The relationship between health literacy, health awareness and health behavior for the prevention of diabetes and hypertension among people in health behavior modification village, Tha Phraya Subdistrict, Nakhon Chai Si District, Nakhon Pathom Province.
Keywords:
Health literacy, Health awareness, Health behaviorAbstract
This research was cross-sectional study with the objective of investigating the level of health literacy, health awareness, health behavior, and the relationship between health literacy, health awareness, and health behavior in the prevention of diabetes, hypertension, and emerging infectious diseases (specifically COVID-19) among a sample population of 345 people in a Health Behavior Modification Village in Tha Phraya Sub-district, Nakhon Chai Si District, Nakhon Pathom Province.
The research found that the sample group had a good level of health literacy, with a mean score of 3.53 ± 0.526. The level of health awareness was fair, with a mean score of 3.41 ± 0.359. The health behaviors for the prevention of diabetes and hypertension were at a good level, with a mean score of 3.51 ± 0.735. The health behaviors for preventing COVID-19 were at a very good level, with a mean score of 4.71 ± 0.565. Health literacy had a moderate relationship with health behavior concerning non-communicable disease prevention (r=.442,p<0.01), health literacy had the lowest level of relationship with infectious disease prevention behavior (r=.117,p<.05), and health awareness had a low relationship with both non-communicable disease prevention behavior (r=.357,p<.001) and infectious disease prevention behavior (r=.252,p<.001).
References
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจำปีNCDs 2565. [อินเทอร์เน็ต]. 2565. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://online.fliphtml5.com/hvpvl/evzj/
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. แผนปฏิบัติการด้านการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อของประเทศไทย (พ.ศ. 2566 - 2570). [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://old.nationalhealth.or.th/th/node/5015
องค์การอนามัยโลก. โครงการการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อ ภายใต้ยุทธศาสตร์ความร่วมมือของประเทศระหว่างรัฐบาลไทยกับองค์การอนามัยโลก มกราคม 2560 - ธันวาคม 2564. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 2 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.who.int/docs/default-source/thailand/ncds/ccs-ncd-proposal-thai.pdf
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. ประชาชนรอบรู้ สู้โรคไม่ติดต่อ Health Literacy: Together Fight NCDs. 2565. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 8 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://anyflip.com/labww/ovxo/
จุฑาภรณ์ สว่างเมฆ. ปัจจัยที่มีผลต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) หมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต้นแบบ จังหวัดกระบี่. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 2564; 6(3): 121 - 30.
รสสุคนธ์ พิไชยแพทย์, จงกลนี ตุ้ยเจริญ, สุรีพร แสงสุวรรณ, สุระพงษ์ ฝ่ายเคนา, นลป์ธนัญศ์ ไชยวงศ์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน. วารสารสุขศึกษา. 2568; 48(1): 88 - 101.
พรภัทรา แสนเหลา, สุวารี ทวนวิเศษกุล, ปัญญ์กรินทร์ หอยรัตน์, สมัคร ตาปราบ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. ของประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อ ตำบลนาฝาย จังหวัดชัยภูมิ. วารสารพยาบาล. 2565; 71(4): 20 - 8.
พรศรี สิงคะปะ, วงศกร ราชปันติ้บ. การศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพตาม 3อ. 2ส. ประชาชนที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่. วารสารสาธารณสุขมูลฐานภาคอิสาน. 2564; 36(1): 16 - 23.
กิติพงษ์ เรือนเพ็ชร, สุภิสา ขำเอนก, อภิสรากรณ์ หิรัณย์วิชญกุล, สุวรัตน์ ธีระสุต, ศิริลักษณ์ สุวรรณวงษ์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. ของนิสิตพยาบาล มหาวิทยาลัยเอกชนแห่งหนึ่งในจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9. 2565; 17(1): 1 - 12.
ปาจรา โพธิหัง. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในประเทศไทย: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 2564; 29(3): 115 - 30.
World Health Organization Regional Office for South-East Asia. Health Literacy Toolkit. New Delhi: WHO; 2014. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://library.nhs.uk/wp-content/uploads/sites/4/2023/06/Health-Literacy-Toolkit.pdf
กรมสุขภาพจิต. ตระหนักรู้ "ดูแลตัวเอง" ชีวิตดีระยะยาวรับ "สังคมสูงอายุ". [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=31528
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการดำเนินงานสุขศึกษา ตำบลจัดการคุณภาพชีวิตและชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ.2565. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.hed.go.th/.
