การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน, ผู้ป่วยวัณโรค, ชุมชนบทคัดย่อ
การศึกษาในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Method Research Design) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทและสถานการณ์การดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว และเพื่อประเมินผลการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว กลุ่มตัวอย่างในการวิจัย จำนวน 75 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 ผู้ป่วยวัณโรค และกลุ่มที่ 2 ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกต การสนทนากลุ่ม การประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ วิเคราะห์ข้อมูลด้วย ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติพรรณนา สถิติอนุมาน (Inferential statistic) ในการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย โดยใช้สถิติ Paired sample t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัย 1) บริบทและสถานการณ์การดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา ที่ยังขาดการมีส่วนร่วมของชุมชน 2) ได้รูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน ตำบลทัพเสด็จ อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้วที่มีความเหมาะสมกับบริบทพื้นที่ และ 3) ภายหลังการนำรูปแบบมาใช้ คะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับวัณโรคและคะแนนพฤติกรรมการปฏิบัติตามแผนการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน คะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับวัณโรคและการมีส่วนร่วมของการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชนของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน มีค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจากก่อนการพัฒนารูปแบบฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 และอัตราความสำเร็จการรักษาผู้ป่วยวัณโรค ร้อยละ 100.0 ไม่พบอัตราการขาดยาและอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรค เท่ากับ 0
References
World Health Organization. Global tuberculosis report 2023. Geneva: World Health Organization; 2023.
กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์และผลการดำเนินงานควบคุมวัณโรคของประเทศไทยปี พ.ศ. 2562 – 2566. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2567.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระแก้ว. ระบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์รายบุคคลหรือโปรแกรมบริหารจัดการผู้ป่วยวัณโรค (Tuberculosis Case Management: TBCM ) หรือโปรแกรม TBCM online. สระแก้ว: โรงพิมพ์สระแก้ว ช.ดำรงชัยการพิมพ์; 2566.
ดาวประกาย หญ้างาม, วรพจน์ พรหมสัตยพรต และพัดชา หิรัญวัฒนกุล. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดในชุมชน โดยเครือข่ายสุขภาพอำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2565. 128 หน้า
วัฒนา สว่างศรี. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน อำเภอเมือง จังหวัมหาสารคาม. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม 2562;16:116-129.
ธัญมาศ เมืองเดช และประจวบ แหลมหลักการ. การศึกษารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดอย่างมีส่วนร่วมในชุมชน ตำบลแม่ใจ อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2566;9:47-47.
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอตาพระยา. สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรคประจำปี 2566. สระแก้ว: โรงพิมพ์สระแก้ว ช.ดำรงชัยการพิมพ์; 2566.
Kemmis, S. & McTaggart, R. The Action Research Planner. 3rd ed. Australia: Deakin University Press; 1988.
Bloom and Benjamin S.,et al. Hand book on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York: Mc Graw-Hill Book Company; 1971.
Best, J. W., & Kahn, J. V. Research in Education. Boston: Library of congress Cataloguing in Publication data; 2003.
เฉลิมเกียรติ ตาตะมิ, เทอดศักดิ์ พรหมอารักษ์ และสุทิน ชนะบุญ. การพัฒนารูปแบบในการป้องกันและควบคุมวัณโรคในพื้นที่ตำบลท่าบ่อ อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย. วารสารสํานักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น 2562;26:36-47.
นพดล พิมพ์จันทร์. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานในชุมชน กรณีศึกษาอำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน 2567; 9:355-364.
อุไร โชควรกุล. การพัฒนารูปแบบการดูแลรักษาผู้ป่วยวัณโรค อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม 2566; 20: 42-55.
มุกดา วิเศษ และนพดล พิมพ์จันทร์. การพัฒนารูปแบบการป้องกันวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมากโดยกระบวนการชุมชนมีส่วนร่วม. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น 2563,27: 1-11.
กำทร ดานา และแจ่มจันทร์ เทศสิงห์. การพัฒนาแนวทางการดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน 2566,8:150-159.
นันทพัทธ์ ธีระวัฒนานนท์ และศิวะยุทธ สิงห์ปรุ. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายสุขภาพระดับอำเภอจังหวัดนครราชสีมา. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ 2567;9: 41-52.
ดิษฐพล ใจซื่อ และลัดดาวัลย์ นามภักดิ์. การพัฒนาศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน. วารสารการแพทย์และสาธารณสุขมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี 2566; 6:137-148.
K. Questa, M. Das, & R. King, et al,. Community engagement interventions for communicable disease control in low- and lower- middle-income countries: evidence from a review of systematic reviews. International Journal for Equity in Health 2020; 1-20.
