ประสิทธิผลของรูปแบบการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกโดยการมีส่วนร่วม ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน บริบทพื้นที่ชายแดน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

     การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนา และศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก โดยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน บริบทพื้นที่ชายแดน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าตอน โดยรวบรวมข้อมูลประชุมเชิงปฏิบัติการ และสัมภาษณ์จากแกนนำเครือข่ายด้านสาธารณสุขตำบลท่าตอน จำนวน 11 คน วิเคราะห์ข้อมูลจากแบบสอบถามความรู้ และทักษะการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก จากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 130 คน เปรียบเทียบข้อมูลดัชนีลูกน้ำยุงลาย และอัตราป่วยโรคไข้เลือดออก ก่อนและหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา, Wilcoxon signed rank test และ Paired t-test

     ผลการศึกษาพบว่า การพัฒนารูปแบบการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก ประกอบด้วย 4 กิจกรรม ได้แก่ 1) การเฝ้าระวังในชุมชน 2) วางแผน และพัฒนาความรู้ทักษะ 3) การปฏิบัติการต้านภัยโรคไข้เลือดออก 4) การสรุปประเมินผล และผลการศึกษาประสิทธิผล พบว่าหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น มีคะแนนความรู้ และคะแนนทักษะเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ P<0.01 โดยมีค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ P<0.05 และอัตราป่วยต่อแสนประชากรของผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกลดลง