การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังแบบบูรณาการ ห้องผ่าตัด โรงพยาบาลสุโขทัย
คำสำคัญ:
รูปแบบการดูแลแบบบูรณาการ, การผ่าตัดกระดูกสันหลัง, พยาบาลห้องผ่าตัด, ความปลอดภัยของผู้ป่วยบทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูลทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังแบบบูรณาการ ห้องผ่าตัด โรงพยาบาลสุโขทัย ดำเนินการเดือนตุลาคม 2567-กันยายน 2568 รวม 12 เดือน กลุ่มตัวอย่างในการพัฒนารูปแบบ ประกอบด้วย พยาบาลวิชาชีพ 15 คน กลุ่มตัวอย่างเชิงปริมาณในขั้นตอนประเมินผลรูปแบบ ได้แก่ ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดกระดูกสันหลัง 32 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการดูแลแบบบูรณาการ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินความรู้การดูแลผู้ป่วย แบบประเมินพฤติกรรมการดูแล แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบบันทึกตัวชี้วัดคุณภาพ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน (Paired t-test, χ²test) ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการดูแลที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 6 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ การประเมินและเตรียมความพร้อมผู้ป่วยก่อนผ่าตัดแบบบูรณาการ การดูแลระหว่างผ่าตัดด้วยมาตรฐานความปลอดภัย การป้องกันภาวะแทรกซ้อนอย่างเป็นระบบ การประสานงานทีมสหสาขาวิชาชีพ การติดตามและประเมินผลอย่างต่อเนื่อง และการพัฒนาศักยภาพบุคลากรอย่างต่อเนื่อง หลังการใช้รูปแบบ พบว่า ความรู้การดูแลผู้ป่วยของพยาบาลเพิ่มขึ้นเป็น 18.6±2.4 คะแนน พฤติกรรมการดูแลผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเป็น 78.9±6.2 คะแนน อุบัติการณ์การเลื่อนผ่าตัดลดลงเป็น 2.18% อุบัติการณ์แผลกดทับลดลงเป็น 3.85% อัตราการติดเชื้อแผลผ่าตัดลดลงเป็น 0.96% ระยะเวลาฟื้นตัวลดลงเป็น 3.1±1.2 วัน ความพึงพอใจของผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเป็น 8.9±0.8 คะแนน อัตราการเตรียมผู้ป่วยได้สมบูรณ์เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 93.8 และอัตราการได้รับการดูแลตามมาตรฐานเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 90.6 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = 8.45, 9.82, 4.23, 5.67, 2.89, 3.45, 6.78, χ² = 6.75, 6.85 ตามลำดับ)
เอกสารอ้างอิง
ขวัญจิตร ศักดิ์ศรีวัฒนาและคณะ. การพัฒนาแนวทางปฏิบัติการพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลัง โรงพยาบาลชลบุรี. วารสารพยาบาลทหารบก. 2563;21(1):15-23.
อมรรัตน์ แสงใสแก้ว, พัชนี สมกำลัง. การดูแลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลัง. วารสารการพยาบาล. 2561.
World Health Organization. Global spine surgery statistics 2024. WHO Press; 2024.
Asian Spine Journal. Spine surgery statistics in Asia Pacific region 2024. Asian Spine J. 2024.
กรมการแพทย์. สถิติการผ่าตัดกระดูกสันหลังในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กรมการแพทย์; 2564.
Michael, Shriver, Valerie. Perioperative nursing care and patient safety. J Perioper Nurs. 2015.
สุภิดา สุวรรณพันธ์, มะลิวรรณ องัคณิตย์, อาริยา สอนบุญ. สมรรถนะพยาบาลห้องผ่าตัด และปฏิบัติบริการพยาบาลที่คำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วยตามการรับรู้ของพยาบาล โรงพยาบาลร้อยเอ็ด. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2563;38(3):51-60.
งานเวชระเบียนและสถิติ โรงพยาบาลสุโขทัย. รายงานตัวชี้วัดคุณภาพห้องผ่าตัด ปี 2565-2567. สุโขทัย: โรงพยาบาลสุโขทัย; 2567.
Barbara M, Dossey BM. Holistic nursing: A handbook for practice. 7th ed. Jones & Bartlett Learning; 2020.
Kemmis S, McTaggart R. The action research planner: Doing critical participatory action research. 3rd ed. Springer; 1988.
ขวัญจิตร ศักดิ์ศรีวัฒนาและคณะ. การพัฒนาแนวทางปฏิบัติการพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลัง โรงพยาบาลชลบุรี. วารสารพยาบาลทหารบก. 2563;21(1):15-23.
พรเทพ สิริมหาไชยกุล, สืบสิน จิรวรพัฒน์. ทบทวนวรรณกรรม แผลกดทับ. วารสารแผลไหม้และสมานแผลแห่งประเทศไทย. 2564;5(2):55-77.
สุภิดา สุวรรณพันธ์, มะลิวรรณ องัคณิตย์, อาริยา สอนบุญ. สมรรถนะพยาบาลห้องผ่าตัด และปฏิบัติบริการพยาบาลที่คำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วยตามการรับรู้ของพยาบาล โรงพยาบาลร้อยเอ็ด. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2563;38(3):51-60.
Barbara M, Dossey BM. Holistic nursing: A handbook for practice. 7th ed. Jones & Bartlett Learning; 2020.
Sethi RK, Pong RP, Leveque JC, Dean TC, Olivar SJ, Rubin LE. The Seattle Spine Team approach to adult deformity surgery: a systems-based approach to perioperative care and subsequent reduction in perioperative complication rates. Spine Deform. 2014;2(2):95-103.
Kemmis, S., McTaggart, R., & Nixon, R. (2014). Introducing critical participatory action research. The action research planner: Doing critical participatory action research, 1–31.
World Health Organization. WHO Guidelines for Safe Surgery 2020: Safe Surgery Saves Lives. Geneva: WHO Press; 2020.
จิราภรณ์ ฉลานุวัฒน์ และคณะ. การพัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลทางคลินิกสำหรับผู้ป่วยกระดูกสะโพกหักที่ได้รับการผ่าตัดยึดตรึงกระดูกสะโพกภายในโรงพยาบาลพุทธโสธร จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา. 2564;29(4):34-46.
อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล. คู่มือเส้นทางสู่โรงพยาบาลคุณภาพการเรียนรู้เชิงปฏิบัติการ. กรุงเทพฯ: สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล; 2559.
ลักษณา จันทราโยธากร. การพัฒนาคุณภาพการเยี่ยมก่อนผ่าตัดของพยาบาลสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม โรงพยาบาลแพร่. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2566;41(2):78-89.
Alvarado AM, Porto GB, Wessell J, Buchholz AL, Arnold PM. Venous thromboprophylaxis in spine surgery. Global Spine J. 2020;10(1_suppl):65S-70S.
อมรมาลี ภูมิเรืองศรีและคณะ. การพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดกระดูกสันหลังกดทับเส้นประสาทโรงพยาบาลกาฬสินธุ์. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา. 2566;8(4):327-334.
Colomina MJ, Bagó J, Pérez-Bracchiglione J, Aquino MBN, Salas KR, Requeijo C, et al. Enhanced recovery after surgery (ERAS) in spine surgery: a systematic review. Eur Spine J. 2021;30(5):1175-1187.

