ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองของประชาชน หมู่บ้านซับตารี จังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

        การวิจัยเชิงสำรวจนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ อายุ สถานะภาพสมรส ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ ระยะทางไปใช้สถานีบริการสุขภาพ และ โรคประจำตัว กับความรู้ ทัศนคติ และ พฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองของประชาชน ประชากรคือ ประชาชนในหมู่บ้านซับตารี หมู่ที่ 2 ตำบลทุ่งขนาน อำเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี ที่มีอายุ 18-65 ปี  จำนวน 758 คน คำนวณขนาดตัวอย่างโดยใช้สูตรของ ทาโร ยามาเน่ ได้ขนาดกลุ่มตัวอย่าง 262 คน เก็บข้อมูลสนามในช่วงเดือน ธันวาคม 2562 ด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่างอย่างง่ายโดยสุ่มเลือกครัวเรือนและสุ่มเลือกตัวแทนในครัวเรือน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถามที่ผ่านแบบประเมินความเที่ยงตรงตามเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิที่เป็นอาจารย์ด้านการแพทย์แผนไทย 3 ท่าน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การทดสอบ Independent t test การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และ การวิเคราะห์การถดถอย ด้วยโปรแกรมวิเคราะห์สถิติ jamovi 2.3.7

        ผลการศึกษาพบว่า

        ผู้ตอบแบบสอบถามเป็นเพศหญิงร้อยละ 63 อายุเฉลี่ย 46.26 ปี อายุระหว่าง 41-60 ปี ร้อยละ 43.9 สมรส ร้อยละ 68.3 การศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 58.7 ทำอาชีพเกษตรกรรมร้อยละ 51.9 รายได้ระหว่าง 5,001-10,000 บาทต่อเดือน ร้อยละ 46.2 ระยะทางห่างจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเตาถ่านในรัศมี 3 กิโลเมตร ร้อยละ 90.0 ไม่มีโรคประจำตัว ร้อยละ 86.6 และมีพฤติกรรมการใช้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเองอยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 62.60

        การจำแนกกลุ่มย่อยตามปัจจัยส่วนบุคคล พบว่า เพศ การมีโรคประจำตัว มีค่าคะแนนเฉลี่ยแตกต่างกันทั้งความรู้ และพฤติกรรมการใช้สมุนไพร ส่วนกลุ่มอายุ ระดับการศึกษา และ สถานภาพสมรส ทั้งค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการใช้สมุนไพรมีอย่างน้อยหนึ่งกลุ่มย่อยหนึ่งคู่แตกต่างกันในแต่ละปัจจัย ส่วนระดับรายได้ไม่มีผลต่อคะแนนเฉลี่ยของความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการใช้สมุนไพร ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการใช้สมุนไพรมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันปานกลางในทิศทางบวก