ความเครียดและอารมณ์เศร้าของบุคลากรในระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉินช่วงการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

ผู้แต่ง

  • กิตติชัย โพธิ์ดม กลุ่มงานเวชศาสตร์ฉุกเฉิน โรงพยาบาลขอนแก่น

DOI:

https://doi.org/10.14456/jemst.2023.2

คำสำคัญ:

โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019, ความเครียด, อารมณ์เศร้า, บุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน

บทคัดย่อ

การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 มีการแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว หน่วยงานสาธารณสุขจึงมีภาระงานเพิ่มขึ้นเพื่อตอบโต้ต่อสถานการณ์ บุคลากรด้านสาธารณสุขต้องทำงานอย่างหนักโดยเฉพาะบุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน ส่งผลต่อสภาพจิตใจของบุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉินซึ่งเป็นผู้ที่ทำหน้าที่หลักด่านหน้าและมีโอกาสสัมผัสเชื้อโรคจากผู้ป่วย ผู้วิจัย จึงทำการศึกษาเพื่อสำรวจระดับความเครียดและอารมณ์เศร้าของบุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉินที่ปฏิบัติงานระหว่างการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่าง คือบุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน โดยสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้น เก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 เมษายน 2565 ถึง 31 พฤษภาคม 2565 ด้วยแบบสอบถาม แบบประเมินความเครียด (ST5) และแบบประเมินโรคซึมเศร้า 9 คำถาม (9Q) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างจำนวน 1,820 คน มีปัจจัยที่ส่งผลต่อความเครียดดังนี้ ด้านอาชีพตนเองและด้านความสัมพันธภาพ/ปริมาณงานภาระงานเพิ่มขึ้น ร้อยละ 92.58 ด้านปัญหาองค์กรและการจัดการระบบ/ค่าตอบแทนน้อย ร้อยละ 91.59 ด้านปริมาณงานและความกดดันด้านเวลาเกี่ยวกับโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019/ผู้ป่วยมีจำนวนมาก ร้อยละ 99.56 ด้านความกดดันจากผู้รับบริการและทีมสุขภาพ ได้รับความกดดันจากผู้รับบริการเรื่องการนำส่งสถานพยาบาลที่เหมาะสม ร้อยละ 78.96 กลุ่มตัวอย่างมีความเครียดระดับปานกลาง ร้อยละ 54.72 และไม่มีอารมณ์เศร้า ร้อยละ 58.73 ผลการศึกษาสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการดูแลบุคลากรในระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉินเพื่อการทำงานที่มีประสิทธิภาพ

References

Cheng ZJ, Shan J. 2019 Novel coronavirus: where we are and what we know. Infection [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];48(2):155–63. Available from: http://dx.doi.org/10.1007/s15010-020-01401-y

Maxman A. More than 80 clinical trials launch to test coronavirus treatments. Nature [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];578:347–8. Available from: http://dx.doi.org/10.1038/d41586-020-00444-3

Watts CH, Vallance P, Whitty CJM. Coronavirus: global solutions to prevent a pandemic. Nature [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];578:363. Available from: http://dx.doi.org/10.1038/d41586-020-00457-y

ภาควิชาจุลชีววิทยา. ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 [อินเทอร์เน็ต]. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล; 2563 [สืบค้นเมื่อ 5 ก.พ. 2566]. แหล่งข้อมูล: https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/sirirajonline2021/article_files/1410_1.pdf

Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al. A novel coronavirus from patients with pneumonia in China. N Engl J Med. 2019;20(8):727–33.

Zhao S, Lin Q, Ran J, Musa SS, Yang G, Wang W, et al. Preliminary estimation of the basic reproduction number of novel coronavirus (2019-nCoV) in China, from 2019 to 2020: A data-driven analysis in the early phase of the outbreak. Int J Infect Dis. 2020; 92:214–7.

