ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ดูแลเด็กและพัฒนาการเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลหนองกุงศรี อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์
คำสำคัญ:
โปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการ, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พัฒนาการเด็กปฐมวัย, ผู้ดูแลเด็กบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการศึกษากึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลัง เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ดูแลเด็กและพัฒนาการของเด็กปฐมวัย ดำเนินการในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ กลุ่มตัวอย่างคือผู้ดูแลเด็กและเด็กปฐมวัยจำนวน 50 คู่ คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง โปรแกรมประกอบด้วย 4 กิจกรรม ได้แก่ "เข้าใจโลกเด็กน้อย" "ขยับแขนขา พัฒนาไปด้วยกัน" "สนุกกับภาษา" และ "ทำได้ด้วยตัวเอง" เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามและแบบบันทึกการเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติทดสอบ Wilcoxon signed ranks test และ McNemar test
ผลการวิจัยพบการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญสองประการ ประการแรก ผู้ดูแลเด็กมีความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยรวมสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) โดยคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจาก 88.64 เป็น 102.46 คะแนน และสัดส่วนของผู้ที่มีความรอบรู้ระดับดีมากเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 14.0 เป็นร้อยละ 70.0 ประการที่สอง เด็กปฐมวัยมีพัฒนาการสมวัยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p = 0.008) จากร้อยละ 78.0 เป็นร้อยละ 94.0 โดยพบการพัฒนาที่ดีขึ้นในด้านกล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา การเข้าใจภาษา การใช้ภาษา และการช่วยเหลือตัวเองและสังคม อย่างไรก็ตาม ไม่พบการเปลี่ยนแปลงที่มีนัยสำคัญในด้านการเคลื่อนไหว
เอกสารอ้างอิง
อดิศร์สุดา เฟื่องฟู. การเฝ้าระวังติดตามและคัดกรองพัฒนาการเด็ก. ใน: สุรีย์ลักษณ์ สุจริตพงศ์, รวิวรรณ รุ่งไพรวัลย์, ทิพวรรณ หรรษคุณาชัย, บานชื่น เบญสุวรรณเทพ, ดิศร์สุดา เฟื่องฟู, จริยา จุฑาภิสิทธิ์, บรรณาธิการ. พัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: พี.เอ. ลิฟวิ่ง; 2561. หน้า 147.
กระทรวงสาธารณสุข. ผลการดำเนินการการคัดกรองพัฒนาการเด็กตามกลุ่มอายุ specialpp [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 20 พ.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php
คำสงค์ ชินมาตร. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพ และความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับภาวะโภชนาการและพัฒนาการเด็กปฐมวัยในผู้เลี้ยงดูเด็ก. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ. 2567;17(2):140-53.
อาริสรา ทองเหม, จินตนา พัฒนพงศ์ธร, ปราณี พงษ์จินดา. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพัฒนาการเด็กปฐมวัย: กรณีพื้นที่โครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคงในพื้นที่ชายแดนอันเนื่องมาจากพระราชดำริเขตกองทัพภาคที่ 3 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 20 พ.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://hp.anamai.moph.go.th/th/km-research-person/download/?did=204972&id=73914&reload=
กรแก้ว ทัพมาลัย. การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 2561;12(29):5-19.
จันท์พิมพ์ สารากร, จุฑามาศ โชติบาง, มาลี เอื้ออานวย. ความรู้และการปฏิบัติของผู้ดูแลหลักเพื่อการส่งเสริมความฉลาดทางอารมณ์เด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก. พยาบาลสาร. 2563;47(2):1-11.
ธิโสภิญ ทองไทย, สุพัตรา บุญเจียม, ปิยะ ปุริโส, นิตยา ศรีมานนท์, ลัดดา ดีอันกอง. ความรอบรู้สุขภาพในการเลี้ยงดูเด็กปฐมวัยของผู้เลี้ยงดูเด็ก เขตสุขภาพที่ 7. วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 2566;46(1):105-15.
มาลี เอื้ออำนวย, อภิรัช อินทรางกูล ณ อยุธยา, กมลทิพย์ ทิพย์สังวาลย์, พรรณนิภา บุญกล้า, ศศิธร คำมี, กรชนก หน้าขาว. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยต่อความรู้และพฤติกรรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กของบิดามารดาและผู้ดูแล อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง. วารสารการพยาบาลและสุขภาพ สสอท. 2564;3(1):48-63.
สุกัลยา โพธาราม. ผลของโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยต่อความรู้และพฤติกรรมส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยของผู้ดูแลเด็กในเขตเทศบาลเมือง จังหวัดยโสธร. วารสารสาธารณสุขและสุขภาพศึกษา. 2567;4(2):e268278.
ศูนย์ฝึกอบรมและแพทยศาสตรศึกษา. ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการของเด็กอายุ 3-5 ปี. ราชบุรี: ศูนย์อนามัยที่ 5; 2562.
ภรภร พิมาลัย, กาญจนา ลือมงคล. ประสิทธิผลของการส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย โดยทีมพัฒนาเด็กและครอบครัว เมืองชัยภูมิ. ชัยภูมิเวชสาร. 2567;43(ฉบับพิเศษ):35-45.
สุพัตรา บุญเจียม. ประสิทธิผลของโปรแกรมประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัย. วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 2566;46(4):112-25.
อัมพิกา แสงสอดแก้ว. ผลของโปรแกรมส่งเสริมพัฒนาการของเด็กอายุ 3-5 ปี ในคลินิกสุขภาพเด็กดี โรงพยาบาลไชยวาน จังหวัดอุดรธานี. อุดรธานี: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุดรธานี; 2567.
