ผลการรักษาผู้ป่วยติดเชื้อในทางเดินน้ำดีที่เกิดจากนิ่วในท่อน้ำดีด้วยวิธีผ่าตัดเปิดท่อทางเดินน้ำดีเปรียบเทียบกับการส่องกล่องผ่านท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อนในโรงพยาบาลมุกดาหาร

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง: ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในระบบท่อน้ำดีอันเนื่องมาจากนิ่วในท่อน้ำดีจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อบรรเทาการอุดตัน ป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดหรือความเสียหายของตับ และฟื้นฟูการไหลของน้ำดีให้เป็นปกติ การผ่าตัดในระยะเริ่มต้นและเหมาะสม เช่น การส่องกล้องหรือการผ่าตัดท่อน้ำดีแบบเปิด จะช่วยให้ผู้ป่วยมีผลลัพธ์ที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และลดโอกาสเกิดการติดเชื้อซ้ำ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาเปรียบเทียบผลการผ่าตัดแบบเปิดท่อทางเดินน้ำดีและ การส่องกล่องผ่านท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน ในผู้ป่วยที่มารักษาในโรงพยาบาลมุกดาหารด้วยภาวะติดเชื้อในทางเดินน้ำดีที่เกิดจากนิ่วในท่อน้ำดี

วัสดุและวิธีการศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบเก็บข้อมูลไปย้อนหลัง (Retrospective descriptive study) โดยประชากรที่ศึกษาเป็นผู้ป่วยที่มารักษาด้วยโรคติดเชื้อในทางเดินน้ำดีที่เกิดจากนิ่วในท่อน้ำดีและได้รับการผ่าตัดที่โรงพยาบาลมุกดาหาร ในช่วงเวลา 1 กรกฎาคม 2563 – 30 กรกฎาคม 2565

ผลการศึกษา (1) จากการศึกษา จำนวนผู้ป่วยทั้งหมด 250 คน พบว่าข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วยที่ผ่าตัดรักษาทั้งสองวิธีพบว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ยกเว้น ความเสี่ยงของการผ่าตัดตาม ASA classification และ ความรุ่นแรงของการติดเชื้อตาม TG18/13 grading โดย 125 คน (50%) ได้รับการรักษาด้วย การผ่าตัดแบบเปิดท่อทางเดินน้ำดี (CBDE) และ 125 คน (50%) ได้รับการรักษาด้วย การส่องกล่องผ่านท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (ERCP) (2) ผลการเปรียบเทียบผลการรักษา พบว่า ระยะเวลาในการผ่าตัด ปริมาณการเสียเลือด คะแนนความเจ็บปวดหลังการผ่าตัด 24 ชม. จำนวนวันนอนโรงพยาบาล และจำนวนผู้ป่วยที่เกิดภาวะแทรกซ้อน ในการรักษาด้วยการ CBD Exploration มีปริมาณมากกว่าการรักษาด้วย ERCP อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในขณะที่อัตราการเกิดเป็นซ้ำ จำนวนผู้ป่วยที่เอานิ้วออกหมดและอัตราการตายในโรงพยาบาลของการผ่าตัดทั้ง 2 วิธี ไม่มีความแตกต่างกัน (3) ผลการเปรียบเทียบภาวะแทรกซ้อน พบภาวะ น้ำดีรั่ว(Postoperative bile leak) ปอดติดเชื้อ(post operative Pneumonia) ไตวายฉับพลัน(post operative AKI) ติดเชื้อในกระแสเลือด(Sepsis) มากในกลุ่ม CBD exploration และพบภาวะ ตับอ่อนอักเสบ(post operative Pancreatitis) ในกลุ่ม ERCP มากกว่า

สรุปผล: การรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะติดเชื้อในทางเดินน้ำดีที่เกิดจากนิ่วในท่อน้ำดี ด้วยวิธีการส่องกล่องผ่านท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (ERCP) มีอัตราการตายในโรงพยาบาลและจำนวนผู้ป่วยที่เอานิ้วออกหมด ไม่แตกต่างจากการผ่าตัดแบบเปิดท่อทางเดินน้ำดี (CBDE) แต่การเสียเลือด และภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดน้อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จึงเหมาะแก่การรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะติดเชื้อในทางเดินน้ำดีที่เกิดจากนิ่วในท่อน้ำดีในปัจจุบัน