ลักษณะบุคลิกภาพที่มีผลต่อพฤติกรรมการขับขี่และอุบัติเหตุจราจร

ผู้แต่ง

  • พณัญญา เชื้อดำรง นายแพทย์ชำนาญการ, สถาบันเวชศาสตร์ป้องกันศึกษา กรมควบคุมโรค

คำสำคัญ:

ลักษณะบุคลิกภาพ,, พฤติกรรมการขับขี่,, อุบัติเหตุจราจร

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: อุบัติเหตุทางถนนในประเทศไทยส่งผลให้เกิดการสูญเสียชีวิตและภาระทางเศรษฐกิจจำนวนมาก โดยประมาณ 75% เกิดจากปัจจัยของมนุษย์ เช่น ความไม่เพียงพอทางกายภาพ จิตใจ และพฤติกรรม หลักฐานที่มีอยู่ชี้ให้เห็นว่าลักษณะบุคลิกภาพ ซึ่งถูกกำหนดโดยกระบวนการทางประสาทชีววิทยาและประสบการณ์ในช่วงต้นชีวิต มีบทบาทสำคัญในการมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการขับรถเสี่ยง

วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มุ่งเป้าไปที่การสำรวจอิทธิพลของลักษณะบุคลิกภาพต่างๆ โดยเฉพาะการแสวงหาความรู้สึก/ความตื่นเต้น และแนวโน้มต่อต้านสังคม ต่อพฤติกรรมการขับรถและอุบัติการณ์ของอุบัติเหตุทางถนน โดยพิจารณาปัจจัยเพิ่มเติม เช่น อายุ เพศ และตัวแปรทางสรีรวิทยา

ระเบียบวิธีการ: ได้มีการทบทวนวรรณกรรมอย่างครอบคลุม โดยสรุปผลการศึกษาหลายชิ้นเกี่ยวกับตัวทำนายทางจิตวิทยาของการขับรถเสี่ยง การวิเคราะห์มุ่งเน้นไปที่ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะบุคลิกภาพ ระดับเอนไซม์สารสื่อประสาท (เช่น MAO) และประสิทธิภาพในการขับรถ และประเมินประสิทธิภาพของเครื่องมือคัดกรอง เช่น ZKA-PQ ในการระบุบุคคลที่มีความเสี่ยงสูง

ผลการศึกษา: การตรวจสอบเผยให้เห็นว่าผู้ขับขี่ที่แสดงออกถึงความรู้สึกและลักษณะก้าวร้าวในระดับสูงมีแนวโน้มที่จะมีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ขับรถเร็วเกินกำหนดและตัดสินใจผิดพลาด ซึ่งนำไปสู่อัตราการเกิดอุบัติเหตุที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ขับขี่ที่อายุน้อยมีความเสี่ยงสูงกว่าเนื่องจากมั่นใจเกินไปและไม่มีประสบการณ์ ในขณะที่ผู้ขับขี่ที่มีอายุมากกว่ามีแนวโน้มที่จะแสดงพฤติกรรมการขับขี่ที่ระมัดระวังมากกว่า

สรุปผล: ผลการศึกษาเน้นย้ำถึงความซับซ้อนของพฤติกรรมมนุษย์ในบริบทการขับขี่และเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการแทรกแซงหลายแง่มุม การผสมผสานการคัดกรองบุคลิกภาพเข้ากับการศึกษาและมาตรการนโยบายที่ตรงเป้าหมายอาจช่วยลดอุบัติเหตุทางถนนได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคม

References

Tdri. (2017, August 12). อุบัติเหตุทางถนน...ความเสียหายร้ายแรงต่อเศรษฐกิจไทย - TDRI: Thailand Development Research Institute. TDRI. https://tdri.or.th/2017/08/econ_traffic_accidents/

ธนะพงศ์ จินวงษ์. (2021). อุบัติเหตุ ทาง ถนน “ภัย เงียบ” ที่ยังอันตรายและท้าทายการจัดการ. วารสาร การ แพทย์ ฉุกเฉิน แห่ง ประเทศไทย, 1(1), 71-76.

Psychology3. Aluja, A., Balada, F., García, O., & García, L. F. (2023). Psychological predictors of risky driving: the role of age, gender, personality traits (Zuckerman’s and Gray’s models), and decision-making styles. Frontiers in psychology, 14, 1058927.

Lucidi, F., Girelli, L., Chirico, A., Alivernini, F., Cozzolino, M., Violani, C., & Mallia, L. (2019). Personality traits and attitudes toward traffic safety predict risky behavior across young, adult, and older drivers. Frontiers in psychology, 10, 536.

Bortolato, M., & Shih, J. C. (2011). Behavioral outcomes of monoamine oxidase deficiency: preclinical and clinical evidence. International review of neurobiology, 100, 13-42.

Urieta, P., Aluja, A., Garcia, L. F., Balada, F., & Lacomba, E. (2021). Decision-making and the alternative five factor personality model: Exploring the role of personality traits, age, sex, and social position. Frontiers in Psychology, 12,717705.

Aluja, A., Lucas, I., Blanch, A., García, O., & García, L. F. (2018). The Zuckerman-Kuhlman-Aluja personality questionnaire shortened form (ZKA-PQ/SF). Personality and Individual Differences, 134, 174-181.

Shih, J. C., & Thompson, R. F. (1999). Monoamine oxidase in neuropsychiatry and behavior. The American Journal of Human Genetics, 65(3), 593-598.

Shinohara, K., & Renge, K. 8.1 Perception and cognition of drivers.

Kaul, R., & Jipp, M. (2023). Influence of cognitive processes on driver decision-making in dilemma zone. Transportation research interdisciplinary perspectives, 19, 100805.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

30-06-2024

How to Cite

เชื้อดำรง พ. . (2024). ลักษณะบุคลิกภาพที่มีผลต่อพฤติกรรมการขับขี่และอุบัติเหตุจราจร. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและสาธารณสุข วชิระภูเก็ต, 3(1), 41–45. สืบค้น จาก https://he03.tci-thaijo.org/index.php/VCHPK/article/view/3977