ผลของโปรแกรมจัดการความเครียดที่มีต่อสุขภาวะทางจิตใจของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
โปรแกรมจัดการความเครียด, สุขภาวะทางจิตใจ, ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวช, ความเครียดบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมจัดการความเครียดที่มีต่อสุขภาวะทางจิตใจของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนอำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมที่มีการวัดผลก่อนและหลัง กลุ่มตัวอย่างคือผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนจำนวน 40 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 20 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมจัดการความเครียด 4 สัปดาห์ ซึ่งประกอบด้วยกิจกรรมการให้ความรู้เกี่ยวกับความเครียด การฝึกทักษะการผ่อนคลาย การปรับเปลี่ยนความคิดในเชิงบวก การสร้างทักษะการแก้ปัญหา และการเสริมสร้างความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบวัดความเครียด Suanprung Stress Test-20 (SPST-20) และแบบสอบถามสุขภาวะทางจิตใจที่พัฒนาโดย Ryff และ Keyes วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ Paired Sample t-test และ Independent Sample t-test
ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนความเครียดลดลงจากระดับสูงเป็นระดับปานกลาง (Mean = 28.15, S.D. = 5.32) และมีคะแนนสุขภาวะทางจิตใจเพิ่มขึ้นจากระดับปานกลางเป็นระดับสูง (Mean = 78.65, S.D. = 7.81) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม ผลลัพธ์ยังคงอยู่ในระยะติดตามผล 4 สัปดาห์
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Mental health and substance use [Internet]. 2021 [cited 2025 May 15]. Available from: https://www.who.int/health-topics/mental-health
Kuo SC, Sun JL, Tang ST. Trajectories of depressive symptoms for bereaved family members of chronically ill patients: a systematic review. J Clin Nurs. 2019;28(9-10):1459-1471.
กรมสุขภาพจิต. รายงานประจำปีกรมสุขภาพจิต ปีงบประมาณ 2563. นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2563.
อภิญญา เพียรพิจารณ์, สิริทรัพย์ สีหะวงษ์, สรัญญา แก้วสุขศรี. ความเครียดและความต้องการการสนับสนุนของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 2563;30(2):144-56.
Gupta S, Isherwood G, Jones K, Van Impe K. Assessing health status in informal schizophrenia caregivers compared with health status in non-caregivers and caregivers of other conditions. BMC Psychiatry. 2015;15:162.
จิตรลดา สมประเสริฐ, ฉวีวรรณ พัฒนคนางกูร, สมหมาย รัตนเวชสิทธิ. ผลของโปรแกรมการจัดการความเครียดต่อความเครียดและคุณภาพการนอนหลับของนิสิตพยาบาล. วารสารพยาบาล. 2565;71(2):19-27.
รับบุญ ค้าไกล. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อการจัดการความเครียดแบบรายบุคคลผ่านระบบอินเตอร์เน็ตสำหรับผู้ป่วยโควิด-19 ในโรงพยาบาลสร้างคอมและโรงพยาบาลเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี. วารสารการพยาบาล สุขภาพ และการศึกษา. 2565;5(2):34-41.
สุวรรณา เชียงขุนทด. การพัฒนาโปรแกรมการจัดการความเครียดตามแนวพุทธจิตวิทยาสำหรับนักศึกษาคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์. 2562;15(1):184-95.
ผนึกแก้ว คลังคา, สุวิน ทองปั้น, จรัส ลีกา. การพัฒนาโปรแกรมจัดการความเครียดตามหลักพุทธจริยศาสตร์สำหรับมารดาบิดาผู้ป่วยเด็กระยะวิกฤต โรงพยาบาลขอนแก่น. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น. 2564;8(4):214-27.
โรงพยาบาลวานรนิวาส. รายงานสถิติผู้ป่วยจิตเวชประจำปี 2567. สกลนคร: โรงพยาบาลวานรนิวาส; 2567.
Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G* Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior research methods. 2009 Nov;41(4):1149-60.
Ryff CD, Keyes CLM. The structure of psychological well-being revisited. J Pers Soc Psychol. 1995;69(4):719-27.
Likert R. A technique for the measurement of attitudes. Archives of psychology. 1932.
สุวัฒน์ มหัตนิรันดร์กุล, วนิดา พุ่มไพศาลชัย, พิมมาศ ตาปัญญา. การสร้างแบบวัดความเครียดสวนปรุง. วารสารสวนปรุง. 2540;13(3):1-20.
Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company; 1984.
Folkman S. Personal control and stress and coping processes: A theoretical analysis. J Pers Soc Psychol. 1984;46(4):839-52.
สุดสาคร จำมั่น, นพพร ว่องสิริมาศ, วารีรัตน์ ถาน้อย. ประสิทธิผลของโปรแกรมการจัดการความเครียดต่อสุขภาวะทางจิตใจของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต. 2563;34(3):62-76.
Seligman MEP. Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Free Press; 2002.
