กรณีศึกษา: การพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งหลังโพรงจมูกที่รักษาด้วยเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษา และมีภาวะทุพโภชนาการ
คำสำคัญ:
ผู้ป่วยมะเร็งหลังโพรงจมูก, ภาวะทุพโภชนาการ, การรักษาด้วยเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษา, การพยาบาลบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพยาบาลผู้ป่วยมะเร็งหลังโพรงจมูกที่รักษาด้วยเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษาและมีภาวะทุพโภชนาการ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการศึกษาจากเวชระเบียนของผู้ป่วยเกี่ยวกับการรักษา ทำการวิเคราะห์ปัญหา ดำเนินการวางแผนให้การพยาบาล ดำเนินการให้การพยาบาล และประเมินผลการพยาบาล ขณะผู้ป่วยพักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลตามแบบแผนประเมินสุขภาพของกอร์ดอน และประยุกต์ใช้ทฤษฎีทางการพยาบาลของโอเร็ม
ผลการศึกษา พบว่าผู้ป่วยเป็นชายไทย อายุ 58 ปี มีรูปร่างผอม น้ำหนัก 42 กิโลกรัม ส่วนสูง 162 เซนติเมตร ค่าดัชนีมวลกายเท่ากับ 16.00 กิโลกรัมต่อตารางเมตร ได้รับการตรวจวินิจจากแพทย์พบเป็นมะเร็งหลังโพรงจมูก แพทย์ทำการรักษาด้วยการให้ยาเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษารูปแบบผู้ป่วยนอก ระหว่างทำการรักษาผู้ป่วยมีอาการข้างเคียง ได้แก่ กลืนลำบาก รับประทานอาหารไม่ได้ มีคลื่นไส้อาเจียน มีภาวะพร่องทุพโภชนาการระดับที่ 1 น้ำหนักลดลง 10 กิโลกรัม (จากเดิม 52 กิโลกรัม เหลือ 42 กิโลกรัม) แพทย์พิจารณาใส่สายให้อาหารทางจมูกเพื่อให้อาหารเสริม ภายหลังจากทำการรักษาครบตามแผนการรักษาของแพทย์ ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นเป็น 44.5 กิโลกรัม ดัชนีมวลกายเพิ่มขึ้นเป็น 16.95 กิโลกรัมต่อตารางเมตร การตรวจของแพทย์คลำบริเวณคอไม่พบก้อนบริเวณที่คอทั้งสองข้าง ไม่มีไข้ ไม่มีอาการกลืนลำบากหรืออาการคลื่นไส้อาเจียน ผู้ป่วยทานอาหารได้แต่เป็นอาหารอ่อนๆ และสามารถทานอาหารเสริมได้เองโดยไม่ต้องให้ทางสายยาง แต่ผู้ป่วยยังมีภาวะซีด พยาบาลแนะนำผู้ป่วยให้รับประทานอาหารบำรุงเลือด เช่น ตับ เครื่องในสัตว์ ผลไม้ที่มีวิตามินซี
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization [WHO], Progress report on the Global Action. Retrieved from https://www.who.int/initiatives/sdg3. 2023; [cited 2025 March 1].
American Cancer Society, Cancer Facts & Figures. Retrieved from https://www.cancer.org/research/cancer-facts-statistics/all-cancer-factsfigures/cancer-facts-figures-2022.html. 2022, [cited 2024 February 16].
งานเวชระเบียนและสถิติ โรงพยาบาลราชวิถี. สถิติผู้ป่วยโรคมะเร็ง โรงพยาบาลราชวิถี ปี 2567. [อินเตอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 20 ธันวาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก http://www.rajavithi.go.th/rj/wp-content/uploads/2020/06/624c9b5eb58bd4c4c6955de296e6c028.pdf
Chalissery, A.J., Munteanu, T., Langan, Y., Brett, F., & Redmond, J. A Mutation in Lamin A/C Gene Previously Known to Cause Emery-Driefuss Muscular Dystrophy Causing A Phenotype of Limb Girdle Muscular Dystrophy Type 1B. journal of Clinical Case Reports, 2016; 6, 1-2
Gorenc, M., Kozjek, N. R., & Strojan, P. Malnutrition and cachexia in patients with head and neck cancer treated with (chemo)radiotherapy. Reports of practical oncology and radiotherapy: journal of Greatpoland Cancer Center in Poznan and Polish Society of Radiation Oncology, 2015; 20(4), 249–258.
ขนิษฐา อยู่เพ็ชร์, ปรียาภรณ์ แสงทวีและเอกพล อัจฉริยะประสิทธิ์. (2563). การจัดการทางการพยาบาลด้านโภชนาการสำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็ง. เวชบันทึกศิริราช, 13(2), 133-140.
Gordon, M. Nursing diagnosis: Process and Application. New York: McGraw-Hill; 1994.
Orem, D. E., Taylor, S. G., & Renpenning, K. M. Nursing: Concepts of practice (6th ed.).St. Louis: Mosby; 2001
เสาวนา ปิยะพิสุทธิ์. การให้อาหารทางจมูกและภาวะแทรกซ้อน. ในวารสาร Rama Nurs 2548;21(2),100-108)
กานตรัชต์ โรจนพันธ์. คู่มือการพยาบาลการประเมินและส่งเสริมภาวะโภชนาการในผู้ป่วยการพยาบาล ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัดและรังสีรักษา.[อินเตอร์เน็ต]. 2561. [เข้าถึงเมื่อ 5 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก https://www2.si.mahidol.ac.
ชวลิต เลิศบุษยานุกูล. มะเร็งคอหอยหลังโพรงจมูก. เอส.ออฟเซ็ทกราฟฟิคดีไซน์; 2560.
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง. [อินเตอร์เน็ต]. (2568). [เข้าถึงเมื่อ 4 พฤษภาคม 2568]. เข้าถึงได้จาก https://www.nci.go.th/th/Knowledge/reasonrisk.html
