การประยุกต์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมในชุมชน อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการประยุกต์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมในชุมชน อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์ ทำการศึกษาในช่วงเดือน ตุลาคม 2566 – เดือน กันยายน 2567 รวม 12 เดือน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้นำชุมชน อสม. และตัวแทนผู้สูงอายุ 3,550 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย กระบวนการประยุกต์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมในชุมชน แบบสัมภาษณ์ข้อมูลทั่วไป แบบประเมินคัดกรองความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน (ADL) แบบการประเมินความเศร้าในผู้สูงอายุไทย (TGDS) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและวิเคราะห์แบบสามเส้า เชิงปริมาณใช้สถิติพรรณนา ร้อยละ มัธยฐาน
     ผลการศึกษา พบว่า ปัญหาของผู้สูงอายุส่วนมากมีปัญหาเรื่องเดินลำบาก ร้อยละ 44.56 ระดับความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน (ADL) ส่วนมากไม่เป็นการพึ่งพิง ร้อยละ 69.58 การประเมินระดับความเศร้าในผู้สูงอายุ (TGDS) ส่วนมากไม่มีภาวะซึมเศร้า ร้อยละ 80.45 การประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมในชุมชนนามน มีดังนี้ 1) ส่งเสริมการออกกำลังกายในผู้สูงอายุตามแต่ละชุมชนต้องการตามถูมิปัญญา เช่น ลำไม้พอง บาสโลบ แอโรบิก รำมวยไทยตามฉบับนายเขตสียาภัย เป็นต้น 2) ส่งเสริมความรู้ในผู้สูงอายุและผู้ดูแล ผ่านโรงเรียนผู้สูงอายุในแต่ละตำบลส่งเสริมความรู้ตามภูมิปัญญา เช่น การใช้น้ำมันสมุนไพร 11 สหาย การแต่งกลอนลำให้ความรู้ เช่นหมอลำ Stroke 3) ส่งเสริมอาชีพและรายได้ผู้สูงอายุตามภูมิปัญญาของตำบลและชุมชน เช่น สนับสนุนเมล็ดพันธุ์ผัก การตากใบยาสูบ การบรรจุซองใบยาสูบ การเลี้ยงไก่ การเลี้ยงตั๊กแตน 4) สนับสนุนการจัดการสิ่งแวดล้อมในบ้าน สนับสนุนอุปกรณ์ต่างๆ เช่น ไม้เท้า รถเข็น แว่นตา อาหาร ข้าวสาร นม ไข่ โดยบูรณาการร่วมกับโครงการคนนามนไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลังร่วมกับนายอำเภอนามน และ โครงการผู้ดูแลผู้สูงอายุในชุมชนโดยผู้ผ่านการอบรมและงบจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5) สนับสนุนการดูแลสุขภาพจิตใจ เช่น การประเมิน 2Q, 9Q TGDS สนับสนุนการบริจาคชุดขาวเพื่อให้ผู้สูงอายุไว้ปฏิบัติธรรม