ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วม ของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานในโรงพยาบาลศรีนคร จังหวัดสุโขทัย

ผู้แต่ง

  • อนันต์ กมลน้อย

คำสำคัญ:

โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, กระบวนการมีส่วนร่วม, กลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยแบบกึ่งทดลอง เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานในโรงพยาบาลศรีนคร จังหวัดสุโขทัย กลุ่มตัวอย่าง
คือ ประชาชนกลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไป ที่มีระดับน้ำตาลในเลือด >100 mg/dl จำนวน 64 คน แบ่งเป็นกลุ่ม
ที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ จำนวน 32 คน และกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วม จำนวน 32 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง ได้แก่ โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพด้วยกระบวนการมีส่วนร่วม 8 กิจกรรม ใช้เวลา 8 สัปดาห์ ภายใต้กรอบแนวคิดของ Kemmis and McTaggart เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบวัดความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน แบบประเมินพฤติกรรมป้องกันโรคเบาหวาน และแบบประเมินความพึงพอใจต่อโปรแกรม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา Independent t-test และ Paired t-test

ผลการศึกษา พบว่า ภายหลังจากได้รับโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพด้วยกระบวนการ
มีส่วนร่วม กลุ่มทดลองมีคะแนนความรู้เรื่องโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นจาก 12.84±2.31 เป็น 17.25±1.68 คะแนน พฤติกรรมป้องกันโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นจาก 62.34±8.72 เป็น 81.56±6.43 คะแนน และระดับน้ำตาลในเลือดลดลงจาก 115.47±9.23 เป็น 98.84±7.56 mg/dl ดีกว่าก่อนได้รับโปรแกรมและกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 กลุ่มทดลองมีความพึงพอใจต่อโปรแกรมในระดับมาก (4.40±0.60 คะแนน) ทั้งนี้ ควรมีการขยายผลโปรแกรมไปยังหน่วยบริการสาธารณสุขอื่น ๆ พร้อมทั้งพัฒนาระบบติดตามกลุ่มเสี่ยงในระยะยาวโดยใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อให้การดูแลป้องกันโรคเบาหวานมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

เอกสารอ้างอิง

กองโรคไม่ติดต่อ. (2562). รายงานประจำปี 2561: สถานการณ์โรคไม่ติดต่อเรื้อรังของประเทศไทย. นนทบุรี: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.

ชาคริต เขื่อนสุวงค์. (2560). จิตวิทยาแรงจูงใจ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. (12 ธันวาคม 2567). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข HDC. เข้าถึงได้จาก https://hdc.moph.go.th/center/public/kpi/1/2025

สุรชัย โชคครรชิตไชย, สมชาติ สุจริตรังสี และวรัญญาภรณ์ พุ่มคุ้ม. (2567). ผลกระทบของโรคเบาหวานต่อค่าใช้จ่ายและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยในประเทศไทย. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 33(1), 45–56.

สมพิศ เกณฑ์สาคู. (2563). ประสิทธิผลโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน อำเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด. มหาสารคาม: วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

สมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ. (12 ธันวาคม 2560). IDF Diabetes Atlas (8th ed.). เข้าถึงได้จาก https://diabetesatlas.org

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2561). แนวทางการดูแลผู้ป่วยเบาหวานสำหรับบุคลากรสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ.

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (12 ธันวาคม 2561). รายงานผลการดำเนินงานการควบคุมโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า. เข้าถึงได้จาก https://www.nhso.go.th

Anderson L. M., Thomas, J. B., & Carter, R. D. (2019). Participatory learning in health promotion: A practice-based approach. Health Promotion Press.

Bandura. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall.

Bernard. (2000). Two Decades of Research and Development in Transformational Leadership. Eueopean Journal of World and Organizational Psychologist, 8, 1.

Bloom. (1971). Taxonomy of Education. New York: David McKay Company Inc.

Garcia M. J., & Lee, H. S. (2022). The effects of integrated participatory programs on glycemic control among high-risk populations. Journal of Health Behavior, 44(2), 101–112.

Martinez P. L., & Kim, Y. H. (2022). Empowering health behavior through knowledge-based engagement programs: A quasi-experimental study. International Journal of Behavioral Medicine, 29(4), 423–432.

Wilson & Chen. (2021). Community-based participatory health behavior programs and their impact on lifestyle changes. Preventive Health Reports, 8(1), 55–63.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

30-06-2025

รูปแบบการอ้างอิง

กมลน้อย อ. . . (2025). ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ด้วยกระบวนการมีส่วนร่วม ของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานในโรงพยาบาลศรีนคร จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น, 6(2), 49–71. สืบค้น จาก https://he03.tci-thaijo.org/index.php/scintc/article/view/4531