ผลของการใช้โปรแกรมปรับพฤติกรรมในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ที่มารับบริการในคลินิก ความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลกุมภวาปี
คำสำคัญ:
โปรแกรมปรับพฤติกรรม, ความดันโลหิตสูง, การมีส่วนร่วมของครอบครัว, การควบคุมความดันโลหิตบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้โปรแกรมปรับพฤติกรรมในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่มารับบริการในคลินิกความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 37 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบทดสอบความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง (KR-20 = 0.85) และแบบสอบถามการปฏิบัติการปรับพฤติกรรมสุขภาพ (Cronbach’s alpha = 0.95) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Wilcoxon Signed Ranks Test และ Paired t-test
การพัฒนาโปรแกรมใช้กระบวนการวงจร PAOR ผลลัพธ์ของการพัฒนาคือคู่มือโปรแกรมปรับพฤติกรรมสุขภาพ "5A" ได้แก่ การประเมิน (Assess) การให้คำแนะนำ (Advise) การตกลงเป้าหมาย (Agree) การช่วยเหลือสนับสนุน (Assist) และการติดตามผล (Arrange) โดยเน้นการมีส่วนร่วมของครอบครัวใน 4 ด้าน ได้แก่ การแลกเปลี่ยนข้อมูล การดูแลกิจวัตรประจำวัน การเข้าร่วมกิจกรรมการพยาบาล และการตัดสินใจในการดูแลผู้ป่วย
หลังจากดำเนินโปรแกรมครบ 12 สัปดาห์ พบว่าผู้ป่วยมีภาวะเสี่ยงสุขภาพลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ความรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.001) และพฤติกรรมสุขภาพดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p = 0.002)
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Hypertension overview risk factors [internet] 2023. [Cited 2023 November 11]. WHO. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets
อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์, ภาณุวัฒน์ คำวังสง่า, สุธิดา แก้วทา. บรรณาธิการ. รายงานสถานการณ์โรค NCDs เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2563.
Meelab S, Bunupuradah I, Suttiruang J, Sakulrojanawong S, Thongkua N, Chantawiboonchai C, Sakboonyarat B. Prevalence and associated factors of uncontrolled blood pressure among hypertensive patients in the rural communities in the central areas in Thailand: A cross-sectional study. The Public Library of Science 2019;14(2): 21257-62.
กรมควบคุมโรค. ระบบ NCD V.1.2 ผลการแข่งขันทีมชาติไทย ครั้งที่ 6 แบบสำรวจตรวจสุขภาพปี 2567. [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 2 ตุลาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: http://ncd.ddc.moph.go.th
Park S. Ideal Target Blood Pressure in Hypertension. Korean circulation journal, 2019;49(11): 1002-9.
ยุภาพร นาคกลิ้ง, ปราณี ทัดศรี. ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองต่อพฤติกรรมสุขภาพ ของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้. สมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 2560; 6(1): 27-35.
สุดศิริ หิรัญชุณหะ, วณิภา ทับเที่ยง, มณฑา ทองตำลึง, อ้อยฤทัย สุรีย์เหลืองขจร, กาญจน์สุนภัส บาลทิพย์. การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมพลังอำนาจและการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชนต่อการปรับพฤติกรรมสุขภาพเพื่อป้องกันโรคในกลุ่มเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ 2564; 41(1): 115-27.
โรงพยาบาลกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี. โรงพยาบาลกุมภวาปี. รายงานผลการปฏิบัติราชการคลินิกความดันโลหิตสูง ประจำปีงบประมาณ 2566. อุดรธานี: โรงพยาบาลกุมภวาปี; 2566
โรงพยาบาลกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี. ข้อมูลระบบคลังข้อมูลสุขภาพ (Health Data Center: HDC) ปีงบประมาณ 2567. [อินเตอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 8 เมษายน 2567]. เข้าถึงจาก: https://kumpawapihospital.go.th
ปรีดี นุกุลสมปรารถนา. จำนวน Sample Size ที่เหมาะกับการทำ Research; 2564 [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 3 พฤษภาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก https://www.popticles.com/type-of-strategy.
อติญาณ์ ศรเกษตริน, จินตนา ทองเพชร, จุไรรัตน์ ดวงจันทร์, นงณภัทร รุ่งเนย. ประสิทธิผลของโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพร่วมกับการสนับสนุนการจัดการตนเอง ต่อพฤติกรรมการจัดการตนเอง และผลลัพธ์ทางคลินิกของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ร่วมกับความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2566; 32(2): 299-311.
สุภาพร เหลียวสูง, ไพบูลย์ พงษ์แสงพันธ์, ธรรมวัฒน์ อุปวงษาพัฒน์, กาญจนา พิบูลย์. ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองตามแบบ 5 เอ ต่อความรู้พฤติกรรมการจัดการตนเองด้านการออกกำลังกายและการรับประทานอาหาร และระดับไขมันในเลือดของพนักงานที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ในโรงงานอุตสาหกรรมแห่งหนึ่งในจังหวัดสมุทรปราการ. วารสารวิจัยการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2567; 16(1): 1-19.
สุพัตรา สิทธิวัง, ศิวพร อึ้งวัฒนา และเดชา ทำดี. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเอง ต่อพฤติกรรมสุขภาพและระดับความดันโลหิตของผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้. พยาบาลสาร 2563; 47(2): 85-97.
งานโภชนาการ ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยมหิดล. สัดส่วนอาหารอาหารตามหลัก DASH Diet. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล [อินเตอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.gj.mahidol.ac.th/main/knowled
Bloom BS. Hand Book on formative and summative evaluation of student learning. New York: McGraw Hill; 1997.
Likert R. "The Method of Constructing an Attitude Scale," Reading in Attitude Theory and Measurement. edited by Martin Fishbein. New York: John Wiley & Son; 1974.
Best JW. Research in Education. Englewood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall Inc; 1977.
Kemmis S, McTaggar M, Eds. The Action Research planner. Victoria, Australia: Deakin University; 1988.
ศิรินทรา ด้วงใส, ทิพมาส ชิณวงศ์. ผลของโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองตามแบบ 5 เอ ต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ 2564; 41(4): 74-85.
เรียมใจ พลเวียง, มิ่งขวัญ ภูหงส์ทอง. การพัฒนารูปแบบการควบคุมระดับความดันโลหิต ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน อำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2565; 31(1): 26-35.
กิตติพล อยู่คง. ประสิทธิผลของโปรแกรมการสนับสนุนการจัดการตนเองร่วมกับการแพทย์ทางไกลต่อพฤติกรรมการจัดการตนเองและระดับความดันโลหิตในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย. [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2566.
ณัฏฐินี เสือโต, แอนน์ จิระพงษ์สุวรรณ, ทัศนีย์ รวิวรกุล, มธุรส ทิพยมงคลกุล. ผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิต ในกลุ่มอายุ 35-59 ปี ที่ควบคุมความดันโลหิตสูงไม่ได้. วารสารพยาบาลสาธารณสุข 2561; 32(2): 95-115.
สำราญ กาศสุวรรณ, ทัศนีย์ บุญอริยเทพ, รุ่งกิจ ปินใจ. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพโดยใช้กระบวนการกลุ่มในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ตำบลร้องเข็ม อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่. Journal of the Phrae Hospital 2565;30(2): 27-42.
Sakboonyarat B, Rangsin R, Kantiwong A, Mungthin M. Prevalence and associated factors of uncontrolled hypertension among hypertensive patients: a nation-wide survey in Thailand. BioMed Central research notes 2019; 12(1): 380-92.
กัลยา ถาวงค์, เมธินี ศรีสวัสดิ์. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านนายาง ตำบลนายาง อำเภอสบปราบ จังหวัดลำปาง. วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ 2564;8(2): 104-19.
อุบลรัตน์ มังสระคู, วาริณี เอี่ยมสวัสดิกุล, มุกดา หนุ่ยศรี. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารพยาบาล 2562;68(3): 1-10.
