ศึกษาประสิทธิผลระบบบริการรับยาโรคเรื้อรังที่ร้านยาแผนปัจจุบันประเภท 1 (ข.ย.1) เครือข่ายโรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า จังหวัดสมุทรสงคราม ตามโครงการร้านยาชุมชนอบอุ่น

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของระบบบริการการรับยาโรคเรื้อรังที่ร้านยาแผนปัจจุบันประเภท 1 (ข.ย.1) เครือข่ายโรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า จังหวัดสมุทรสงคราม ตามโครงการร้านยาชุมชนอบอุ่น ศึกษาด้วยการสำรวจผลผลิตทั้งโครงการฯ ระหว่าง 1 ตุลาคม 2562 ถึง 31 สิงหาคม 2566 กลุ่มตัวอย่าง 930 คน ศึกษาผลลัพธ์ด้านความเป็นมนุษย์โดยสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ และศึกษาผลลัพธ์ทางคลินิก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ สถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Wilcoxon singed rang test กำหนดการมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05

            ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มโรคหลักของผู้ป่วย 2 อันดับแรกได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 44.41 และโรคเบาหวาน ร้อยละ 43.01 เปรียบเทียบจำนวนการใช้บริการและอัตราของผู้รับบริการรับยาที่โรงพยาบาลพบว่า ลดลงตั้งแต่เริ่มโครงการฯ ในปีงบประมาณ 2563 ลดลงร้อยละ 7.87 และปีงบประมาณ 2564 ลดลงร้อยละ 9.57 แต่ปีงบประมาณ 2565 เพิ่มขึ้นร้อยละ 5.27  อัตราผู้รับบริการร้านยาในปีงบประมาณ 2564 เพิ่มขึ้นร้อยละ 102.02 และในปีงบประมาณ 2565 ลดลงร้อยละ 0.24 เภสัชกรร้านยาสามารถค้นหา และจัดการปัญหาการใช้ยาของผู้รับบริการโครงการฯ ได้จำนวน 12 ครั้ง ผลลัพธ์โครงการด้านความเป็นมนุษย์ จากประชากรได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวานและตอบแบบสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ 146 คน  มีค่าเฉลี่ยคะแนนความพึงพอใจในภาพรวมของการบริการในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.89 ± 0.335) รองลงมาคือด้านลักษณะของผู้ให้บริการ (ค่าเฉลี่ย 4.82 ± 0.427), ความสะดวกสบายที่ได้รับ (ค่าเฉลี่ย 4.73 ± 0.495), การได้รับข้อมูลของยา (ค่าเฉลี่ย 4.56 ±0.590) และคุณภาพการให้บริการ (ค่าเฉลี่ย 4.45 ±0.712) ด้านผลลัพธ์ทางคลินิก (Clinical outcome) พบว่าหลังเข้าร่วมโครงการฯ ต่อเนื่อง 3 ครั้งขึ้นไป ผู้ป่วยสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดและค่าน้ำตาลสะสมได้ไม่แตกต่างจากก่อนเข้าร่วมงานโครงการฯ (FBS ก่อน 156.3+54.03, FBS หลัง 157.7+60.07; p=0.441) (HbA1C ก่อน 8.14+1.88, HbA1C หลัง 7.95+1.84; p=0.283) และมีค่าไตดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Scr ก่อน 2.25+11.77, Scr หลัง 1.22+3.56; p<0.001) หลังเข้าร่วมงานวิจัยผู้ป่วยมีผลลัพธ์ทางสุขภาพเท่าเดิม จำนวนร้อยละ 72.6 

            ผลสรุปพบว่า ประสิทธิผลระบบบริการการรับยาโรคเรื้อรังที่ร้านยาแผนปัจจุบันประเภท 1 (ข.ย.1) เครือข่ายโรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า จังหวัดสมุทรสงคราม ตามโครงการร้านยาชุมชนอบอุ่น เป็นโครงการที่ให้บริการผู้ป่วยกลุ่มโรคเรื้อรัง และลดจำนวนผู้รับบริการโรงพยาบาลได้ในระดับหนึ่ง เภสัชกรมีบทบาทในการค้นหาและจัดการปัญหาเรื่องยาได้ ผู้รับบริการมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด มีผลลัพธ์ทางห้องปฏิบัติการและผลลัพธ์ทางสุขภาพไม่แตกต่างจากการรับบริการรับยาที่โรงพยาบาล