ผลการใช้โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะการพยาบาลห้องคลอดในการป้องกันภาวะตกเลือดหลังคลอดในผู้คลอดที่เสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด โรงพยาบาลอินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี

ผู้แต่ง

  • ปาลิดา ภาคาเขต พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ งานบริการห้องคลอด โรงพยาบาลอินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี

คำสำคัญ:

สมรรถนะการพยาบาล, ภาวะตกเลือดหลังคลอด, การพัฒนาโปรแกรมความปลอดภัยมารดา

บทคัดย่อ

     การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) แบบ One Group Pretest-Posttest Design มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการใช้โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะการพยาบาลห้องคลอดในการป้องกันภาวะตกเลือดหลังคลอดในผู้คลอดที่เสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด ทำการศึกษาระหว่างเดือนมกราคม-กันยายน 2568 รวม 9 เดือน กลุ่มตัวอย่างเชิงคุณภาพในขั้นตอนพัฒนาโปรแกรม ประกอบด้วย พยาบาลห้องคลอด แพทย์ และผู้เชี่ยวชาญ รวม 15 คน กลุ่มตัวอย่างเชิงปริมาณในขั้นตอนประเมินผลโปรแกรม ได้แก่ พยาบาลวิชาชีพ 8 คน และผู้คลอดที่เสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด 64 ราย เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะการพยาบาลห้องคลอด แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินสมรรถนะการพยาบาลผู้คลอด แบบประเมินความพึงพอใจ แบบประเมินความเสี่ยง และแบบบันทึกข้อมูลทางคลินิก วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน (Paired t-test, X2test) ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา

     ผลการศึกษาพบว่า โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 8 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ การประเมินความเสี่ยง การพัฒนาแนวปฏิบัติ การจำลองสถานการณ์และซ้อมแผน การประเมินและติดตามผล การใช้เทคโนโลยีและเครื่องมือ การทำงานเป็นทีมและประสานงาน การถ่ายทอดความรู้ และการประเมินผลและปรับปรุง หลังการใช้โปรแกรม พบว่า สมรรถนะการพยาบาลผู้คลอดเพิ่มขึ้นเป็น 138.7±12.4 คะแนน ความพึงพอใจต่อการดูแลเพิ่มขึ้นเป็น 68.9±6.7 คะแนน อัตราการเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดลดลงเป็นร้อยละ 0.8 อัตราการเสียชีวิตลดลงเป็นร้อยละ 0 และอัตราภาวะแทรกซ้อนลดลงเป็นร้อยละ 6.2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = 8.45, 12.34, X2 = 4.87, 5.23, 6.15 ตามลำดับ)

เอกสารอ้างอิง

จิรัสย์พล ไทยานันท์. ความชุกและปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดระยะแรกในการคลอดทางช่องคลอดที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยบูรพา. บูรพาเวชสาร 2566, 10(1), 1-17.

World Health Organization. WHO recommendations on maternal and newborn care for a positive postnatal experience. Geneva: WHO Press; 2024.

World Health Organization. Experts, officials meet to accelerate reduction of maternal, newborn and child deaths in WHO South-East Asia Region. 2023.

พงศ์ศุลี จีระวัฒนรักษ์. (2566). ชี้เป้าภาระโรค ลดความเสี่ยงการตายและภาระโรคของมารดา เวทีสัมมนาออนไลน์ “ชี้เป้าภาระโรค: ลดเสี่ยง เตรียมพร้อมเพื่อลูกรัก”. สืบค้นวันที่ 10 พฤษภาคม 2567. จาก https://www. thaihealth.or.th/ชี้เป้าภาระโรค-ลดความเส/

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายการตัวชี้วัด DOH Dashboard อัตราส่วนการตายมารดาไทย ปี 2564 2566 2567.

เยาวรัตน์ ดุสิตกุล และคณะ. การพัฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวิชาชีพ ห้องคลอดโรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก 2563. พยาบาลสาร, 47(4), 325-335.

