การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ได้รับยาเคมีบำบัดกลุ่ม Antimetabolite ที่เกิดกลุ่มอาการมือและเท้า (Hand Foot Syndrome : HFS) และอาการชาปลายประสาท: กรณีศึกษา

ผู้แต่ง

  • สุจิตรา ทองทรัพย์ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลมะเร็งลพบุรี

คำสำคัญ:

การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่, ยาเคมีบำบัด, กลุ่มอาการมือและเท้า

บทคัดย่อ

     การศึกษานี้เป็นกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหา และการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ได้รับยาเคมีบำบัดกลุ่ม Antimetabolite สูตร XELOX ซึ่งประกอบด้วยยา Capecitabine, Oxaliplatin ซึ่งส่งผลข้างเคียงที่รุนแรงกับผู้ป่วย ได้แก่ กลุ่มอาการมือและเท้า พิษต่อตับ อาการชาปลายประสาท วิธีดำเนินการเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ในผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในงานการพยาบาลผู้ป่วยนอกเคมีบำบัด โรงพยาบาลมะเร็งลพบุรี โดยการซักประวัติจากผู้ป่วย เก็บรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียน และแบบประเมินภาวะสุขภาพผู้ป่วยตามกรอบแนวคิดของการประเมินภาวะสุขภาพ 11 แบบ แผนของมาร์จอรีย์ กอร์ดอน กำหนดข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล โดยใช้แนวคิด และทฤษฎีระบบการพยาบาลแบบสนับสนุนและให้ความรู้ของโอเร็มมาเป็นกรอบแนวคิดในการวางแผนปฏิบัติการพยาบาล
     ผลการศึกษา พบว่า ผู้ป่วยหญิงไทย อายุ 78 ปี มาตามแพทย์นัดเพื่อรับการรักษาด้วยวิธีเคมีบำบัด การวินิจฉัยโรค    CA lower rectum staging probable III T2 or T3, N1M0 ได้รับการผ่าตัด Abdominoperineal resection (APR) with colostomy และรักษาด้วยยาเคมีบำบัด Adjuvant chemotherapy สูตร XELOX ระหว่างรับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด พบเกิดผลกระทบต่อระบบผิวหนัง ได้แก่ อาการแดง บวม เจ็บ หรือผิวลอกบริเวณฝ่ามือและฝ่าเท้า ผื่นแดง หรือ ผิวลอก (Hand Foot Syndrome : HFS) ซึ่งปัญหาดังกล่าวสามารถป้องกันและบรรเทาได้ หากผู้ป่วยได้รับการอธิบายถึงวิธีการเตรียมตัวก่อนรับยาเคมีบำบัด ระหว่างรับยาเคมีบำบัด และการปฏิบัติตัวหลังรับยาเคมีบำบัด เนื่องจากผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัดสูตรนี้เป็นการรักษาอย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่เฉพาะในโรงพยาบาล แต่การรักษายังคงต่อเนื่องเมื่อกลับไปอยู่บ้าน การให้ความรู้แก่ผู้ป่วยและญาติในการดูแลป้องกันบรรเทาอาการ การป้องกันการบาดเจ็บจะเป็นการลดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงให้แก่ผู้ป่วยได้

References

จุฬาพร ประสังสิต. การพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก. บทความวิชาการ การศึกษาต่อเนื่องสาขาการพยาบาลศาสตร์ เล่มที่ 18 การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็ง.กรุงเทพ: ศิริยอดการพิมพ์; 2561.

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2565. [อินเตอร์เน็ต]; กรุงเทพฯ: สถาบันมะเร็งแห่งชาติ; 2565. [เข้าถึงเมื่อ 5 มกราคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nci.go.th/e_book/hosbased_2568/index.html

แนวทางการตรวจคัดกรอง วินิจฉัย และรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง: สถาบันมะเร็งแห่งชาติ 2564. [เข้าถึงเมื่อ 5 มกราคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nci.go.th/th/cpg/CPG%20Colon%20(020266-final).pdf

ฉันทนา บุญใจ. การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีสูตร XELOX เกิดภาวะภูมิไวเกินระดับรุนแรง: กรณีศึกษา. ปทุมธานี: โรงพยาบาลมหาวชิราลงกรณธัญบุรี; 2567.

จันทิมา แจ่มจำรัส, พรณภา เพ็ชร์มาก. คู่มือการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดชนิด Capecitabine. กรุงเทพฯ: โรงพยาบาลศิริราช; 2560.

อภัย ราษฎรวิจิตร. ออกซาลิพลาทิน (Oxaliplatin) [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 5 มกราคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://haamor.com/ออกซาลิพลาทิน?utm_source=chatgpt.com

สุนีย์ เนตรภิญโญ. เอกสารประกอบการสอน เรื่อง แบบแผนสุขภาพของกอร์ดอน [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 5 มกราคม 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/Lt4Es

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-02-28

How to Cite

ทองทรัพย์ ส. . (2025). การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ได้รับยาเคมีบำบัดกลุ่ม Antimetabolite ที่เกิดกลุ่มอาการมือและเท้า (Hand Foot Syndrome : HFS) และอาการชาปลายประสาท: กรณีศึกษา. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 10(1), 259–266. สืบค้น จาก https://he03.tci-thaijo.org/index.php/ech/article/view/3840