การพัฒนาระบบควบคุมวัณโรคแบบบูรณาการโดยกลไก พชอ. อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

           การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทและกระบวนการทำงานของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอคำม่วงในการขับเคลื่อนการควบคุมวัณโรคแบบบูรณาการ วิเคราะห์รูปแบบการบูรณาการเทคโนโลยีดิจิทัลและการมีส่วนร่วมของชุมชน ประเมินผลลัพธ์การรักษาผู้ป่วยวัณโรค และศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความสำเร็จของรูปแบบ Kham Muang TB Control Model ใช้การวิจัยแบบผสมผสาน เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณจากระบบเฝ้าระวังวัณโรคแห่งชาติ ระบบเทคโนโลยีดิจิทัล 4 ระบบ และเวชระเบียนผู้ป่วย รวมทั้งข้อมูลเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูล 60 คน ประกอบด้วย ประกอบด้วยคณะกรรมการ พชอ. และ พชต. รวม 15 คน บุคลากรสาธารณสุข 25 คน ผู้นำชุมชนและภาคีเครือข่าย 12 คน และผู้ป่วยวัณโรคพร้อมครอบครัว 8 คน

            ผลการวิจัยพบว่า พชอ.คำม่วงมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนการควบคุมวัณโรคผ่านการบูรณาการเครือข่าย 970 อสม. และ 142 Mr.TB ครอบคลุม 71 หมู่บ้าน รูปแบบ KM-TBCM ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบหลัก คือ การจัดการความรู้ การทำงานแบบบูรณาการ การรักษาและเทคโนโลยี การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การมีส่วนร่วมของชุมชน และการติดตามประเมินผล โดยระบบดิจิทัล 4 ระบบ ได้แก่ TB Smart Tracking System, KM EPID Program, Clinical Tracer Highlight และ Digital DOT System ช่วยลดเวลาทำงานร้อยละ 50 และเพิ่มความเร็วการรายงานจากร้อยละ 69.57 เป็นร้อยละ 97.15 ผลลัพธ์การรักษาในปี 2567 แสดงอัตราความสำเร็จร้อยละ 92.30 สูงกว่าเป้าหมายแห่งชาติ อัตราการขาดยาร้อยละ 0 และอัตราการเสียชีวิตร้อยละ 1.54 ต่ำกว่าเป้าหมายแห่งชาติอย่างมีนัยสำคัญ การคัดกรองกลุ่มเสี่ยง 7 กลุ่มเกินเป้าหมายเฉลี่ยร้อยละ 155.2 โดยพบผู้ป่วยมากที่สุดในกลุ่มผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป ปัจจัยความสำเร็จประกอบด้วย ความมุ่งมั่นของผู้บริหารท้องถิ่น เครือข่ายชุมชนที่เข้มแข็ง เทคโนโลยีดิจิทัลที่ทันสมัยและเชื่อมโยง การบูรณาการระหว่างหน่วยงาน นโยบายระดับชาติที่สนับสนุน และการติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง รูปแบบ KM-TBCM มีประสิทธิภาพสูงในการควบคุมวัณโรค สามารถนำไปเป็นต้นแบบในการขยายผลสู่พื้นที่อื่นได้