ผลของโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและผลลัพธ์ทางคลินิกของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมการดูแลตนเอง, ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและผลลัพธ์ทางคลินิกของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี กลุ่มตัวอย่าง คือ เป็นผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 ทั้งเพศหญิงและเพศชาย อายุระหว่าง 30 -59 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นโรคเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ โดยมีระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (A1C) มากกว่าร้อยละ 7 ที่ไม่มีโรคแทรกซ้อน ได้แก่ โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ ภาวะแทรกซ้อนทางไตและภาวะแทรกซ้อนทางตาที่มารับการรักษาที่คลินิกโรคเรื้อรัง โรงพยาบาลวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี จำนวน 70 ตัวอย่าง การสุ่มตัวอย่างแบบง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Paired t-test และ Independent t-test
ผลการวิจัยพบว่า 1) ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 ในกลุ่มทดลองมีความรู้เรื่องโรคเบาหวาน ดีกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) 2) ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในกลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการดูแลตนเองดีกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05) และ 3) ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 ในกลุ่มทดลองมีระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ต่ำกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและต่ำกว่ากลุ่มควบคุมที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.05)
เอกสารอ้างอิง
International Diabetes Federation. IDF diabetes atlas. 10th ed. Brussels: International Diabetes Federation; 2023. Available from: https://diabetesatlas.org/
American Diabetes Association. Classification and diagnosis of diabetes: Standards of medical care in diabetes—2020. Diabetes Care. 2020; 43(Suppl 1): S14-S31. doi:10.2337/dc20-S002.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. ภาพอนาคตระบบสาธารณสุขไทย. กรุงเทพฯ: บริษัท รับพิมพ์ จำกัด; 2566.
กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์โรคเบาหวานแห่งชาติ ปี 2562. กรุงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสุข; 2562. Available from: https://ddc.moph.go.th/
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. รายละเอียดตัวชี้วัดเพื่อกำกับติดตามคุณภาพบริการการดำเนินงานด้านโรคไม่ติดต่อ (โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: กรมควบคุมโรค; 2565.
วันดี โตสุขศรี. การพยาบาลอายุรศาสตร์ 2. กรุงเทพฯ: โครงการตำราคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559.
World Health Organization. The world health report: 1998: Life in the 21st century: A vision for all: Report of the Director-General. Geneva: WHO; 1998. Available from: https://iris.who.int/handle/10665/42065.
Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Soc Sci Med. 2008; 67(12): 2072-78.
ภคภณ แสนเตชะ, ประจวบ แหลมหลัก. ผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสุขศึกษา. 2563; 43(2): 150-64.
กรมควบคุมโรค. (2565). แนวทางการดูแลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. กรุงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสุข.
งานเวชระเบียน โรงพยาบาลวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี. สถิติผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี ปี 2567. สุราษฎร์ธานี: โรงพยาบาลวิภาวดี; 2567.
Bloom BSJ. Taxonomy of education objective: Handbook 1: Cognitive domain. New York: David Mokey; 1971.
Best JW. Research in education. 3rd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall; 1977.
บุญญธิดา ยาอินทร์. ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ โรงพยาบาลชุมแสง. สวรรค์ประชารักษ์เวชสาร. 2564;18(1):35-48.
ราตรี ทองคำ. ประสิทธิผลของการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จังหวัดลพบุรี. วารสารโรงพยาบาลสิงห์บุรี. 2565; 30(2):86-99.
มะยุเรีย รุ่งเจริญอารีจิตต์. ผลของโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้. วารสารสาธารณสุขมูลฐาน (ภาคเหนือ). 2567; 34(2):46-53.
ภิญญดา ตั้งตรงมิตร, สุทัสสี ธารประเสริฐ, เรืองอุไร แสนสุข. ประสิทธิผลการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้. นิพนธ์ต้นฉบับโรงพยาบาลมุกดาหาร. 2567.
สุวิดา ลิ่มเริ่มสกุล, คณะ. ผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุเบาหวานชนิดที่ 2. Nursing Sci J Thailand. 2565; 40(1): 84-98.

