ผลการส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันภาวะซึมเศร้าด้วยโปรแกรมสร้างสุข 5 มิติ ในกลุ่มเสี่ยงภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุตำบลวานรนิวาส อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุ, ภาวะซึมเศร้า, โปรแกรมสร้างสุข 5 มิติ, สุขภาพจิตบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) รูปแบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลัง (One-Group Pretest-Posttest Design) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันภาวะซึมเศร้าด้วยโปรแกรมสร้างสุข 5 มิติ และเพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้สูงอายุที่เข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุที่มีความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้า จำนวน 34 คน ที่อาศัยอยู่ในตำบลวานรนิวาส อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร โดยใช้วิธีการเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ดำเนินการเก็บข้อมูลก่อน ระหว่าง และหลังการทดลองเป็นเวลา 12 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบวัดภาวะซึมเศร้า แบบประเมินสุขภาพจิต 5 มิติ และแบบสอบถามความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการทดสอบ t-test แบบกลุ่มสัมพันธ์ (Paired t-test)
ผลการวิจัยพบว่า หลังการเข้าร่วมโปรแกรม ระดับภาวะซึมเศร้าของกลุ่มตัวอย่างลดลงจากค่าเฉลี่ย 2.88 เหลือ 1.93 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) ด้านพฤติกรรมสุขภาพจิตในทุกมิติ ได้แก่ สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุขสว่าง และสุขสงบ เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) และพบว่าผู้เข้าร่วมโปรแกรมร้อยละ 94.1 มีความพึงพอใจในระดับมากถึงมากที่สุด
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สถิติผู้สูงอายุ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: กรมกิจการผู้สูงอายุ; [สืบค้นเมื่อ 25 พ.ย. 2561].จาก: http://www.dop.go.th/th/.
ต่อศักดิ์ กาญจนทรัพย์สิน. รูปแบบกิจกรรมความสุข 5 มิติของกรมสุขภาพจิตที่มีผลต่อสุขภาพจิต ผู้สูงอายุในพื้นที่ตำบลโพธิ์ชัย อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม. รายงานการวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ [อินเทอร์เน็ต].2561 [เข้าถึงเมื่อ 2564 ธันวาคม 6].เข้าถึงได้จาก https://dspace.bru.ac.th/xmlui/handle/123456789/5715
สุรพงษ์ มาลี. รู้จักสังคมสูงอายุและสถานการณ์ผู้สูงอายุ(ในประเทศไทย). วารสารข้าราชการ. 2561; 60:6
ณัฐิกา ราชบุตร, จุลจีรา จันทะมุงคุณ, จารุภา แซ่ฮอ. การศึกษาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตและป้องกันโรคซึมเศร้าเชิงสังคมและวัฒนธรรมในผู้สูงอายุตำบลดอนมนต์ อำเภอสตึก จังหวัดบุรีรัมย์.วารสาร มฉก.วิชาการ. 2560;20:115-125.
ปรีดานันต์ ประสิทธ์เวช, รัชนีกร อุปเสน. ผลของโปรแกรมการสนับสนุนทางสังคมร่วมกับการออกกำลังกายต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า.วารสารพยาบาลสาร. 2562;46:70-82.
สำนักพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต, “คู่มือความสุข 5 มิติสำหรับผู้สูงอายุ,” คลังความรู้สุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต, เข้าถึง 19 ตุลาคม 2023, https://dmh-elibrary.org/items/show/1236
Department of Mental Health. (2020). Sick, Depressed, Victim of Society Convicted. Retrieved December 5, 2021, from https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp? id =30118. [in Thai].
Department of Mental Health. Sick, Depressed, Victim of Society Convicted [Internet]. 2020 [cited 2021 Dec 5]. Available from: https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30118
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. ก้าวย่างของประเทศไทย สู่ ‘สังคมผู้สูงอายุ’ อย่างสมบูรณ์แบบ [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 8 ส.ค. 2567]. เข้าถึงจาก: https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30476
ทิปภา ชุติกาญจน์โกศล. อาการซึมเศร้าในผู้สูงวัยอันตรายกว่าที่คิด [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 ก.ย. 2567]. เข้าถึงจาก: https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/ซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
เนตรนภา กาบมณี, สิริลักษณ์ อุ่ยเจริญ, ปานเพชร สกุลคู. การศึกษาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุตำบลหนองไผ่ อ.เมือง จ.อุดรธานี. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์. 2564;11(1):27-39.
อริสา อ่วมคง. แนวทางการปรับปรุงที่อยู่อาศัยของผู้สูงอายุ: กรณีศึกษาผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในแขวงคลองกุ่ม เขตบึงกุ่ม กรุงเทพมหานคร [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2565.
WHO Quality of Life Assessment Group. What quality of life? World Health Forum. 1996;17(4):354-6.
โรงพยาบาลวานรนิวาส. งานเวชระเบียนโรงพยาบาลวานรนิวาส. เอกสารภายใน. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 21 มี.ค. 2566].
สุชาดา แซ่ลิ่ม. การศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีผลต่อภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุในอำเภอเมือง จังหวัดระนอง. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11. 2562;33(1):193–202.
ทยุตม์ คงพ่วง, พิมพ์พรรณ อำพันธ์ทอง, วัชรี เพ็ชรวงษ์, สุนันทรา ขำนวนทอง. ปัจจัยด้านคุณภาพชีวิตที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ ในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลวังลึก อำเภอสามชุก จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ. 2564;6(11):338–48.
