การพัฒนารูปแบบการจัดการยาเฉพาะรายเพื่อลดปัญหายาหมดอายุ โรงพยาบาลกาฬสินธุ์
คำสำคัญ:
ยาเฉพาะราย, ยาหมดอายุ, การจัดการยา, การวิจัยเชิงปฏิบัติการบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการยาเฉพาะรายเพื่อลดปัญหายาหมดอายุในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา กลุ่มตัวอย่างคือบุคลากรทางเภสัชกรรมในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์จำนวน 32 คน คัดเลือกโดยวิธีเฉพาะเจาะจง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ระยะเวลาดำเนินการในเดือน มกราคม-เมษายน 2568
ผลการวิจัยพบว่า ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 93.75 อายุ 31–40 ปี ร้อยละ 46.88 จบปริญญาตรี ร้อยละ 87.50 และทำงานมามากกว่า 11 ปี ร้อยละ 68.76 โดยปฏิบัติงานในห้องจ่ายยาผู้ป่วยใน ร้อยละ 46.88 โดยมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการจ่ายยา ร้อยละ 90.63 และการเฝ้าระวังยาหมดอายุ ร้อยละ 71.88 ภายหลังการพัฒนารูปแบบการจัดการยาเฉพาะราย ส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับการจัดการยาเฉพาะรายระดับสูง (mean = 9.28, S.D.=0.73) ประสิทธิภาพการจัดการยาเฉพาะรายระดับสูง (mean = 4.33, S.D.=0.38) ระดับการรับรู้ประโยชน์ (mean = 4.32, S.D.=0.42) การมีส่วนร่วม (mean = 3.87, S.D.=0.37) และความพึงพอใจ (mean = 4.28, S.D. = 0.38) และยังพบว่ารูปแบบที่พัฒนาช่วยลดมูลค่ายาหมดอายุและเพิ่มการหมุนเวียนยาได้อย่างมีประสิทธิภาพ องค์ประกอบที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการจัดการ ได้แก่ บทบาทของบุคลากรและระบบสารสนเทศสนับสนุน
เอกสารอ้างอิง
WORLD HEALTH ORGANIZATION. Global analysis of healthcare waste in the context of COVID-19: status, impacts and recommendations. World Health Organization, 2022.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข.รายงานสถานการณ์ยาหมดอายุในโรงพยาบาลของรัฐ. กลุ่มงานเภสัชกรรม. 2565
LOPREATO, Joseph. General System Theory: Foundations, Development, Applications. 1970.
TOH, Ming Ren; CHEW, Lita. Turning waste medicines to cost savings: a pilot study on the feasibility of medication recycling as a solution to drug wastage. Palliative medicine, 2017.
KIEL, Joan M.; KIM, George R.; BALL, Marion J. (ed.). Healthcare information management systems: cases, strategies, and solutions. Springer Nature, 2022.
สวัสดิ์ มาลา. การพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อเฝ้าระวังเวชภัณฑ์ยาใกล้หมดอายุในเครือข่ายอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 2024
วีรียา วรรลยางกูร และพีรยศ ภมรศิลปธรรม. การพัฒนาโปรแกรมบริหารจัดการคลังยาย่อยด้วยกูเกิลแอปพลิเคชัน: กรณีศึกษาในห้องยาย่อยคลินิกเอชไอวี สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี. วารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาล, 2566.
กษมา แก้วบำรุง, วรินท์มาศ เกษทองมา และวุธิพงศ์ ภักดีกุล. วิเคราะห์การบริหารคลังเวชภัณฑ์ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. RDHSJ [อินเทอร์เน็ต]. 1 กันยายน 2021 [อ้างถึง 6 มิถุนายน 2025]; 14(2): 95-102.
Maslow AH. A theory of human motivation. Psychological review. 1943 Jul; 50(4): 370.
มัตติกา ประพฤติดี. การพัฒนางานบริหารเวชภัณฑ์ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อำเภอพระพรหม จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารศาสตร์สุขภาพและการศึกษา, 2021.
ธิดารัตน์ ว่องทวีเจริญพร. การพัฒนาคลังยาของหน่วยบริการสาธารณสุขระดับปฐมภูมิในเครือข่ายโรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช. Journal of Health Science of Thailand, 2023.
LEWIN, Kurt. Action research and minority problems. Journal of social issues, 1946.
ชนม์ชนกต์ ยงกุลวณิชนันท์, เทอดศักดิ์ พรหมอารักษ์ และวรพจน์ พรหมสัตยพรต. การพัฒนาระบบบริหารเวชภัณฑ์ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เขตพื้นที่เครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน, 2023.
Kemmis, S., & McTaggart, R. (1988).The Action Research Planner. Geelong: Deakin University Press.