Bialek S, Boundy E, Bowen V, Chow N, Cohn A, Dowling N, et al. Severe outcomes among patients with coronavirus disease 2019 (Covid-19) United States, February 12 – March 16, 2020. Morb Mortal Wkly Rep [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14]; 69:343-6. Available from: https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6912e2.htm#T1_down

ศูนย์บริหารสถานการณ์ โควิด-19. สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ประจำวันที่ 16 กันยายน 2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 5 ก.พ. 2566]. แหล่งข้อมูล: https://media.thaigov.go.th/uploads/public_img/source/160964.pdf

Sim MR. The COVID-19 pandemic: major risks to healthcare and other workers on the front line. Occup Environ Med [Internet]. 2020 [cited 2023 Feb 5]; 77(5):281-2. Available from: https://oem.bmj.com/content/oemed/77/5/281.full.pdf

วิภาดา วิจักขณาลัญฉ์. ระบบการพัฒนาบุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน. ใน: ธีระ ศิริสมุด, พรทิพย์ วชิรดิลก, ชนนิกานต์ สิงห์พยัคฆ์, บรรณาธิการ. รายงานประจำปี 2558 สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ. กรุงเทพมหานคร: อัลติเมทพริ้นติ้ง; 2559. หน้า 30-3.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น [อินเทอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 5 ก.พ. 2566]. Available from: https://www.kkpho.go.th/groups.php?group_id=DPCODE0008

Prasad K, McLoughlin C, Stillman M, Poplau S, Goelz E, Taylor S, et al. Prevalence and correlates of stress and burnout among U.S. healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A national cross-sectional survey study. EClinicalMedicine [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];35(100879):100879. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.eclinm.2021.100879

Lee C. Impact of severe acute respiratory syndrome on anxiety levels of frontline health care workers. Hong Kong Med J 2004;10(5):325–30.

Puangsri P, Jinanarong V, Wattanapisit A. Impacts on and care of psychiatric patients during the outbreak of COVID-19. Clin Pract Epidemiol Ment Health [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];17:52-60. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8386085/

Poon E, Liu KS, Cheong DL, Lee CK, Yam LYC, TangWN. Impact of severe acute respiratory syndrome on anxiety levels of front-line health care workers. Hong Kong Med J [Internet]. 2004 [cited 2023 Jan 14]; 10(5):325–30. Available from: https://www.hkmj.org/system/files/hkm0410p325.pdf

Ho CSH, Chee CYI, Ho RCM. Mental health strategies to combat the psychological impact of Coronavirus disease 2019 (COVID-19) beyond paranoia and panic. Ann Acad Med Singap [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];49(3):155–60. Available from: https://annals.edu.sg/pdf/49VolNo3Mar2020/V49N3p155.pdf

Kang L, Li Y, Hu S, Chen M, Yang C, Yang BX, et al. The mental health of medical workers in Wuhan, China dealing with the 2019 novel coronavirus. Lancet Psychiatry [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];7(3):e14. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7129673/pdf/main.pdf

Wang C, Pan R, Wan X, Tan Y, Xu L, Ho CS, et al. Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. Int J Environ Res Public Health 2020;17(5):1729.

Liu CY, Yang YZ, Zhang XM, Xu X, Dou QL, Zhang WW, et al. The prevalence and influencing factors in anxiety in medical workers fighting COVID-19 in China: a cross-sectional survey. Epidemiol Infect [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];148:e98. Available from: http://dx.doi.org/10.1017/S0950268820001107

Mira JJ, Cobos-Vargas Á, Astier-Peña MP, Pérez-Pérez P, Carrillo I, Guilabert M, et al. Addressing acute stress among professionals caring for COVID-19 patients: lessons learned during the first outbreak in Spain (March–April 2020). Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];18(22):12010. Availablefrom: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8624221/pdf/ijerph-18-12010.pdf

Rohwer E, Mojtahedzadeh N, Neumann FA, Nienhaus A, Augustin M, Harth V, et al. The role of health literacy among outpatient caregivers during the COVID-19 pandemic. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];18(22):11743. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8624592/pdf/ijerph-18-11743.pdf

Dörttepe ZÜ, Hoşgör H, Sağcan H. The effect of COVID-19 phobia on perceived stress: The sample of prehospital emergency care professionals. Journal of Academic Value Studies [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];7(1):31–40. Available from:https://javstudies.com/files/javstudies_makaleler/4bcee6a1-3367-4a31-821b-3815603b31d8.pdf

