การรับรู้คุณค่าของการให้บริการสาธารณสุขทางทะเลในประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • เอก โอฐน้อย สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ
  • พัฒนาวิไล นาหมื่นหงษ์ สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ
  • ธันวดี เตชะภัททวรกุล สุขสาโรจน์ สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล
  • อรพินท์ เล่าซี้ สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล

คำสำคัญ:

การสาธารณสุขทางทะเล, สาธารณสุขฉุกเฉิน, การแพทย์ฉุกเฉิน, แผนปฏิบัติการสาธารณสุขทางทะเล

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาการรับรู้คุณค่าของการให้บริการสาธารณสุขทางทะเลในประเทศไทย ครอบคลุมพื้นที่ 5 จังหวัดที่มีมูลค่าเศรษฐกิจการท่องเที่ยว และอัตราการเจ็บป่วย อุบัติเหตุ และเสียชีวิตในพื้นที่ทางทะเลสูง โดยใช้วิธีการศึกษาเชิงปริมาณ กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ประชาชน บุคลากรสาธารณสุข และผู้ประกอบการ จำนวน 349 คน แบ่งการศึกษาออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มเป้าหมาย และส่วนที่ 2 การรับรู้คุณค่าของการให้บริการสาธารณสุขทางทะเล อันประกอบไปด้วย (1) การรับรู้แผนปฏิบัติการสาธารณสุขทางทะเล และ (2) การรับรู้ถึงคุณค่าของการให้บริการสาธารณสุขทางทะเลที่ส่งผลต่อมูลค่าทางเศรษฐกิจ ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มเป้าหมายส่วนใหญ่ คือ ประชาชนทั่วไป ร้อยละ 77.1 รองลงมา คือ บุคลากรสาธารณสุข ร้อยละ 18.6 และผู้ประกอบการ ร้อยละ 10.3 ส่วนใหญ่ คือ เพศหญิง ร้อยละ 64.2 อายุ 20 - 39 ปี ร้อยละ 48.7 ประกอบอาชีพลูกจ้าง ร้อยละ 34.7 และมีภูมิลำเนาอาศัยอยู่ในจังหวัดนั้น ๆ มากกว่า 6 เดือน ร้อยละ 82.5 ภาพรวมของการรับรู้แผนปฏิบัติการสาธารณสุขทางทะเลอยู่ในระดับสูง มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 3.55 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.673 ทั้งนี้ กลุ่มเป้าหมายในพื้นที่ทางทะเลรับรู้สูงว่า (1) ควรจะต้องมีทักษะในการช่วยเหลือชีวิตเบื้องต้นได้ ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.89 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.96 (2) ควรส่งต่อผู้ป่วยขึ้นฝั่งอย่างรวดเร็ว ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.89 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 1.00 (3) ควรมุ่งพัฒนาหน่วยงานบริการการแพทย์ปฐมภูมิ เช่น รพ.สต.บนเกาะ เป็นต้น ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.01 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.96 (4) ประชาคมอาเซียนควรมีความร่วมมือในการพัฒนาการสาธารณสุขทางทะเล ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.78 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.95 และ (5) การให้บริการทางการแพทย์กรณีเจ็บป่วย/บาดเจ็บที่เกิดเหตุในพื้นที่ทะเลของประเทศไทยมีผลต่อภาพลักษณ์การท่องเที่ยว ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.63 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 1.01 ทั้งนี้ มิติที่ 1 ด้านการบูรณาการเครือข่ายการดูแลช่วยเหลือในภาวะวิกฤติฉุกเฉินด้านการสาธารณสุขทางทะเล และมิติที่ 2 ด้านการพัฒนาการสาธารณสุขทางทะเลของประเทศให้เป็นเลิศและมีมาตรฐานสากล เป็นยุทธศาสตร์ที่บุคคลที่ส่วนเกี่ยวข้องนั้น รับรู้และเข้าใจเกี่ยวกับคุณค่าในมิตินั้น ๆมากที่สุด นอกจากนี้กลุ่มเป้าหมายทุกกลุ่มรับรู้และเห็นคุณค่าว่าการให้บริการสาธารณสุขทางทะเลที่มีประสิทธิภาพสามารถส่งผลต่อมูลค่าทางเศรษฐกิจ

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. The global ocean and marine resources. Geneva: World Health Organization; 2021. Available from: https://iris.who.int/handle/10665/346832

International Labour Office. Guidelines for Implementing the Occupational Safety and Health Provisions of the Maritime Labour Convention. Genève: IMO; 2016.

Andrioti Bygvraa D, Ballav Adhikari T, Charalambous G, Jensen OC. Maritime doctors’ skills and competencies: a review for policy analysis. Marit Technol Res 2020; 2(1):40-51.

สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ. คู่มือแนวทางการปฏิบัติการฉุกเฉินทางน้ำ และทะเล. นนทบุรี: สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ; 2558.

กระทรวงสาธารณสุข. แผนปฏิบัติการระดับชาติการสาธารณสุขเขตสุขภาพพิเศษด้านสาธารณสุขทางทะเล (2562-2565). นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2562.

Yamane T. Statistics, an introductory analysis. 2nd Ed.New York: Harper and Row; 1967.

International Maritime Organization. International Convention on Maritime Search and Rescue (SAR). 1979 [cited 2025 Feb 16]. Available from: https://www.imo.org/en/about/Conventions/Pages/International-Con-vention-on-Maritime-Search-and-Rescue-(SAR).aspx

World Health Organization. Guidelines for Public Health Measures in Maritime Transport. Geneva: World Health Organization; 2019.

Pastore OP, Blunden A, Peden AE, Lawes JC, Brander RW. Evaluating public awareness and perceptions of emergency response beacons on beaches of New South Wales, Australia. Ocean & Coastal Management 2025; 262:107553.

ศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล. รายงานผลดำเนินงานประจำปี งป.65 และผลสัมฤทธิ์ในการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติ และแผนแม่บทด้านความมั่นคง (พ.ศ.2563-2565). ชลบุรี: ศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล; 2565.

Schemke S, Schwalbe H, Grunewald L, Maurer H. Emergency medicine in the German Maritime Search and Rescue Service-Evaluation of medical emergencies in the North Sea and Baltic Sea over 2 years. Anaesthesist 2021; 70(4):280-90.

Sagaro GG, Amenta F. Past, present, and future perspectives of telemedical assistance at sea: a systematic review. Int Marit Health 2020; 71(2):97-104.

Ricci G, Pirillo I, Rinuncini C, Amenta F. Medical assistance at sea: legal and medico-legal problems. Int Marit Health 2014; 65(4):205-9.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

1.
โอฐน้อย เ, นาหมื่นหงษ์ พ, เตชะภัททวรกุล สุขสาโรจน์ ธ, เล่าซี้ อ. การรับรู้คุณค่าของการให้บริการสาธารณสุขทางทะเลในประเทศไทย. Jemst-01JHS [อินเทอร์เน็ต]. 30 มิถุนายน 2025 [อ้างถึง 14 ธันวาคม 2025];5(1):15-26. available at: https://he03.tci-thaijo.org/index.php/Jemst-01JHS/article/view/2569

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