การพยาบาลผู้คลอดไหล่ยากร่วมกับภาวะตกเลือดหลังคลอด : กรณีศึกษา
คำสำคัญ:
คลอดไหล่ยาก, ภาวะตกเลือดหลังคลอดบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการพยาบาลผู้คลอดไหล่ยากร่วมกับภาวะตกเลือดหลังคลอด โดยศึกษาในผู้คลอด อายุ 35 ปี ประวัติตั้งครรภ์ครั้งที่ 2 อายุครรภ์ 39 สัปดาห์ 4 วัน มาด้วยอาการเจ็บครรภ์คลอด 4 ชั่วโมงก่อนมาโรงพยาบาล ระยะก่อนคลอด มีภาวะไม่สุขสบายจากเจ็บครรภ์คลอด เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ในระยะคลอด เกิดภาวะคลอดติดไหล่ 2 นาที ได้รับการตัดฝีเย็บให้กว้างกว่าปกติ และทำคลอดไหล่ด้วยการจัดท่าแบบแม็คโรเบิร์ตส์และกดบริเวณเหนือหัวหน่าว ทารกคลอดเพศชาย คะแนนแอปการ์ นาทีที่ 1,5,10 เท่ากับ 7,8,9 คะแนน น้ำเหนัก 3,960 กรัม แขนซ้ายขยับได้แนวราบ รกคลอดครบ ลักษณะปกติ ระยะหลังคลอดผู้คลอดเกิดภาวะ ตกเลือดหลังคลอด เสียเลือดรวม 520 มิลลิลิตร ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก คลึงมดลูก หลังจากนั้นมดลูกหดรัดตัวดี ไม่พบเลือดออกจากช่องคลอด และแผลฝีเย็บเพิ่ม จึงส่งผู้คลอดและทารกแรกเกิดไปดูแลต่อที่หอผู้ป่วยสูติ นรีเวช จากการเยี่ยมติดตามพบว่าผู้คลอดอาการทั่วไปปกติ แพทย์จึงจำหน่ายกลับบ้าน รวมระยะเวลาอยู่โรงพยาบาล 3 วัน ส่วนทารกหลังคลอด 1 วัน แขนซ้ายเคลื่อนไหวได้น้อยลง ดูดนมแล้วมีอาเจียน กุมารแพทย์จึงย้ายไปดูแลที่หอผู้ป่วยกุมารเวชกรรม วินิจฉัยว่ามีการบาดเจ็บเส้นประสาทแขน ปรึกษากายภาพบำบัดช่วยฟื้นฟูเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ ต่อมามีภาวะตัวเหลือง ได้รับการส่องไฟบำบัดอยู่ 2 วัน ตัวเหลืองและค่าบิลิรูบินลดลง แพทย์จึงจำหน่ายกลับบ้าน รวมระยะเวลาอยู่โรงพยาบาล 4 วัน
เอกสารอ้างอิง
ประนอม บุพศิริ. การคลอดติดไหล่. ศรีนครินทร์เวชสาร, 2554; 26(1): 64 -70.
พรรณวรา ปริตกุล. การบาดเจ็บของแขนงประสาทแขนในทารกแรกเกิดในภาวะคลอดติดไหล่. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2558; 22(2): 82-89.
Bothou A. Overview of techniques to manage shoulder dystocia during vaginal birth. Eur J Midwifery 2021; 5: 48.
Davis DD., Roshan A., Matthew A, and Varacallo MA. Shoulder Dystocia [internet]. 2023 [cited 2024 December 14]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470427/
ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติเรื่อง การคลอดไหล่ยาก [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [สืบค้นเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2567]. เข้าถึงจาก:
https://www.rtcog.or.th/photo/cpg/OB-63-023.pdf
มุกดา คงแสง, และนิลุบล รุจิรประเสริฐ. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการคลอดติดไหล่ของผู้คลอดในโรงพยาบาลขอนแก่น. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสรรพสิทธิประสงค์ 2566; 7(2): 29-43.
Fuglsang J. Shoulder dystocia—Still a feared complication. How can we improve. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica 2024; 103(10): 1908 -1909.
ภัทราภรณ์ เทศประสิทธิ์, มณฑกาญจน์ ตรึกหากิจ, และมนัสนันท์ เพชรวงษ์. ลักษณะเสี่ยงและผลลัพธ์การคลอดติดไหล่ในโรงพยาบาลทั่วไป [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [สืบค้นเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2567]. เข้าถึงจาก: https://hpc2appcenter.anamai.moph.go.th
ศูนย์ข้อมูลและสารสนเทศ โรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า. รายงานผู้ป่วยรายโรคปี พ.ศ 2565, 2566, 2567 [อินทราเน็ต]. 2568 [สืบค้นเมื่อ 8 ธันวาคม 2567]. เข้าถึงจาก: http://somdetdata.moph.go.th/data_sys/report_/
Cheng YKY, Lao TT, Sahota DS, Leung VKT, and Leung TY. Use of birth weight threshold for macrosomia to identify fetuses at risk of shoulder dystocia among Chinese populations. Int J Gynecol Obstet 2013; 120: 249–253.
Yeo GS., Lim YW., Yeong CT., and Tan TC. An analysis of risk factors for the prediction of shoulder dystocia in 16,471 consecutive births. Ann Acad Med Singapore 1995; 24: 836–840.
Riggs K., Roberts A., Ibarra C., and Stafford IA. Has the incidence of hemorrhage after shoulder dystocia changed in the last three decades?. [internet]. 2022 [cited 2024 December 12]. Available from: https://www.ajog.org/article/S0002-9378(21)01555-6/fulltext
ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติเรื่อง การป้องกันและรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด. [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [สืบค้นเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2567]. เข้าถึงจาก: https://www.rtcog.or.th/photo/cpg/OB-63-020.pdf
Lavender K. Brachial plexus birth injury. [internet]. 2024 [cited 2024 December 18]. Available from: https://www.cerebralpalsyguide.com/birth-injury/brachial-plexus-injury/
