Factors Associated with Health-Promoting Behaviors Using Complementary Medicine Among the Elderly with Knee Osteoarthritis in Thoen District, Lampang Province.
Keywords:
Health promotion, Complementary medicine, Elderly, Knee osteoarthritisAbstract
This study aimed to investigate health-promoting behaviors using complementary medicine among elderly individuals with knee osteoarthritis and the factors associated with such behaviors in Thoen District, Lampang Province. The study was conducted from August 2023 to December 2023. A total of 302 elderly individuals with primary knee osteoarthritis participated in the study. Data were collected through interviews using structured questionnaires and analyzed using descriptive statistics and logistic regression at a significance level of p<0.05.
The findings revealed that health-promoting behaviors using complementary medicine were at a moderate level (Mean = 49.97, S.D. = 5.87), with professional medical system utilization at a moderate level, traditional medicine at a low level, and community-based medicine at a low level. Logistic regression analysis identified significant factors associated with health promoting behaviors using complementary medicine (p-value < 0.05). Accessibility to complementary medical services was a significant factor, as individuals with high accessibility were 9.45 times more likely to engage in high-level health-promoting behaviors than those with moderate or low accessibility (95% CI AOR: 2.84-31.48, p-value < 0.001). Decision-making in the use of complementary medicine was another key factor, with individuals who actively decided to use complementary medicine being 3.60 times more likely to engage in high-level health-promoting behaviors than those with moderate or low decision-making levels (95% CI AOR: 1.26-10.26, p-value = 0.016). Additionally, social support played a crucial role, as those receiving high levels of social support were 4.83 times more likely to engage in high-level health-promoting behaviors compared to those with moderate or low support (95% CI AOR: 1.01-23.12, p-value = 0.049).
References
สำนักงานสถิติแห่งชาติ.(2565). การสำรวจประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยพ.ศ.2564. สำนักงานสถิติแห่งชาติ
กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
Health Data Center สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง. การคัดกรองโรคผู้สูงอายุ10 เรื่อง.ระบบออนไลน์.[อินเตอร์เน็ต].2565 :[สืบค้นเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม 2565].เข้าถึงได้จาก: https://lpg.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=6966b0664b89805a484d7ac96c6edc48&id=aa86b13e8cb60cae6c3216b7e3e5f1513
สำนักอนามัยผู้สูงอายุ. (2563). รายงานประจำปี 2563.สำนักอนามัยผู้สูงอายุ.กรมอนามัย.กทม.
วันทนียา วัชรีอุดมกาล และคณะ. (2557).ความสามารถในการทำงานของข้อเข่าในผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมรุนแรง.เวชศาสตร์ฟื้นฟูสาร.คณะแพทยศาสตร์ : มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณ์.
รักสกุลชัย ทองจันทร์. (2565). ปัจจัยทำนายความเสี่ยงต่อการเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้สูงอายุในพื้นที่รับผิดชอบสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี งิ้วงาม.วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสาธารณสุขศาสตร์ ,คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี : มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์.
พิษนุ อภิสมาจารโยธิน. (2557). รูปแบบการใช้การแพทย์แบบผสมผสานของผู้ป่วยโรคระบบกล้ามเนื้อและโครงร่างจังหวัดนครปฐม.วารสารมหาวิยาลัยศิลปากรฉบับภาษาไทย 34.3.
Rodney W. Benner, et.al. (2019). Knee Osteoarthritis Alternative Range of Motion Treatment. Shelbourne Knee Center at Community East Hospital.USA”
นงพิมล นิมิตอานันท์.(2557). สถานการณ์ทางระบาดวิทยาและการประเมินความเสี่ยงโรคข้อเข่าเสื่อมในคนไทย.วารสารพยาบาลทหารบก 15:186
จันจิรา บิลหลี.(2561).ผลของโปรแกรมบรรเทาอาการปวดเข่าด้วยตนเองในผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อม.วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ:1.
ศศิกัญญ์ ผ่องชมภู. (2562). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการมีส่วนร่วมในการรักษาโรคข้อเสื่อม ตามรูปแบบโอเอนีลำปาง ในจังหวัดลำปาง. วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการการสร้างเสริมสุขภาพ., คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรรณา ดำเนินสวัสดิ์ และคณะ. (2565). การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลของการรักษาด้วยยาพอกเข่าสูตรลำปางโมเดลกับการรักษาแบบปกติต่ออาการแสดงของโรคลมจับโปงแห้งเข่า.วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 21.3
ปิยะพล พูลสุขและคณะ. (2559) .ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการบริหารข้อเข่าด้วยฤาษีดัดตนเพื่อบรรเทาอาการปวดในผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม.วารสารสาธารณสุขศาสตร์ 46:192.
ปฏิภาณี ขันธโภค และคณะ. (2564). การใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านในการบรรเทาความผิดปกติของกล้ามเนื้อและกระดูกของผู้สูงอายุ ตำบลมหาดไทย อำเภอเมือง จังหวัดอ่างทอง. วารสารวิจัยและพัฒนา วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.
โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์. (2548). พหุลักษณ์ทางการแพทย์: มุมมองมานุษยวิทยากับความหลากหลายของ วัฒนธรรมสุขภาพในพหุลักษณ์ทางการแพทย์กับสุขภาพในมิติสังคมวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
กลุ่มงานพัฒนาวิชาการ สำนักการแพทย์ทางเลือก.(มมป.).กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข.
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอเถิน. (2565). เอกสารสรุปรายงานประจำปีงบประมาณ 2565.
เสาวนีย์ สิงหา และคณะ.(2558). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมในเขตเทศบาลตำบลแพรกษา อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ.วารสารมฉก.วิชาการ.18:115-130.
อัญชลี สามงามมี. (2562). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง ของบุคลากรสายสนับสนุนในมหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง.,วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.ปทุมธานี
Likert R. (1961) . inventor New Pattern of Management. 1961.
สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม. (2560). รายงานสถานการณ์โรคและภัยสุขภาพจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม ปี2560. กรมควบคุมโรค.
แสงอรุณ ดังก้อง.(2560). กายภาพบำบัดในผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อม. เวชบันทึกศิริราช บทความทั่วไป 15 :115
ณัฐวรรณ วรพิสุทธิวงศ์ ,พิตรพิบูล ธารภูธรร.(2565). พฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพ ด้วยภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยของผู้สูงอายุตามวิถีใหม่ กรณีศึกษาชุมชนวัดหลวงพรหมวาส อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี.วารสารหมอยาไทยวิจัย.9.2.
กองการแพทย์ทางเลือก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2565). นิตยสารออนไลน์เพื่อสุขภาพดี มีความสุข ปีที่2.ฉบับที่1 https://fliphtml5.com/ljivi/eggf/Wellness_Magazine/. สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2568.
อภิชัย คุณีพงษ์, (2562).ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเข้าถึงบริการสุขภาพของผู้สูงอายุในจังหวัดปทุมธานี. คณะสาธารณสุขศาสตร์ : มหาวิทยาลัยราชภัฎวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.วารสารกรมการแพทย์.44.
ชลธิชา อรุณพงษ์ ,พรทิพย์ ปุกหุต.(2564). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้สูงอายุในชุมชนบ้านบ่อ ตำบลแจระแม อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี.Ubol Rachathani Journal of Research and Evaluation 10:31-42.
สุวิมลรัตน์ รอบรู้เจน. (2558). การพัฒนาโปรแกรมการป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อม ในผู้สูงอายุ โดยชุมชนมีส่วนร่วม ตำบลคูเมือง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี .วารสารการแพทย์และสาธารณสุข :มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.

