ผลการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลปากน้ำชุมพร จังหวัดชุมพร
คำสำคัญ:
การพัฒนาศักยภาพ, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน, ผู้สูงอายุ, ผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงบทคัดย่อ
การวิจัยแบบกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ผลการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลปากน้ำชุมพร จังหวัดชุมพร ระหว่างเดือนสิงหาคม 2567-มกราคม 2568 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 73 คน และผู้สูงอายุ จำนวน 55 คน เครื่องมือการวิจัยเป็นแบบสอบถาม ได้แก่ การรับรู้ในการสร้างเสริมสุขภาพ ทักษะการปฏิบัติการดูแลผู้สูงอายุ และการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และ Paired t-test
ผลการวิจัย พบว่า การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง โดยใช้วงจร PDCA มี 5 กิจกรรม ได้แก่ 1) การเสริมสร้างความรู้ ทัศนคติและการรับรู้ด้านการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ 2) ส่งเสริมทักษะในการฝึกปฏิบัติในการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง 3) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมในครอบครัว 4) การให้ข้อมูลข่าวสาร 5) การพัฒนาศักยภาพ อสม.ในการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง ระยะท้าย หลังพัฒนา อสม. มีการรับรู้ในการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95%CI: 1.31-1.92, p = 0.007) ทักษะการปฏิบัติการดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงหลังพัฒนาโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95%CI: 1.80-2.81, p = 0.001) การปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ โดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95%CI: 1.10-4.82, p = 0.002)
เอกสารอ้างอิง
WHO.(2023). Thailand’s leadership and innovations towards healthy ageing. [Internet]. 2023. [Cited 2023 June 2]. Available from: https://www.who.int/thailand
กองแผนงาน กรมอนามัย.(2566). โครงการเฝ้าระวังและพัฒนาสารสนเทศสุขภาพผู้สูงอายุ ปี 2566 [อินเตอร์เน็ต].2566. [เข้าถึงเมื่อ 4 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://doc.anamai.moph.go.th
จันจิรา อินทจิตร์, ฉัตรสุมน พฤฒิภิญโญ.(2564). การดำเนินงานผู้สูงอายุของศูนย์บริการสาธารณสุข กรณีศึกษาผู้จัดการระบบ และผู้ช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในเขตเทศบาลนครแห่งหนึ่งของประเทศไทย. วารสารพยาบาลทหารบก 2564; 22(2): 383-92.
อมาวสี อัมพันศิริรัตน์, มาริสา สุวรรณราช, ภาวดี เหมทานนท์, พรฤดี นิติรัตน์, ประกาย เพชรบุญ, กฤษณกมล รักญาติสกุล.(2020). The Management of Elderly Care System in Community: The Challenging Roles of Local Administrative Organization. Journal of Nursing and Health Sciences. 2020; 14(3): 10-21.
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข.(2565). อาสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.). คลังสื่อประชาสัมพันธ์ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ; 2565 [อินเตอร์เน็ต]. 2565. [เข้าถึงเมื่อ 4 มิถุนายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://prgroup.hss.moph.go.th/gameqeehar
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดชุมพร.(2566). ข้อมูล HDC จังหวัดชุมพร [อินเตอร์เน็ต]. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 12 สิงหาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://www.cmpo.moph.go.th/cmpo
Wayne WD.(1995). Biostatistics: A Foundations for Analysis in the Health Sciences. 6th ed. New York: Wiley & Sons; 1995.
นงนุช หอมเนียม, สุภาพร มะรังสี, ดลนภา จิระออน.(2565). ผลของโปรแกรมการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้ป่วยติดบ้าน ติดเตียง ตำบลชุมเห็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี 2565; 30(3): 460-70.
ศศินันท์ สายแวว, วรพจน์ พรหมสัตยพรต.(2564). การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ตำบลนาเจริญ อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2564; 7(04): 197-206.
Likert R.(1967). "The Method of Constructing an Attitude Scale," Reading in Attitude Theory and Measurement. edited by Martin Fishbein. New York: John Wiley & Son; 1967.
Best JW.(1977). Research in Education. New Jersey: Prentice hall Inc..
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข.(2558). แนวทางการใช้เครื่องมือด้านสุขภาพจิตสำหรับบุคลากรสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชน (คลินิกโรคเรื้อรัง) ฉบับปรับปรุง. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
Pattanaphesaj J.(2023). Health-related quality of life measure (EQ-5D-5L): measurement property testing and its preference-based score in Thai population [Doctoral dissertation]: Mahidol University [Internet]. [cited 2023 Jan 11]. Available from: https://www.hitap.net
รัถยานภิศ รัชตะวรรณ, เบญจวรรณ ถนอมชยธวัช.(2563). ตัวแบบในการดูแลผู้สูงอายุเชิงบูรณาการ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2563; 7(2): 100-13.
กุสาวดี เมลืองนนท์, ชะอรสิน สุขศรีวงศ์, ศนิตา หิรัญรัศมี, ตวงรัตน์ โพธะ.(2023). ระบบการดูแลระยะยาวแบบต่อเนื่องสำหรับผู้สูงอายุ: การทบทวนวรรณกรรมแบบกำหนดขอบเขต. JHCR 2023; 17(1): 149-62.
Verbeek H, Zwakhalen SMG, Schols JMGA, Kempen GIJM, Hamers JPH.(2020). The Living Lab in Ageing and Long-Term Care a Sustainable Model for Translational Research Improving Quality of Life, Quality of Care and Quality of Work. J Nutr Health Aging. 2020; 24(1): 43-47.
ประเสริฐ เก็มประโคน, มณฑิชา เจนพานิชทรัพย์, วิไลพร คลีกร.(2565). การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวและเข้าถึงบริการ สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9; วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม 2565; 16(1): 140-55.
ศรัณรัตน์ ศิลปักษา, ธารา รัตนอำนวยศิริ.(2566). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงและผู้พิการในชุมชนโดยการมีส่วนร่วม ของทีมหมอครอบครัวและภาคีเครือข่ายอำเภออาจสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ 2566; 4(1): 29-42.
พระครูสังฆรักษ์ ทวี อภโย, กฤติยาพร คําไข, เจนนภา หาญโงน, ภาวิณี วงษ์กันหา.(2565). โควิด-19 กับภาวะ ซึมเศร้าในผู้สูงอายุ. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์ 2565;9(9): 1-14.
วัฒนา จันทร์เปรม, มยุรี บุญทัด, วิสุทธิ์ โนจิตต์, ไพศาล ขุนวิเศษ.(2566). การประเมินผลการปฏิบัติตามนโยบายการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุข สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในจังหวัดชัยนาท กรณีศึกษา ตำบล LTC ดีเด่น ระดับเขตสุขภาพที่ 3. วารสารรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. 2566; 6(1): 14-34.
