รูปแบบการป้องกันการขาดสารไอโอดีนในหญิงตั้งครรภ์โดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายชุมชน อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลรูปแบบการป้องกันการขาดสารไอโอดีนในหญิงตั้งครรภ์โดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายชุมชน อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม ระยะเวลาวิจัย ปีงบประมาณ 2563-2564 ศึกษาในพื้นที่อำเภอกุดรัง เลือกผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยแบบเฉพาะเจาะจง 1) กลุ่มที่ร่วมพัฒนารูปแบบ ได้แก่ หญิงตั้งครรภ์และครอบครัว เจ้าหน้าที่สาธารณสุขโรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อสม. ผู้นำชุมชน เจ้าหน้าที่ อบต. ผู้ประกอบการร้านค้า รวมจำนวน 62 คน 2) กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ 196 ราย เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แนวคำถามสัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม แบบประเมินพฤติกรรม แบบประเมินหมู่บ้านไอโอดีน แบบรายงานตรวจคุณภาพเกลือไอโอดีน แบบเก็บข้อมูลปัสสาวะ แบบรายงานผลตรวจ TSH วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยสถิติเชิงพรรณนา : จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย สถิติเปรียบเทียบ: Paired t-test ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา

     ผลการศึกษา พบว่าได้รูปแบบการป้องกันการขาดสารไอโอดีนโดยการมีส่วนร่วมชุมชน ประกอบด้วย 1) วิเคราะห์สถานการณปัญหาในพื้นที่ รอบด้าน : ความรู้ประชาชน การสุ่มตรวจ การสนับสนุนงบประมาณ การมีส่วนร่วมชุมชน 2) การสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็งในการดำเนินงาน (อปท.,อสม.ทูตไอโอดีน,ผู้นำชุมชน,ผู้ประกอบการร้านค้า 3) จัดทำมาตรการชุมชนโดย MOU ร่วมกับทุกภาคส่วน 4) ประชาสัมพันธ์ทุกช่องทาง เช่น ดีเจอสม. สื่อออนไลน์ 5) ระบบสนับสนุนเกลือไอโอดีนคุณภาพ : กองทุน การสุ่มตรวจตรวจ 6) ส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์ตระหนักในการรับประทานยาเสริมไอโอดีน 7) การคืนข้อมูลสถานการณ์เพื่อจัดการปัญหาเป็นระยะ ประเมินผลพบว่า ภาคีเครือข่ายการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานทุกด้านอยู่ในระดับมากและในภาพรวมก็อยู่ในระดับมาก (=4.44,S.D.=0.54) หญิงตั้งครรภ์มีการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันการขาดสารไอโอดีนมากกว่าก่อนดำเนินการพัฒนา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (p< 0.001) หญิงตั้งครรภ์มีปริมาณไอโอดีนในปัสสาวะน้อยกว่า 150 ไมโครกรัมต่อลิตร ร้อยละ 45.60,36.40 ทารกแรกเกิดมีระดับฮอร์โมนกระตุ้นต่อมธัยรอยด์ (TSH) มากกว่า 11.2 mU/L ร้อยละ 6.32,5.98