รูปแบบการดูแลระยะยาวของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงอย่างมีส่วนร่วม ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแห่งหนึ่งในภาคใต้ ประเทศไทย

บทคัดย่อ

     การพัฒนารูปแบบการดูแลระยะยาวของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง จำเป็นต้องมีการออกแบบอย่างมีส่วนร่วมให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมผู้สูงอายุ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลระยะยาวอย่างมีส่วนร่วมของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแห่งหนึ่งของภาคใต้ ประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) แบ่งเป็น 4 ขั้นตอน ประกอบด้วย 1) ขั้นตอนการวางแผน 2) ขั้นตอนการปฏิบัติ 3) ขั้นตอนการสังเกต และ 4) ขั้นตอนการสะท้อนผล ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง 34 คน เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานทางการพยาบาล 32 คน และ ผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง 8 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมาน Pair sample t-test และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

     ผลการวิจัย พบว่า รูปแบบการดูแลระยะยาวของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงอย่างมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 3  องค์ประกอบหลัก คือ 1) องค์ประกอบเชิงโครงสร้าง เป็นทรัพยากรและระบบที่จำเป็นต่อการจัดบริการที่มีประสิทธิภาพ มี 4 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ บุคลากรผู้ดูแล การสนับสนุนจากหน่วยงาน การมีญาติที่ใกล้ชิด และการมีข้อมูลสารสนเทศ 2) องค์ประกอบในการจัดบริการดูแลสุขภาพที่บ้าน และการฟื้นฟูสมรรถภาพ เป็นกลไกการดูแลผู้สูงอายุอย่างมีส่วนร่วมและต่อเนื่องระยะยาว มี 3 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ การเข้าถึงและการดูแลต่อเนื่อง การมีส่วนร่วมของญาติและผู้ดูแล และการดูแลเฉพาะด้าน และ 3) องค์ประกอบด้านผลลัพธ์ของการดูแลระยาว เป็นผลลัพธ์ด้านสุขภาพ ด้านจิตใจและสังคม ด้านการลดภาระของญาติ และด้านความพึงพอใจ โดยผลประเมินการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน (ADL) หลังการใช้รูปแบบการดูแล พบว่าผู้สูงอายุมีคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นกว่าก่อนการปฏิบัติ 0.79 (95% CI: 0.30- 1.27) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