World Health Organization. ความรู้ด้านสุขภาพ.[อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/health-literacy
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. กลยุทธ์การสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ. 2561. บริษัท สามเจริญพาณิชย์(กรุงเทพ) จำกัด.
เขตสุขภาพที่ 11. โปรแกรมคำนวณขนาดตัวอย่าง [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://hpc11.go.th/me-working-age/krejcie-morgan/index.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ ความตระหนักด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อป้องกันโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง ของประชาชนวัยทำงาน ในหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ พื้นที่ตำบลจัดการสุขภาพ ปี 2568. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 5 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www.hed.go.th/.
กัญญาพัชร บัดแก้ว. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรอบรู้สุขภาพในการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอวังโป่ง จังหวัดเพชรบูรณ์. ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2566. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://ir.stou.ac.th/bitstream/123456789/13802/1/2645000643.pdf
พัชรินทร์ มณีพงศ์, วลัยพร สิงห์จุ้ย, สัญญา สุขขำ, เพ็ชรน้อย ศรีผุดผ่อง. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพ 3อ2ส ของประชาชนจังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี. 2567; 4(1): 84 – 93
หนึ่งฤทัย ศรีภิรมย์, สาโรจน์ เพชรมณี, ธณกร ปัญญาใสโสภณ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพดีวิถีใหม่ของประชาชนวัยทำงานเขตสุขภาพที่ 4 ประเทศไทย. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี. 2568; 8(2): 59 – 80
กฤษณี ศรีเมือง. ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพ 3อ.2ส. ของบุคลากรทางการแพทย์ โรงพยาบาลศูนย์การแพทย์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์. หลักสูตรปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2563. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://ir.stou.ac.th/
เบญจวรรณ บัวชุ่ม. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ตำบลป่างิ้ว อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. 2563; 16(3): 49 - 58.
ศิรินทร ปัญจะทองคำ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพป้องกันโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง วัยทำงาน ในสถานประกอบการส่งเสริมสุขภาพ เขตสุขภาพที่ 4 วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา. 2566; 8(2) ; 1 – 8
ปัทมา คงบุญรักษ์. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ ความตระหนักด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อป้องกันโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงของอาสาสมัครสาธารณสุขประจาหมู่บ้าน (อสม.) เขตเทศบาลเมืองหลังสวน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ. 2568; 10(2): 905 -918
อนัญลักษณ์ เชาวลา. การตระหนักรู้เกี่ยวกับสุขภาพ และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตั้งใจซื้ออาหารที่เน้นพืชเป็นหลักของผู้บริโภคเจเนอเรชันเอกซ์. วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2566. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 19 พ.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://digital.car.chula.ac.th/cgi/viewcontent.cgi?article=12240&context=chulaetd
Chimezie R.O. Health Awareness: A Significant Factor in Chronic Diseases Prevention and Access to Care. J Bio-Sci & Med. 2023;11(2): [Internet]. [cited 2025 May 21]. Available from: doi: 10.4236/jbm.2023.112005.
กฤศภณ เทพอินทร์, เสน่ห์ ขุนแก้ว. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์. 2565; 14(1): 206 - 18.
จิตติยา ใจคำ , จักรกฤษณ์ วังราษฎร์ , อักษรา ทองประชุม. ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพตามหลัก 3อ. 2ส. ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน. วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ. 2564; 8(2): 1 – 24
ณัฐริกา พร้อมพูน, กฤษิณี เหลื่อง, วรางคณา คงสวัสดิ์, กฤติญา เส็งนา, ภูษณิศา มีนาเขตร. ความรอบรู้ทางสุขภาพด้านการป้องกนัโรคโควิด-19 และพฤติกรรมสุขภาพแบบชีวิตวิถีใหม่ ของนักศึกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัย อุบลราชธานี. วารสารสุขภาพและการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. 2565; 1(1): 16 - 27
บุบผา ทรงกิจ. ความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หลังเปลี่ยนผ่านเป็นโรคประจำถิ่นของผู้สูงอายุโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางจัก อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอ่างทอง. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 1 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://atg-h.moph.go.th/sites/default/files/2024-เอกสารเผยแพร่.pdf
Remr J.. Validation of the Health Consciousness Scale among the Czech Population. Healthcare 2023, 11(11), 1628; https://doi.org/10.3390/healthcare11111628