มนู แทนคำ, อัญญรัตน์ เสียงเพราะ, ณรงค์ ชูเกลี้ยง, ขนิษฐา ระเกษศรี. การวิเคราะห์องค์ประกอบสมรรถนะการพยาบาลผู้ป่วยวิกฤตด้านอายุรกรรม โรงพยาบาลระดับตติยภูมิ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประเทศไทย. 2564.

มณีรัตน์ ศรีสินธุ์. ผลของการพัฒนาสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพด้านการปฏิบัติการพยาบาลในระยะคลอดเพื่อป้องกันและดูแลภาวะตกเลือดหลังคลอด โรงพยาบาลสวี จังหวัดชุมพร. 2567.

ศิริวรรณ วิเลิศ และคณะ. สถานการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตกเลือดหลังคลอดในมารดาคลอดทางช่องคลอด ในหอผู้ป่วยสูติกรรมสามัญ โรงพยาบาลนพรัตนราชธานี 2559. วารสารสภากาชาติ, 9(2), 173-ตจ.

ประภัสสร รัตนเดชะ, ณัฐวุฒิ อัสสารุจขจร, สุธรรม ธรรมบุตร. ปัจจัยที่มีผลต่อการตกเลือดหลังคลอดในการผ่าตัดคลอด. 2563.

สุจิณห์ ลิ้มมูลน้อยลาภ และคณะ. การพัฒนาสมรรถนะพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยวิกฤต. 2565.

กลุ่มการพยาบาล ฝ่ายบริการผู้คลอด โรงพยาบาลอินทร์บุรี. รายงานวิเคราะห์ผู้มารับบริการคลอดโรงพยาบาลอินทร์บุรี สิงห์บุรี. 2568.

ผัชพร ประภาวิชาร์, รัตนวรรณ อุทัยภาษ, กัลยา อุทัยวงษ์, จิรวัฒน์ วีระสิงห์. ปัจจัยทำนายการเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดในโรงพยาบาลทั้งระดับอำเภอ ทั่วไป และศูนย์ในประเทศไทย. BMC Pregnancy and Childbirth. 2020.

พูนพงษ์ สุขสว่าง และคณะ. ปัจจัยที่อธิบายการนำแนวปฏิบัติเชิงประจักษ์ไปใช้ในการจัดการภาวะตกเลือดหลังคลอดของพยาบาล-นางผดุงครรภ์. 2562.

ปรียาดา คุณเศรษฐ์. การพัฒนาแนวทางการปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะตกเลือดหลังคลอดเร็วในการคลอดทางช่องคลอดที่ห้องคลอด โรงพยาบาลสงขลา. 2564.

วิชุดา เศรษฐีดารง และคณะ. ผลของการฝึกอบรมการจำลองสถานการณ์ต่อความรู้และสมรรถนะของพยาบาลในการจัดการภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลัน. 2563.

Azizi M, Karimi S, Rahman G. Effectiveness of crew resource management based simulation training (CRM-ST) program in improving midwifery students' performance in the management of primary postpartum hemorrhage: A randomized controlled trial. Clinical Simulation in Nursing. 2024;87:45-54.

นันท์นภัส บุญธรรม และคณะ. การประเมินผลของโปรแกรมการศึกษาต่อเนื่องสำหรับพยาบาลเพื่อเพิ่มความรู้และทักษะในการป้องกันและจัดการภาวะตกเลือดหลังคลอด. 2562.

Smith RA, Johnson LM, Williams KT. Impact of high-fidelity simulation training on nurses' competency in postpartum hemorrhage management in rural hospitals. Journal of Emergency Nursing. 2023;49(4):578-589.

Fatema AM, Hamed MA. Transforming postpartum care: The efficacy of simulation training in hemorrhage management among nurses. Healthcare. 2025;13(5):549.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-10-31

รูปแบบการอ้างอิง

ภาคาเขต ป. . (2025). ผลการใช้โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะการพยาบาลห้องคลอดในการป้องกันภาวะตกเลือดหลังคลอดในผู้คลอดที่เสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด โรงพยาบาลอินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 10(5), 591–600. สืบค้น จาก https://he03.tci-thaijo.org/index.php/ech/article/view/4930