รูปแบบการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้ายแบบองค์รวมชนิดประคับประคอง โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์
คำสำคัญ:
การดูแลแบบองค์รวม, ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้ายชนิดประคับประคองบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคุณลักษณะและปัญหาผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้ายและศึกษารูปแบบการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้ายแบบองค์รวมชนิดประคับประคอง โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ มีระยะเวลาในการศึกษาระหว่าง เดือนตุลาคม 2566 ถึง เดือน กันยายน 2567 รวม 12 เดือน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้าย โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ ทั้งหมด 490 คน เก็บข้อมูลจากแบบสอบถามและเวชระเบียน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการศึกษา พบว่า ผู้ป่วยได้รับการดูแลตามแนวทางทั้งหมด 490 คน สามารถแบ่งกลุ่มผู้ป่วยที่เข้ารับบริการภายใต้การตรวจรักษาของแพทย์เฉพาะทางเวชศาสตร์ครอบครัว ในรายที่เริ่มมีอาการของโรคมากและใกล้เสียชีวิต การตรวจรักษาของแพทย์เฉพาะทางอายุรศาสตร์ไต ในรายที่อาการของโรคยังคงที่และมีการปรับยาเฉพาะราย ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้าย (ระยะที่ 5) ได้รับข้อมูลการบำบัดทดแทนไต (Renal replacement therapy; RRT) ทุกราย ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้าย (ระยะที่ 5) ที่ไม่ฟอกไตและครอบครัวเข้าสู่กระบวนการการวางแผนและเป้าหมายล่วงหน้า (Advance care planning) มากกว่าร้อยละ 90 ผู้ป่วยที่เข้าสู่ช่วงระยะสุดท้ายได้รับการจัดการอาการที่เหมาะสม ลดความแออัด และลดระยะเวลารอคอยในการตรวจรักษาในโรงพยาบาล ลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็นในกรณีที่ผู้ป่วยเข้าสู่ระยะสุดท้ายและความพึงพอใจของญาติผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะท้ายแบบองค์รวมชนิดประคับประคอง โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ พบว่า โดยรวมและรายด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด
References
สุภลักษณ์ ธานีรัตน์ เมทณี ระดาบุตร สุจิรา วิเชียรรัตน์ วิญญา สุมาวัน.(2564). การรับรู้และประสบการณ์ในการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังในชุมชน. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 : กันยายน – ธันวาคม 2564 83-94
กองโรคไม่ติดต่อ.(2567). กรมควบคุมโรค รณรงค์ “วันไตโลก” 2567 ขับเคลื่อนการเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ประชาชน มุ่งเน้นการเข้าถึงการบริการที่เท่าเทียม. สำนักสื่อสารความเสี่ยงฯ กรมควบคุมโรค. [ออนไลน์] https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=41551&deptcode=brc
World Health Organization [WHO], (2020). Palliative care. [Online] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
ศยามล สุขขา.(2560). บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน ไตวายระยะสุดท้าย ... การรักษาแบบประคับประคอง.[ออนไลน์] ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/415/ไตวายระยะสุดท้าย/
Jhamb M, Weisbord SD, Steel JL, Unruh M. Fatigue in patients receiving maintenance dialysis: a review of definitions, measures, and contributing factors. Am J Kidney Dis. 2008 Aug;52(2):353-65. doi: 10.1053/j.ajkd.2008.05.005. Epub 2008 Jun 24. PMID: 18572290; PMCID: PMC2582327.
บรรเทิง พลสวัสดิ์ อรุณศรี ผลเพิ่ม จรูญศรี มีหนองหว้า.(2567). การพัฒนารูปแบบการดูแลแบบประคับประคองโดยการมีส่วนร่วม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดงห่องแห่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานี ปีที่ 22 ฉบับที่ 2 37-48
รัตนาภรณ์ แซ่ลิ้ม สุพัตรา ยอดปัญญา วารินทร์ กลิ่นนาค เดชา ชุมภูอินทร์.(2567). ผลของการเสริมโปรแกรมการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองต่อคุณภาพชีวิตและความพึงพอใจของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่รักษาโดยการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมและญาติผู้ดูแลผู้ป่วย. วารสาร Mahidol R2R e-Journal ปีที่ 11ฉบับที่ 1 52-65
โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์(2567). รายงานผู้ป่วยไตวาย. กลุ่มงานปฐมภูมิฯ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
กัญญารัตน์ กันยะกาญจน์วรรวิษา สาราญเนตร ภัทรินทร์ ธรรมดวงศรี ศุภรดา วงค์จาปา.(2563). บทบาทพยาบาลในการดูแลภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม.วารสารการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา ปี ที่21 ฉบับที่2 พฤษภาคม –สิงหาคม 2563 3-13
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (2560). คำแนะนำ สำหรับการดูแลรักษาโรคไตเรื้อรังแบบองค์รวมชนิดประคับประคอง พ.ศ.2560. พิมพ์ครั้งที่ 1 ปีที่พิมพ์ 2560 บริษัท เท็กซ์ แอนด์ เจอร์นัล พับลิเคชั่น จำกัด