Usul E, Şan I, Bekgöz B. The effect of the COVID-19 pandemic on the anxiety level of emergency medical services professionals. Psychiatr Danub [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 14];32(3–4):563–9. Available from: https://www.psychiatriadanubina.com/UserDocsImages/pdf/dnb_vol32_no3-4/dnb_vol32_no3-4_563.pdf

Martínez-Caballero CM, Cárdaba-García RM, Varas-Manovel R, García-Sanz LM, Martínez- Piedra J, Fernández-Carbajo JJ. Analyzing the impact of COVID-19 trauma on developing post-traumatic stress disorder among emergency medical workers in Spain. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];18(17):9132. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8431006/pdf/ijerph-18-09132.pdf

Ilczak T, Rak M, Sumera K, Christiansen CR, Navarro-Illana E, Alanen P, et al. Differences in perceived occupational stress by demographic characteristics, of European emergency medical services personnel during the COVID-19 virus pandemic - an international study. Healthcare [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14];9(11):1582. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8622048/pdf/healthcare-09-01582.pdf

Ilczak T, Rak M, Ćwiertnia M, Mikulska M, Waksmańska W, Krakowiak A, et al. Predictors of stress among emergency medical personnel during the COVID-19 pandemic. Int J Occup Med Environ Health [Internet]. 2021[cited 2023 Jan 14];34(2):139–49. Available from: http://ijomeh.eu/pdf-128640-65085?filename=Predictors%20of%20stress.pdf

Hao Q, Wang D, Xie M, Tang Y, Dou Y, Zhu L, et al. Prevalence and risk factors of mental health problems among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: a systematic review and meta-analysis. Front Psychiatry [Internet]. 2021 [cited 2023 Jan 14]; 12:567381. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8239157/pdf/fpsyt-12-567381.pdf

พันธุ์นภา กิตติรัตนไพบูลย์, บรรณาธิการ. คู่มือการดูแลสังคมจิตใจบุคลากรสุขภาพในภาวะวิกฤตโควิด-19 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2563 [สืบค้นเมื่อ 5 ก.พ. 2566]. แหล่งข้อมูล: https://dmh.go.th/covid19/pnews/view.asp?id=22

วิศิษฎ์ เนติโรจนกุล. ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องของปัญหาทางสุขภาพจิตของบุคลากรทางการแพทย์โรงพยาบาลนครปฐมในยุคการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19). วารสารแพทย์เขต 4-5. 2563;39(4):616-27.

ฐิติรัตน์ ดิลกคุณานันท์. ความเครียดจากการทำงานการสนับสนุนทางสังคมและพลังสุขภาพจิตของพยาบาลที่ปฏิบัติงานในหน่วยงานอุบัติเหตุฉุกเฉินในพื้นที่เสี่ยงภัยจังหวัดชายแดน [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต]สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์; 2560.

กรมสุขภาพจิต. การจัดการความเครียดของบุคลากรสุขภาพระหว่างการแพร่ระบาดของ COVID-19 นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2563.

อรวรรณ ศิลปกิจ. แบบวัดความเครียดฉบับศรีธัญญา. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2551;16(3):177-85.

ธนา นิลชัยโกวิทย์, มาโนช หล่อตระกูล, อุมาภรณ์ ไพศาลสุทธิเดช. การพัฒนาแบบสอบถาม hospital anxiety and depression scale ฉบับภาษาไทยในผู้ป่วยโรคมะเร็ง. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2539 [สืบค้นเมื่อ 5 ก.พ. 2566];41(1):18-30. แหล่งข้อมูล: https://www.psychiatry.or.th/JOURNAL/v4112.html

ธรณินทร์ กองสุข. การพัฒนาและความเที่ยงตรงของแบบประเมินโรคซึมเศร้า 9 คำถามภาษาอีสาน.บทคัดย่อผลงานวิชาการในงานประชุมวิชาการกระทรวงสาธารณสุข 2551 “ดั่งดวงแก้ว ส่องฟ้า สาธารณสุข”; วันที่ 28-30 พ.ค. 2551; โรงแรมปรินซ์พาเลซ, กรุงเทพมหานคร. นนทบุรี: สำนักวิชาการ กระทรวงสาธารณสุข; 2551.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-06-29