การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง งานอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลมุกดาหาร
คำสำคัญ:
ผู้ป่วยโรคหลอดลเลือดสมอง, การดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง, การพัฒนารูปแบบบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และ 3) เพื่อศึกษาผลของการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง งานอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลมุกดาหาร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษามี 2 กลุ่ม คือ1) ทีมสหสาขาวิชาชีพ ในการศึกษาสภาพปัญหาและพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 55 ราย คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) 2) ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันระยะเฉียบพลันที่ได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ (rt-PA) จำนวน 50 ราย ที่เข้ารับบริการงานอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลมุกดาหาร คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบไปด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แนวคำถามในการสนทนากลุ่ม แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบทดสอบความรู้เรื่องโรคหลอดเลือดสมอง แบบประเมินความพึงพอใจ แบบบันทึกการสังเกตการปฏิบัติตามรูปแบบฯ และแบบบันทึกข้อมูลผลลัพธ์ในการใช้รูปแบบฯ 2) เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง ได้แก่ แนวทางปฏิบัติและกิจกรรมการพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลันและคู่มือการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ศึกษาในระหว่างเดือนตุลาคม 2567-มีนาคม 2568 วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาหาความถี่ ร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกต่างเพื่อเปรียบเทียบโดยใช้สถิติ Paired t-test
ผลการศึกษา : พบว่า 1) สภาพปัญหาการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง คือ (1) ด้านระบบสุขภาพ พบการเข้าถึงระบบบริการน้อย การประสานงานระหว่างหน่วยงานขาดประสิทธิภาพ การดูแลรักษาล่าช้า แนวทางปฏิบัติไม่ชัดเจน (2) ด้านทีมสุขภาพ พบขาดทักษะในการดูแล ไม่ปฏิบัติตามแนวทาง บันทึกข้อมูลไม่ครบถ้วน (3) ด้านผู้ป่วยและญาติหรือผู้ดูแล พบไม่ทราบอาการเตือนของโรค ไม่ทราบระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉิน 2) รูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ประกอบด้วย (1) แนวทางปฏิบัติและกิจกรรมการพยาบาลผู้ป่วยสงสัยโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน กรณีผู้ป่วยมาโรงพยาบาลเอง (Walk in) (2) กรณีผู้ป่วยมาโรงพยาบาลโดยระบบส่งต่อ (Refer) (3) กรณีผู้ป่วยมาโรงพยาบาลโดยระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉิน (EMS) และ 3) ผลของการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง พบว่า หลังการพัฒนารูปแบบฯ (1) การได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดภายใน 60 นาทีเพิ่มขึ้น (2) ภาวะแทรกซ้อนหลังได้รับยาละลายลิ่มเลือดลดลง (3) พยาบาลวิชาชีพมีค่าเฉลี่ยความรู้และการปฏิบัติตามแนวปฏิบัติเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และ (4) ทีมสุขภาพมีความพึงพอใจต่อการใช้รูปแบบฯ อยู่ในระดับมากที่สุด
เอกสารอ้างอิง
กองโรคไม่ติดต่อ/สำนักสื่อสารความเสี่ยงฯ.(2565). สารรณรงค์วันหลอดเลือดสมองโลกหรือวันอัมพาตโลก (World Stroke Day). กรมควบคุมโรค.เข้าถึงได้จาก:https://ddc.moph.go.th.
อาคม อารยาวิชานนท์, อาคม อารยาวิชานนท์. (2556). โรคหลอดเลือดสมองในเวชปฏิบัติ. อุบลราชธานี: โรงพิมพ์ศิริ ธรรมออฟเซ็ท.
World Stroke Organization: (WSO). Campaign Advocacy Brochures 2017. Retrieved from http://www.world-stroke.org/assets/downloads/Advocacy_priorities_online.pdf.
พิมพ์กมล เสียงวัฒนะ. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อความล่าช้าในการให้ยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันที่มารับบริการที่โรงพยาบาลโพธาราม จังหวัดราชบุรี.วารสารแพทย์์เขต 4–5. ปีที่ 42 ฉบัับที่ 4 ตุลาคม–ธันวาคม 2566:563–574.
เขมจิรา มิตพะมา. (2560). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเฉียบพลันแผนกอุบัติเหตุฉุกเฉินโรงพยาบาลเซกา.สำนักงานสาธารณสุขบึงกาฬ. เข้าถึงได้จาก:https://bkpho.moph.go.th/ssjweb/bkresearch/require/files/post-doc/20171016095148.pdf.
Kemmis, S & McTaggart, R.(1988). The Action Research Planer (3rd ed.).Victoria : Deakin University.
สุธาวัลย์ สัญจรดี พนิดา พวงไพบูลย์ นิสากร เห็มชนาน. (2565). การพัฒนารูปแบบการพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันระยะเฉียบพลันด้วย 7 Aspects Model of Care. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์. ปีที่ 6 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565:1-18
บุปผา ศิริรัศมี, จรรยา เศรษฐบุตร, เบญจา ยอดดำเนิน-แอตติกจ์.(2544). จริยธรรม สำหรับการศึกษาวิจัยในคน. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
สุดารัตน์ สิริประภาพลและคณะ.(2565). การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองชนิดเลือดออกในสมองจากภาวะความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า. วารสารวิชาการสาธารณสุข ปีที่ 31 ฉบับเพิ่มเติม 2 กรกฎาคม - สิงหาคม 2565:353–364.
กชพรรณ ศรีท้วมและนิภาวรรณ เนินเพิ่มพิสุทธิ์.(2561). รูปแบบการเข้าถึงบริการการแพทย์ฉุกเฉินของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ตําบลบางระกำ อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิชาการป้องกันควบคุมโรค สคร.2 พิษณุโลก. ปีที่ 5 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม–กันยายน 2561.
เรืองลักษณ์ จันทรุทิน.(2566). การพัฒนารูปแบบการพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลัน โรงพยาบาลป่าติ้ว. ยโสธรเวชสาร. ปีที่ 25 ฉบับที่ 1 มกราคม – เมษายน 2566: 15 – 26.
นวรัตน์ บุญนานและคณะ. (2566). การพัฒนารูปแบบช่องทางด่วนการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองห้อง อุบัติเหตุฉุกเฉิน โรงพยาบาลแกดำ อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการทางการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ. ปีที่ 3 ฉบับที่ 3 เดือน กันยายน–ธันวาคม 2566:386–395.
วัชราพร ดวงแก้วและคณะ. (2567). การพัฒนารูปแบบการพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง กลุ่มภารกิจด้านการพยาบาล โรงพยาบาลลำพูน. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน ปีที่ 9 ฉบับที่ 3 พฤษภาคม–มิถุนายน 2567:450–461.
ธารารัตน์ ส่งสิทธิกุลและอรวรรณ อนามัย. (2559). การพัฒนาระบบบริการพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบอุดตันที่รักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือด โรงพยาบาลราชบุรี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. ปีที่ 26 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2559:142–153.
จีรานันท์ ชูช่วยและธัญมา หลายพัฒน์. (2562). การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์. วารสารสหศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล. ปีที่ 23 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2566:128 –141.
อภันตรี กองทอง. (2565). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลศรีสังวรสุโขทัย. วารสารการพยาบาลสุขภาพและสาธารณสุข วิทยาลัยพบาลาบรมราชชนนี พุทธชินราช. ปีที่ 1 ฉบับที่ 3 กันยายน–ธันวาคม 2565:1–17.
