การพัฒนาโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ของบุคลากร โรงพยาบาลขอนแก่น
คำสำคัญ:
โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, โรคเบาหวาน, กลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการพัฒนาโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ของบุคลากร โรงพยาบาลขอนแก่น และนำผลการพัฒนารูปแบบไปใช้ในการแก้ไขปัญหาให้ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย กระบวนการวิจัยครอบคลุม 4 ระยะดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาปัญหาในเรื่องพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน รูปแบบการวิจัย การวิจัยเชิงสำรวจและการสนทนากลุ่ม ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบในการแก้ปัญหาโดยการยกร่างโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ตามแนวคิดของการรับรู้สมรรถภาพแห่งตน ระยะที่ 3 การประเมินผลรูปแบบ กลุ่มตัวอย่างมาจากการสุ่มอย่างง่าย จำนวน 50 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1. เครื่องมือที่เป็นรูปแบบโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานชนิดที่ 2 2.เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม ระยะเวลาดำเนินการ 12 สัปดาห์ วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา เปรียบเทียบความแตกต่างค่าคะแนนเฉลี่ย วิเคราะห์ด้วยสถิติPaired Sample t-test ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มทดลองที่เข้าร่วมโปรแกรม มีผลลัพธ์ที่ดีขึ้นกว่าก่อนการทดลอง มีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลการและค่าเฉลี่ยระดับน้ำตาลในเลือดลดลงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p-value<.05 และมีค่าคะแนนเฉลี่ยการรับรู้สมรรถภาพแห่งตนและค่าคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพเพิ่มขึ้นกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p-value<.05 ระยะที่ 4 การขยายผลการวิจัยโดยนำรูปแบบที่พัฒนาไปทดลองในกลุ่มที่มีค่าดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์ขึ้นไป ร่วมกับมีระดับน้ำตาลในเลือดระหว่าง 100-125 mg % เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเอง ลดโอกาสเสี่ยงในการเกิดโรคเบาหวาน เมื่อนำไปทดสอบซ้ำ พบว่ามีผลลัพธ์ที่ดีขึ้น ค่าดัชนีมวลกาย และระดับน้ำตาลในเลือดลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
References
พัชรินทร์ แช่มพูลศิลป์. รอบเอวเพิ่มขึ้น 5 ซม. เสี่ยง “เบาหวาน” 3-5 เท่า. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 5 พฤศจิกายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://th.yanhee.net › dr-patcharin-champoolsilp.
Gerstein HC, Santaguida P, Raina P, Morrison KM, Balion C, Hunt D, et al. Annual incidence and relative risk of diabetes in people with various categories of dysglycemia: a systematic overview and meta-analysis of prospective studies. Diabetes Res Clin Pract 2007; 78(3): 305-7.
ดิสพล แจ่มจันทร์. การพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อลดการเกิดโรคเบาหวานของประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลชอนสมบูรณ์ อำเภอหนองม่วง จังหวัดลพบุรี. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ 2565; 18(3): 47-58.
ประภาส บารมี และจักรพันธ์ บุญอ่อง. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานด้วย 4 ป. กรณีศึกษากลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานตำบลบ้านกลาง อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก 2566; 5(1): 25-37.
วีรวัฒน์ ทางธรรม, คุณัสปกรณ์ มัคคัปผลานนท์, ผ่องพรรณ ภะโวและวาสนา พูลผล. ผลของโปรแกรมเสริมสร้างการป้องกันโรคที่ประยุกต์ใช้ทฤษฎีแรงจูงใจการป้องกันโรคต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคในประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน : กรณีศึกษาJournal of Roi Kaensarn Academi 2566; 8(7): 211-225.
ถนัต จ่ากลาง. รูปแบบการพัฒนาการจัดการสุขภาพประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน จังหวัดขอนแก่น. [วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐประศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต(รัฐประศาสนศาสตร์)]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม; 2560.
Bandura, A.. Self Efficacy the Exercise of control. W.H: Freeman and company 1997; 22.
เมธาพร พูลเพิ่ม, ชุภาศิริ อภินันท์เดชา, และศิริวิทย์ หลิ่มโตประเสริฐ. ประสิทธิผลของโปรแกรมสร้างเสริมการรับรู้ความสามารถของตนเองต่อพฤติกรรมการป้องกันการเกิด โรคเบาหวานของประชากรกลุ่มเสี่ยง. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยการจัดการและเทคโนโลยีอีสเทิร์น 2564; 18(2): 277-289.
ทิพย์สุมน จิตตวงศพันธุ์, ปินหทัย ศุภเมธาพร และรุ้งนภา ชัยรัตน์(2564). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการปองกันโรค และดัชนีมวลกายในกลุ่มเสี่ยงเบาหวานชนิดที่ 2. พยาบาลสาร 2564; 48(4): 243-256.
อรอนงค์ สุทโธ (2565). การพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อป้องกันโรคเบาหวาน ของประชาชนกลุ่มเสี่ยง ในเขตพื้นที่ของศูนย์สุขภาพชุมชนโพนงาม จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน. 2565; 7(3): 54-87.
พัชราวรรณ จันทร์เพชร,เพชรัตน์ ศิริสุวรรณ และ ฉัตรลดา ดีพร้อม. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน ในเขตพื้นที่ตำบลเมืองไพร อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น. 2563; 27(3): 53-62.
พรพรรณ ลีลาศสง่างาม, จินตนา จุลทรรศน์และสุภาพร ใจการุณ. รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันโรคเบาหวานของกลุ่มเสี่ยงจังหวัดอุบลราชธานี .วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยการจัดการและเทคโนโลยีอีสเทิร์น. 2562; 16(1): 274-286.
ลัคนา จันทร์แรม. 2563 การพัฒนาและประเมินผลการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานในศูนย์แพทย์ชุมชนเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ. 2563; 1(3): 135-147.
วิไล แสนยาเจริญกุล, กีรดา ไกรนุวัตรและปิยะธิดา นาคะเกษียร. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนการบริโภคอาหารต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารในกลุ่มเสี่ยงสูงต่อโรคเบาหวาน. Nursing Science Journal of Thailand NURS SCI J THAIL. 2562; 37(1): 59-72.
