รูปแบบการพัฒนาศักยภาพแกนนำชุมชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก
คำสำคัญ:
แกนนำชุมชน, การป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกบทคัดย่อ
การศึกษานี้ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสถานการณ์โรคไข้เลือดออกและรูปแบบการพัฒนาศักยภาพแกนนำชุมชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาจารย์ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ มีระยะเวลาในการดำเนินการวิจัย ระหว่างเดือนตุลาคม 2567 ถึง เดือน ธันวาคม 2567 รวม 3 เดือน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ แกนนำชุมชน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาจารย์ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน 45 คน ประกอบด้วย ผู้นำชุมชน และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หมู่บ้านละ 5 คน จำนวน 9 หมู่บ้าน เก็บข้อมูลจากแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูล โดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ Dependent t – test
ผลการศึกษา พบว่า หลังดำเนินการ โดยรวมและรายด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกแกนนำชุมชน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาจารย์ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ ก่อนและหลังการดำเนินงาน มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยที่ หลังการดำเนินงานความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกแกนนำชุมชน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาจารย์ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ ดีกว่าก่อนการดำเนินงาน
References
กรมควบคุมโรค.(2565). ไข้เด็งกี่ (Dengue) ออนไลน์ https://ddc.moph.go.th/disease_detail.php?d=44
โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล.(2567). ยอดผู้ป่วยไข้เลือดออกปี 2566 พุ่งสูงมาก! ยอดเสียชีวิตสูงถึง 175 ราย. ออนไลน์ https://www.tropmedhospital.com/knowledge/54126.html
สำนักสื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ.(2562). คู่มือรู้ทันโรคและภัยสุขภาพสำหรับประชาชน. กรุงเทพ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จํากัด
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ์.(2567). สรุปสถานการณ์โรคที่ต้องเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา จังหวัดกาฬสินธุ์ ปี พ.ศ. 2567. ออนไลน์ https://ksn.moph.go.th/wp-content/uploads/2024/05/%คร.-สรุปสถานการณ์โรค-23-เมษายน-2567-1.pdf
วราภรณ์ อึ้งพานิชย์.(2559). คู่มือการสร้างแกนนำชุมชนป้องกันโรค. สระบุรี: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดสระบุรี.5. อาภาพร เผ่าวัฒนา สุรินธร กลับพากร สุรีย์ ละกำปั่น ขวัญใจ อำนาจสัตย์ซื่อ (2554) การสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในชุมชนการประยุกต์แนวคิดและ ทฤษฏีสู่การปฏิบัติ . กรุงเทพฯ.หจก. โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
Rosenstock, I. M. (1990). The Health Belief Model: Explaining health behavior through expectancies. In K. Glanz, F. M. Lewis, & B. K. Rimer (Eds.), Health behavior and health education: Theory, research, and practice (pp. 39-62). CA: Jossey Bass.
เลียง อุปมัย.(2567). การเสริมสร้างพลังของแกนนำชุมชนในการควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก ตำบลพราน อำเภอขุนหาญ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยและพัฒนาสุขภาพศรีสะเกษ. 3(1) 171-85
รุ้งตวัน จันทมณี.(2567). การเสริมสร้างพลังแกนนำชุมชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกในเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ ( Network Primary Care unit : NPCU ) ตำบลพะวง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา. รายงานการวิจัย. สงขลา: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา
ทองบน เนาว์แก้ว.(2565). การพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการป้องกันโรคไข้เลือดออกของแกนนำสุขภาพประจำครอบครัว (กสค.) โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการบริหารจัดการ POCCC. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 7(2). 150-59
