. A statement of the American Diabetes Association, the North American Assocation for the Study of Obesity, and the American Society for Clinial Nutrition. Am J Clin Nutr. 2005;80:257–63.
Sun, J. & Buys, N.J. Glucose- and glycaemic factor-lowering effects of probiotics on diabetes: a meta-analysis of randomised placebo-controlled trials. Br J Nutr. 2016;115(7):1167–77.
Carol, E., Koro, S.J.B., Bourgeois, N., Fedder, D.O. Glycemic Control From 1988 to 2000 Among U.S. Adults Diagnosed With Type 2 Diabetes: A preliminary report. Diabetes Care. 2004;27(1):17–20.
Chapman, A., Liu, S., Merkouris, S., Enticott, J.C., & et al.et al. Psychological Interventions for the Management of Glycemic and Psychological Outcomes of Type 2 Diabetes Mellitus in China: A Systematic Review and Meta-Analyses of Randomized Controlled Trials. Front Public Health. 2015;3:252–66.
Tolin, D.F. Is cognitive–behavioral therapy more effective than other therapies?: A meta-analytic review. Clin Psychol Rev. 2010;30(6):710–20.
Winkley, K., Upsher, R., Stahl, D., Pollard, D., Brennan, A., Heller, S., et al. Systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials of psychological interventions to improve glycaemic control in children and adults with type 1 diabetes. Diabetes Med. 2020;37(5):735–46.
Ramkisson, S., Pillay, B.J. & Sibanda, W. Social support and coping in adults with type 2 diabetes. Afr J Prim Health Care Fam Med. 2017;9(1):1405–12.
ฝ่ายการพยาบาล โรงพยาบาลวังหิน. รายงานประจำปีคลินิกโรคเรื้อรัง โรงพยาบาลวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ พ.ศ.2565. ศรีสะเกษ: ฝ่ายการพยาบาล (เอกสารอัดสำเนา); 2565.
อณัญญา นาลุนและบษพร วิรุณพันธ์. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อระดับน้ําตาลสะสมในเลือดและคุณภาพชีวิตผู้ป้วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสุรินทร์. 2564;11(1):66–80.
Chow, S-C., Shao, J., Wang, H., Lokhnygina, Y. Sample Size Calculations in Clinical Research. 3rd ed. New York: Chapman and Hall/CRC; 2017.
Dobson, K.S. Handbook of cognitive behavioral therapy. 3rd ed. NY: The Guilford Press; 2010.
Prochaska, J. O., & Prochaska, J. (. Changing to thrive. Center City, MN: Hazelden; 2016.
Pierece, G.R., Sarason, B.R. & Sarason, I.G. Handbook of social support and the family. NY: Springer; 1996.
Walker, R. Take control of your diabetes. NY: DK Publishing; 2020.
Ajzen, I. The theory of planned behavior. Organ Behav Hum Decis. 1991;(50):179–211.
Yang, X., Li, Z. & Sun, J. Effects of Cognitive Behavioral Therapy–Based Intervention on Improving Glycaemic, Psychological, and Physiological Outcomes in Adult Patients With Diabetes Mellitus: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Front Psychiatry. 2020;11:711–29.
Dong, D., Wang, X. & Yang, L. The short- and long-term effects of cognitive behavioral therapy on the glycemic control of diabetic patients: a systematic review and meta-analysis. Biopsychosoc Med. 2023;17(18):1–12.
