การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมในการดูแลผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านไฮ่ อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
การสร้างเสริมการมีส่วนร่วม, สุขภาพผู้สูงอายุ, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านตำบลบ้านไฮ่ ตำบลไร่ อำเภอพรรณนานิคม จังหวัดสกลนคร เป็นการวัดก่อนและหลังการสร้างเสริมการมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านตำบลบ้านไฮ่ ตำบลไร่ อำเภอพรรณนานิคม ทั้งหมดจาก 8 หมู่บ้าน จำนวน 30 คน รวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถามการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน และหาความเที่ยงโดยใช้สัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาซ ได้ค่าความเที่ยงเท่ากับ 0.89 เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 20 มกราคม 2568 ถึงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2568 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป โดยใช้สถิติเชิงพรรณาและสถิติ pair sample t- test โดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05
ผลการศึกษาพบว่า พัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านตำบลบ้านไฮ่ ตำบลไร่ อำเภอพรรณนานิคม จังหวัดสกลนคร ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ได้แก่ 1) สํารวจผู้สูงอายุในความรับผิดชอบและจำแนกผู้สูงอายุในเขตรับผิดชอบ 2) ชี้แจงบทบาทของการเป็นผู้ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ 3) การจัดอบรมหลักสูตร “การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการ ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน” เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ การมีส่วนร่วมและทักษะในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ 4) แบ่งหน้าที่ดูแลรับผิดชอบในการลงดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชนตามแผนที่ได้ร่วมกันออกแบบ 5) การรวบรวมข้อมูลและกำกับติดตามการปฏิบัติงาน 6) การประชุมสรุปรูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน 7) ประสานหน่วยงานภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการช่วยเหลือ/ดูแลผู้สูงอายุ เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างก่อนและหลังการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เพิ่มขึ้นและการมีส่วนร่วมเพิ่มขึ้นในทุกกระบวนการในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (p<0.001และ p<0.001 ตามลำดับ)
เอกสารอ้างอิง
กษิดิศ สื่อวีระชัย. โอกาสในสังคมสูงวัย [อินเทอร์เน็ต] กรุงเทพธุรกิจ. [เข้าถึงเมื่อ 14 พฤศจิการยน 2567], เข้าถึงได้จาก https://www.bangkokbiznews.com/health/social/1056746.
กรมอนามัย. แผนปฏิบัติการกรมอนามัย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566; 2566.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ.การสํารวจประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยปีพ.ศ.2560.กรุงเทพมหานคร. สำนักงานสถิติแห่งชาติ; 2565.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือระบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่(Long Term Care). กรุงเทพฯ:สำนักงานหลักประกันสุขภาพ แห่งชาติ (สปสช.); 2559.
ฉวีวรรณ ศรีดาวเรือง และคณะ. การมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุข ในการพัฒนางานส่งเสริมสุขภาพของหน่วยบริการปฐมภูมิ เขตอีสานตอนบน.วารสารวิจัยการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา (2559); 17(3):133-144.
ศิริวัฒน์ บริบูรณ์ (2567) ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในอำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
รัชนี รัตนเมืองเพรียว และขนิษฐา พรมกระโทก. การพัฒนาการดูแลผู้สูงอายุติดบ้านโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนตำบลป่าตอง อำเภอกระทู้ จังหวัดภูเก็ต (2567). วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น 2567; 5(2): 158-174.
ทิพยาภา ดาหาร และเจทสริยา ดาวราช. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุโดยชุมชนมีส่วนร่วม ตำบลหนองเหล็ก อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม 2561; 2(3): 42-54.
จารุวรรณ พันประทุม. ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุต่อความรู้และทักษะการดูแลผู้สุงอายุ ของผู้ดูแลในหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางสุขภาพ (2566); 6(1): 1-12.
หลั่งพร อุตรศาสตร์ และคณะ. ผลของโปรแกรมการจัดการรายกรณีและการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ2564; 39(2): 13-21.
