การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความคิดและพฤติกรรมฆ่าตัวตาย โดยใช้แนวคิดการบำบัดตามแนวซาเทียร์ ร่วมกับสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน
คำสำคัญ:
การดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความคิดและพฤติกรรมการฆ่าตัวตาย, การป้องกันการฆ่าตัวตาย, การบำบัดรักษาตามแนวคิดซาร์เทียร์, การมีส่วนร่วมของชุมชนบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research : PAR) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความคิดและพฤติกรรมฆ่าตัวตาย โดยใช้แนวคิดการบำบัดตามแนวซาเทียร์ ร่วมกับสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน ผ่าน RICH Model ซึ่งประกอบด้วย 4 แนวทางหลัก ได้แก่ R: การค้นหาและลงทะเบียนกลุ่มเสี่ยง I: การบำบัดรายบุคคลตามแนวซาเทียร์ C: การมีส่ร่วมของชุมชน H: การดูแลแบบองค์รวม เครื่องมือที่ใช้วัด CSI, 9Q, 8Q วิเคราะห์ด้วย repeated measure ANOVA
ผลการวิจัยพบว่า RICH Model สามารถเพิ่มความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง (CSI) จาก 84.649 เป็น 122.351 หลังการบำบัด และยังคงสูงในช่วงติดตามผล 2 และ 4 สัปดาห์ ขณะเดียวกันคะแนนซึมเศร้า (9Q) และความคิดฆ่าตัวตาย (8Q) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ โดยอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จและการกลับมารักษาซ้ำเท่ากับ 0
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. (2024). Suicide in the world. In Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization.
Conner, K. R., Bridge, J. A., Davidson, D. J., Pilcher, C., & Brent, D. A. (2017). Meta-analysis of mood and substance use disorders in proximal risk for suicide deaths. Suicide and Life-Threatening Behavior, 49(1), 278–292. https://doi.org/10.1111/sltb.12422
Borges, G., Benjet, C., Orozco, R., Medina-Mora, M. E., & Menendez, D. (2017). Alcohol, cannabis and other drugs and subsequent suicide ideation and attempt among young Mexicans. Journal of Psychiatric Research, 91, 74–82. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2017.03.014
Kõlves, K., Draper, B. M., Snowdon, J., & De Leo, D. (2017). Alcohol-use disorders and suicide: Results from a psychological autopsy study in Australia. Alcohol, 64, 29–35. https://doi.org/10.1016/j.alcohol.2017.03.004
Carballo, J. J., García-Nieto, R., Harkavy-Friedman, J., de Leon-Martinez, V., & Baca-García, E. (2014). Aggressiveness across development and suicidal behavior in depressed patients. Archives of Suicide Research, 18(1), 39–49. https://doi.org/10.1080/13811118.2013.824831
วินัย รอบคอบ, สมบัติ สกุลพรรณ์ และ หรรษา เศรษฐบุปผา. (2561). ภาวะซึมเศร้า พฤติกรรมการดื่มสุราและความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายของวัยรุ่น. พยาบาลสาร, 45(4), 144–158.
กรมสุขภาพจิต. (2561). รายงานประจำปี กรมสุขภาพจิต ปีงบประมาณ 2561. กรุงเทพฯ: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กรมสุขภาพจิต.
จรรยารักษ์ มีวงษ์สม, และคณะ. (2564). สถานการณ์และวิธีการฆ่าตัวตายที่สัมพันธ์กับเพศ-ช่วงอายุ-ภูมิภาคในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2555–2559. วารสารวิชาการอาชญาวิทยาและนิติวิทยาศาสตร์, 7(2), 90–107.
อัครเดช กลิ่นพิบูลย์, อรพิน ยอดกลาง, วิภาดา คณะไชย, จารุนันท์ คำชมภู, & สาคร บุปผาเฮ้า. (2563). การพัฒนาโปรแกรมบำบัดโดยการแก้ไขปัญหาในผู้ป่วยจิตเวชที่มีความคิดและพฤติกรรมฆ่าตัวตาย. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 28(1), 86–98.
โรงพยาบาลสกลนคร จังหวัดสกลนคร. (2567). สรุปรายงานการเฝ้าระวังทางสุขภาพจิตจากฐานข้อมูล HDC. กระทรวงสาธารณสุข.
ไพจิตร พุทธรอด, & กนกวรรณ ศิลปกรรมพิเศษ. (2563). ผลของโปรแกรมการบำบัดรายบุคคลโดยแนวคิดซาเทียร์ต่อภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุที่มีภาวะซึมเศร้า. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 13(1), 484–492.
รพีพร คำแก้ว. (2565). การสร้างโปรแกรมบำบัดโรคซึมเศร้าโดยการประยุกต์ใช้ Satir's model [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงเมื่อ 5 พฤศจิกายน 2566, จาก https://hpc2appcenter.anamai.moph.go.th/academic/web/files/2566/research/MA2566-004-01-0000001117-0000001384.pdf
นิตยา จรัสแสง. (2565). ผลการบำบัดตามแนวคิดซาเทียร์ต่ออาการซึมเศร้า ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองและความสอดคล้องกลมกลืนในผู้ป่วยโรคซึมเศร้า. วารสารพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 36(2), 97–114.
ชนัญธวีร์ ฐิตวัฒนานนท์. (2552). การพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการวางแผนกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพโดยใช้กระบวนการ AIC: กรณีศึกษาชุมชนในตำบลหนองไผ่ล้อม อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.
อำพรทิพย์ อุดทาโท และ อนุกูล มะโนทน. (2566). การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของชุมชนในการแก้ไขปัญหาการฆ่าตัวตายสำเร็จตามวิถีชีวิตใหม่ ตำบลแม่ตีบ อำเภองาว จังหวัดลำปาง. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน, 9(1), 1–15.
