การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยวัณโรคที่ติดสุราและสารเสพติด โรงพยาบาลกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย

บทคัดย่อ

     การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และปัญหา พัฒนารูปแบบการดูแล และศึกษาประสิทธิผลของการดูแลผู้ป่วยวัณโรคที่ติดสุราและสารเสพติด ระหว่างเดือนมกราคม ถึง กันยายน 2568 รวมระยะเวลา 9 เดือน กลุ่มตัวอย่างเชิงคุณภาพ ได้แก่ ภาคีเครือข่ายสุขภาพการดูแลผู้ป่วยวัณโรค ทีมปฏิบัติการควบคุมโรคติดต่อ (CDCU) เจ้าหน้าที่งานคลินิกวัณโรค งานยาเสพติด กลุ่มงานเวชศาสตร์ชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน และญาติผู้ป่วย จำนวน 24 คน เชิงปริมาณ ได้แก่ ผู้ป่วยวัณโรคที่ติดสุราและสารเสพติด จำนวน 38 คน เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินความรู้เรื่องวัณโรค แบบประเมินทัศนคติต่อการรักษา แบบประเมินพฤติกรรมการปฏิบัติตน และแบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมานในการทดสอบก่อนหลังพัฒนาด้วยสถิติ Paired t-test สำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Qualitative content analysis)

     ผลการศึกษา พบว่า กระบวนการพัฒนารูปแบบการดูแลแบบบูรณาการประกอบด้วย 7 กิจกรรมหลัก ได้แก่ 1) การประชาคมหมู่บ้าน 2) การกำกับดูแลการกินยา (DOT) 3) การติดตามเยี่ยมบ้าน 4) การจัดการสิ่งแวดล้อม 5) การค้นหาผู้สัมผัส 6) การบังคับบำบัดสารเสพติด 7) การรักษาโรคร่วม ประสิทธิผลของการนำรูปแบบไปใช้พบว่า ความรู้เรื่องวัณโรคเพิ่มขึ้นจาก 5.59±2.38 เป็น 8.97±1.23 คะแนน ทัศนคติต่อการรักษาดีขึ้นจาก 31.73±4.58 เป็น 38.76±3.21 คะแนน พฤติกรรมการปฏิบัติตนดีขึ้นจาก 32.51±5.43 เป็น 40.89±4.12 คะแนน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (t = 7.58, 7.89, 7.68 ตามลำดับ)