ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเขตโรงพยาบาล ส่งเสริมสุขภาพตำบลนาขุม อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์
คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุ, ประสิทธิผล, โปรแกรมการส่งเสริมคุณภาพชีวิต, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, คุณภาพชีวิตบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองศึกษาแบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาขุม อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้สูงอายุ จำนวน 30 ราย โปรแกรมฯ พัฒนาขึ้นโดยนำผลวิจัยจากระยะที่ 1 มาใช้ออกแบบโปรแกรมฯ ได้แก่ ตัวแปรที่มีความสัมพันธ์ด้านความรอบรู้ด้านสุขภาพและมีผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ประกอบด้วย ความรู้ความเข้าใจ (P-value<0.001) การเข้าถึงข้อมูลทางสุขภาพและบริการสุขภาพ (P-value=0.002) การสื่อสาร (P-value<0.001) และการจัดการตนเอง (P-value=0.015) ตามลำดับ โดยประยุกต์ทฤษฎีการรับรู้ด้านสุขภาพ, การรับรู้ความสามารถตนเอง, การสร้างแรงจูงใจ, การสนับสนุนกำลังใจ, การเรียนรู้ปัญญาสังคม กิจกรรม, แรงสนับสนุนทางสังคม, ร่วมกับทฤษฎีแบบมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 4 กิจกรรม ได้แก่ กิจกรรมที่ 1 อบรมเพิ่มพูนความรู้ทักษะการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ กิจกรรมที่ 2 Self Help Group ในกลุ่มผู้สูงอายุเป็นกิจกรรมโดยใช้รูปแบบเพื่อนช่วยเพื่อน กิจกรรมที่ 3 การเพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพโดยทีมสหวิชาชีพและเครือข่ายสุขภาพ กิจกรรมที่ 4 การจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในกลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มผู้ดูแลและญาติ ระยะเวลาทดลอง 4 เดือน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลคือ แบบสัมภาษณ์ และสมุดบันทึกข้อมูลสุขภาพ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ Independent t-test ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลองตัวแปร ที่มีค่าคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ด้านความรอบรู้ด้านสุขภาพ ประกอบด้วย ได้แก่ ด้านความรู้เข้าใจ (P-Value<0.001) การเข้าถึงข้อมูลบริการสุขภาพ (P-Value<0.001) การสื่อสาร (P-Value<0.001) และการจัดการตนเองให้มีความปลอดภัย (P-Value<0.001) ตามลำดับ
References
กรมกิจการผู้สูงอายุ คลังความรู้. (2565) เรื่อง สิทธิ์และสวัสดิการผู้สูงอายุ. สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม
เข้าถึงจาก https://www.dop.go.th/th/know/15/646#:~:text=%E0%B8%9
กรมกิจการผู้สูงอายุ คลังความรู้. (2564) เรื่อง การดูแลผู้สูงอายุ. สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก https://www.dop.go.th/th/know/15/741
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565) แผนปฏิบัติราชการ
กรมกิจการผู้สูงอายุ ระยะ 5 ปี (พ.ศ.2566-2570). สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก https://www.dop.go.th/download/laws/th1714457495-845_0.pdf
กรฐณธัช ปัญญาใส. (2560) ประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต
บนพื้นฐานความต้องการของผู้สูงอายุ. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา. 12(2), (1-10).
สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/health/
กองสุขศึกษา. (2565). คู่มือการดำเนินงานสุขศึกษาตำบลจัดการคุณภาพชีวิต และชุมชนรอบรู้
ด้านสุขภาพ. กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. สืบค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก https://www.thaiphc.net/new2020/uploads/content/document/39
นิสา ปัญญา. (2564). การพัฒนารูปแบบตำบลจัดการคุณภาพชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของ
ชุมชนส้มป่อย อำเภอราศีไศล จังหวัดศรีสะเกษ. (วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตร์
มหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก http://202.28.34.124/dspace/bitstream/123456789/1522/1/.
นงนุช เชาวน์ศิลป์. (2563). เอกสารประกอบการสอนรายวิชา การพยาบาลผู้สูงอายุ. มหาวิทยาลัย
ราชภัฎนครปฐม. สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก https://pws.npru.ac.th/nongnutch/system/sys_article/
ภัทริน สุกาญจนาเศรษฐ์ และคณะ. (2553). การวิเคราะห์ข้อคำถาม ความตรงและความเที่ยงของ
แบบประเมินผลลัพธ์. วารสารไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ.10(2), 49-58.
มนันญา ภู่แก้ว. (2553). พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ.2546. สำนักกฎหมาย. สืบค้นเมื่อ 19
ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://www.parliament.go.th/ewtadminewt
โรงพยาบาลนครธน. (2553). ปัญหาของผู้สูงอายุที่พบบ่อย หากปล่อยไว้กระทบคุณภาพชีวิต .
สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://www.nakornthon.com/article/
วริยา บุญทอง และคณะ. (2564). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของวัยทำงาน
อายุ15-59 ปี 2564 เขตสุขภาพที่ 6. สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก https://hpc6.anamai.moph.go.th/th/general-of-3/download/?did=2
แว่นใจ นาคะสุวรรณ. (2563). ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อคุณภาพชีวิตของ
ผู้สูงอายุในชุมชน. กรุงเทพมหานคร. วิทยาลัยนานาชาติพระนคร มหาวิทยาลัยราชภัฏ
พระนคร. วารสารพยาบาลตำรวจ. 12(1), 171-180.
ศิริวรรณ ริมโพธิ์เงิน. (2564). ผลการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของ
ผู้สูงอายุโรงพยาบาลสร้างคอม จังหวัดอุดรธานี. สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม 2567
เข้าถึงจาก https://backgffice.udpho.org>control>download.
ศรสวรรค์ ปรุณห์สิริ, (2567). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเขตโรงพยาบาลส่งเสริม
สุขภาพตำบลนาขุม อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
นอร์ทเทิร์น. 5(4), 1-12.
สมชาย สุขสิริเสรีกุล. (2539). หลักการและการประยุกต์ใช้คุณภาพชีวิต. วารสารการวิจัยระบบ
สาธารณสุข. 4(3), 214-215.
สมรัตน์ ขำมา. (2560). พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาล
ส่งเสริมสุขภาพตำบลนางเหล้า อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา. วารสารเครือข่าย
วิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 3(3), (153-162).
สุวัฒน์ มหัตนิรันดร์กุล และวิระวรรณ ตันติพิวัฒนสกุล. (2554). เครื่องชี้วัดคุณภาพชีวิตของ
องค์การอนามัยโลกชุดย่อ ฉบับภาษาไทย. กรมสุขภาพจิต. สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม
เข้าถึงจาก https://dmh.go.th/test/whoqol/.
สุรชัย ปัญญาพฤทธิ์พงศ์. (2565). เรื่อง ทำอย่างไรให้คุณภาพชีวิตดี. กรมสุขภาพจิต. สืบค้นเมื่อ
ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://dmh.go.th/news/view.asp?id=2486
สำนักปลัดกระทรวงสาธารณสุข กองบริหารสาธารณสุข. (2566). แผนปฏิบัติราชการ
แผนการบูรณาการเพื่อการพัฒนาสุขภาพผู้สูงอายุ (พ.ศ.2566-2570). สืบค้นเมื่อ 18
ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://phdb.moph.go.th/main/editors/userfiles/file
อังศินันท์ อินทรกำแหง. (2557). การพัฒนาและใช้เครื่องมือประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ
ของคนไทยวัยผู้ใหญ่ในการปฏิบัติตามหลัก 3อ.2ส. สถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก
http://bsris.swu.ac.th/upload/243362.pdf
อังศินันท์ อินทรกำแหง. (2560). การสร้างและพัฒนาเครื่องมือความรอบรู้ด้านสุขภาพของคนไทย.
กองสนับสนุนบริการสุขภาพ. กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2567.
เข้าถึงจาก http://bsris.swu.ac.th/upload/268335.pdf
อนันต์ มาลารัตน์. (2560). ทฤษฎีและแนวคิดในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ.ศูนย์อนามัยที่ 5
สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://apps.hpc.go.th/dl/web/upFile/2
อรวรรณ มุงวงษา. (2563). ความหมายของแนวคิดพฤติกรรมสุขภาพ. มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี.
สืบค้นเมื่อ 30 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://nurse.pbru.ac.th/th/wp-
เอมฤทัย กำเนิด. (2563) ผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤฒพลังด้านการมีส่วนร่วมทางสังคมของผู้สูงอายุ.
สืบค้นเมื่อ 30 ธันวาคม 2567. เข้าถึงจาก https://www.hu.ac.th/Conference/confe
Bandura, Albert. (1997). Self – efficacy : The exercise of control. New York : W.H. Freeman.
and company.
Green, L. W., & Kreuter M. (1999). Health Promotion Planning: An Educational And
Enviromental Approch. California: May field publishing.
Gibson, C.H. (1993). A study of empowerment in mother of chronically. Michigan:
Boston College.
House, J. W. (1981). Work stress and social support. Menlo park: Addison-Wesley.
Kemmis,s and McTaggart.R (1988). The action Researnch Planne. (3rded.). Geelong,
Australia: Deaking University Press. Nutbeam, D.(2008). The evolving concept of health literacy. Social Science Medicine.67.2072-
Roger, A., ( 1986 ). Teaching Adults. Milton Keynes : Open University Press.

Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.